Дунэе Адыгэ Хасэм (ДАХ) игъэцэкIэкIо комитет хэтхэм язэхэсыгъо бэдзэогъум и 18 ­— 20-м Абхъазым икъэлэ шъхьаIэу Сыхъум щыкIуагъ. Адыгеим, Къэбэртэе-Бэлъкъарым, Къэрэщэе-Щэрджэсым, Ставрополь, Краснодар крайхэм, Республикэу Темыр Осетием – Аланием, Тыркуем, Европэм, Иорданием, Сирием, Израиль я Адыгэ Хасэхэм ятхьаматэхэмрэ ялIыкIохэмрэ ащ хэлэжьагъэх.

Адыгэхэми, абхъазхэми зэдагъэлъэпIэрэ зэфэсым иапэрэ Iофыгъор тхьаматэхэм язэIукIэкIэ къызэIуахыгъ. ­Абхъазым и Президентэу Бадра Гунба ригъэблэгъагъэх ДАХ-м итхьаматэу Сэхъурокъо Хьаутий, Адыгэ Респуб­ликэм, Къэбэртэе-Бэлъкъарым, Къэрэщэе-Щэрджэсым, Абхъазым янароднэ тхакIоу МэщбэшIэ Исхьакъ, Абхъазым и Адыгэ Хасэ итхьаматэу Мэремыкъо Валерэ. Джащ фэдэу зэIукIэм хэлэжьагъэх Абхъазым ивице-президентэу Беслан Бигвава, Абхъазым и Президент и Администрацие ипащэу Беслан Эшба, ащ иапэрэ гуадзэу Дмитрий Шамба, вице-премьерэу Джансух Нанба, ­Абхъазым культурэмкIэ иминистрэу Даур Кове.

ХьакIэхэм аIукIэгъэ Бадра Гунба адыгэхэм лъытэныгъэшхо зэрафишIырэр, дунаим щитэкъухьагъэ хъугъэ лъэпкъым илIыкIоу щыт Дунэе Адыгэ Хасэр игуапэу зэрэригъэблэгъагъэр къыIуагъ. Абхъазым ишъхьафитыныгъэ къыухъумэ зэхъум ДАХ-р къазэрэкъоуцогъагъэр зэращымыгъупшэрэр, Кавказым ис лъэпкъ­хэм язэкъогъэуцонкIэ мы общественнэ движением Iофышхо зэрэзэрихьэрэр, абхъазхэмрэ адыгэхэмрэ язэкъошныгъэ игъэпытэнкIэ ащ зи къы­зэрэтемынэрэр, изэфэс ядэжь зэрэщызэхащэрэр лъэшэу зэригуапэр, Урысыер яныбджэгъушIоу зэрэщытыр, язэ­фыщытыкIэхэр нахьышIу шIыгъэнхэм тапэкIи зэрэдэлэжьэщтхэр Абхъазым и Президент ипсалъэ къыщыхигъэщыгъ.

Сэхъурокъо Хьаутий ДАХ-м ишIуфэс фабэ Бадра Гунба рихыжьи, Кавказым ис лъэпкъхэмкIэ Абхъазым мэхьанэшхо зэриIэр, илъэс 33-м ехъугъэу Дунэе Адыгэ Хасэр лъэпкъыбзэмрэ культурэмрэ язегъэужьын ишъыпкъэу зэрэпылъыр, адыгэхэмрэ абхъазхэмрэ зы лъапсэ зэряIэр, зэрэзэкъошхэр, ДАХ-мрэ зэкъош республикэхэмрэ сыдигъуи Абхъазым къызэрэкъотыщтхэр къыIуагъ.
ЗэIукIэ ужым Дунэе Адыгэ Хасэм игъэцэкIэкIо комитет хэтхэр Абхъазым ишъхьафитыныгъэ пае зыпсэ зытыгъэхэм зы такъикъэ афэшъыгъуагъэх, саугъэтым къэгъагъэхэр кIэлъыралъхьагъэх, етIанэ зэхэсыгъор зыщыкIощт чIыпIэм къыщызэрэугъоигъэх.
ДАХ-м игъэцэкIэкIо комитет хэтхэм язэхэсыгъо хэлэжьагъэх Абхъазым ивице-премьерхэу Джансух Нанба, Тарас Хагба, Абхъазым и Апшъэрэ хьыкум итхьаматэу Саида Бутба, Къэбэртэе-­Бэлъкъарым и Президент псэолъэшIынымкIэ, псэупIэ-коммунальнэ хъызмэтымкIэ, гъэстыныпхъэ-энергетическэ комплексымкIэ икомитет итхьаматэу Къумал Заурбэч, Къэбэртэе-Бэлъкъарым лъэпкъ IофхэмкIэ ыкIи общественнэ проектхэмкIэ иминистрэу КIуращынэ Андзор, Адыгэ Республикэм лъэпкъ Iоф­хэмкIэ, IэкIыб къэралхэм ащыпсэурэ тилъэпкъэгъухэм адыряIэ зэпхыныгъэ­хэмкIэ ыкIи къэбар жъугъэм иамалхэмкIэ и Комитет итхьаматэу Шъхьэлэхъо Аскэр, Бэхъсан ичIыпIэ администрацие ипащэу Мамхыгъэ Хьачим, общественнэ движение зэфэшъхьафхэм, къэбарлъыгъэIэс амалхэм ялIыкIохэр, нэмыкI­хэр.

Дунэе Адыгэ Хасэм итхьаматэу Сэхъурокъо Хьаутий зэхэсыгъор къызызэIуехым къыхигъэщыгъ Хэсашъхьэми гъэцэкIэкIо купми блэкIыгъэ мэзищым бэ зэрэзэшIуахыгъэр, ау ащ къыщыуцухэ зэрэмыхъущтыр.
— Лъэпкъ Iофым макIэп фэлажьэрэр, ау ДАХ-м фэдэу пшъэрылъшхо зыгъэцэкIэрэ общественнэ движениябэ щыIэпщтын. Тыкъызщыхъугъэ чIыпIэхэм язакъоп тызщылажьэрэр. ЯпсэукIэкIэ зэфэмыдэ къэралыгъуабэмэ тызэралъы­Iэсырэм, тилъэпкъэгъухэм тызэрадэлажьэрэм елъытыгъэу ахэр зыщыпсэурэ чIыпIэхэм ащызэрахьэрэ политикэр къыдэтлъытэн фаеу мэхъу. Тыди щы­псэурэ тилъэпкъэгъухэр зэкъодгъэуцонхэу ары типшъэрылъ шъхьаIэхэм ащыщыр.
Тинепэрэ зэхэсыгъо зыщыкIорэ Абхъазыр къопсыбэкIэ адыгэхэм къяпхыгъ. Ащ ишъхьафитныгъэ пае кIогъэ заом тикIалэхэр къезыщэлIагъэхэр тянэжъ-тятэжъхэм къытфагъэнэгъэ осыетыр, тазыфагу илъ зэкъошныгъэр ары. ЗэраIоу, тызэкъотмэ – тылъэш. Абхъазым тыкъезыгъэблэгъагъэхэм, ДАХ-м игъэцэкIэкIо комитет изэхэсыгъо щызэхэтщэнэу амал къытэзытыгъэхэм лъэшэу тафэраз, IофышIумэ яублапIэу мы лъэбэкъур зэрэхъущтым техъырэхъы­шэрэп, — къыIуагъ Сэхъурокъо ­Хьаутий.
Абхъазым ивице-премьерэу Джансух Нанба зэфэсым къыщыгущыIагъ, Президентэу Бадра Гунба ишIуфэс псалъэ ар къафеджагъ.

— IитIур зэрэмытхьакIмэ зэрэшIэрэп. Нахьыжъхэм зэраIоу, адыгэхэмрэ абхъаз­хэмрэ тызыкIэтIый кIап. Зэкъошхэм афэдэу а зы Iофым тызэдыпылъын фае. ЩыIэныгъэм бэ къыщэхъу, политикэми зэхъокIыныгъабэ фэхъу. Ау лъэпкъитIур сыдигъуи тызэрэзэфэшъыпкъэн фаер тлъапсэхэм къыдгурагъаIо, ащ тытекIи хъущтэп. Абхъазым и Президентэу Бадра Гунба еплъыкIэу иIэр джащ фэд, — къыIуагъ Абхъазым ивице-премьер.
ДАХ-м итхьаматэ мы илъэсым иапэрэ кIэлъэныкъо Iофэу зэшIуахыгъэхэм къа­тегущыIагъ. Лъэпкъ зэфыщытыкIэхэмкIэ Советэу Урысые Федерацием и Президент дэжь щыIэм изэIукIэхэм, Урысыем ис лъэпкъхэм я Ассамблей зэхищэгъэ Iофтхьабзэхэм зэрахэлэжьагъэр ащ къыIуагъ.
— Лъэпкъхэм я Ассамблей икъутамэу Къэбэртэе-Бэлъкъарым щыIэм чанэу Iоф зэришIэрэр, ДАХ-м иIахьышIу ащ зэрэхишIыхьэрэр къыхэзгъэщы сшIо­игъуагъ. Ассамблеир зыпылъ Iофхэм ­мэхьанэ ятэты. Ащ икъутамэхэр Адыгэ Республикэми, Къэрэщэе-Щэрджэсми къащызэIуахынхэу, цIыфхэр жъугъэу зыхэлэжьэщтхэ Iофтхьабзэхэр зэхащэнхэу тыфэягъ. Джащ фэдэу КъБР-м и Общественнэ палатэ ия VII-рэ зэфэс хэхьагъэхэм язэIукIэ, Къэбэртэе-Бэлъкъарым гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ и Министерствэ, лъэпкъ IофхэмкIэ ыкIи общественнэ проектхэмкIэ и Министерствэ язэIукIэхэм тахэлэжьагъ, ныдэлъфыбзэмрэ лъэпкъ зэфыщытыкIэхэмрэ афэгъэхьыгъэ гупшысэу тиIэхэмкIэ тадэгощагъ. ХэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлэжьэрэ тикIалэхэм тызэрадэIэпыIэрэр, гъомылэрэ щыгъынрэ ахэм зэрафядгъащэрэр шъхьафэу къы­хэзгъэщы сшIоигъуагъ. Къинэу ахэр зыхэтхэр зэхэтэшIэ, шIэхэу яунэ къагъэзэжьыным тыщэгугъы, — къыIуагъ Сэхъурокъо Хьаутий.
КIэлэегъаджэхэм яIэпэIэсэныгъэ зыщыхагъэхъорэ Гупчэр ягъусэу адыгабзэмрэ литературэмрэ гурыт еджапIэхэм ащягъэхьыгъэнымкIэ семинар зэрэзэхащагъэм, дунэе адыгэ Iорытхыр зэрэкIуа­гъэм, МэщбэшIэ Исхьакъ ­ыныбжь илъэс 95-рэ зыщыхъурэм ехъулIэу мэфэкI Iофтхьабзэу зэрахьагъэхэм, нэмыкIхэм ар къатегущыIагъ.
Адыгеим, Къэрэщэе-Щэрджэсым, ­Мэздэгу ащыIэ Адыгэ Хасэхэм ятхьаматэхэр зэIукIэм къыщыгущыIагъэх, Iофэу ашIагъэм, пшъэрылъэу яIэхэм ягугъу ахэм къашIыгъ. Абхъазым щызэхэщэгъэ Адыгэ Хасэм итхьаматэу Мэремыкъо Валерэ зэхэсыгъом щыхигъэунэфыкIыгъ заор яреспубликэ зэрэщаухэу Адыгэ Хасэм Iоф ышIэу зэри­ублагъэр, блэкIыгъэ илъэсым яреспуб­ликэ щыпсэурэ адыгэхэм язэкъогъэ­уцонкIэ, апашъхьэ къиуцорэ Iофыгъо зэфэшъхьафхэм язэшIохынкIэ Iофышхо зэрашIагъэр. Бэ зэрафызэшIокIыгъэр, ау джыри нахьыбэжь къазэрапыщылъыр ащ къыIуагъ, Адыгэ лъэпкъ культурэ гупчэ Сыхъум къыщызэIухыгъэныр игъоу ылъэгъугъ.
Адыгабзэр ягъэшIэгъэнымкIэ Табышъ Муратрэ Шъоджэн Аминатрэ IофшIэкIэ амалышIухэр зэраIэкIэлъыр зэфэсым къыщаIуагъ. IэкIыб къэралыгъохэм ащыпсэурэ тилъэпкъэгъухэм апае зипэщэ къутамэм онлайн егъэджэнхэр зэрэзэхищэрэр Шъоджэн Аминэт къафиIотагъ.
— ПэIудзыгъэ шIыкIэм тетэу адыгабзэр ягъэшIэгъэным тегъэпсыхьэгъэ курсхэр тихэсэ IофшIэнхэм къазыхэхьагъэр илъэси 6-м ехъугъ. Курсхэм ащеджэ зышIоигъохэм къазэрахахъорэр, IэкIыб къэралыгъохэм арыс адыгэхэмкIэ программэхэр зэрэIэрыфэгъур, тилъэпкъэгъухэм адыгабзэр зэрэзэрагъэшIэщт программэ Табышъ Мурат къызэрэхихыгъэр, ащ тегъэпсыхьэгъэ тхылъым изэхэгъэуцон ыуж зэритыр къыхэзгъэщы сшIоигъуагъ. ДАХ-р тиIэпыIэгъоу ныдэлъфыбзэр гурыт еджапIэхэм ащязыгъа­хьыхэрэм яшIэныгъэ зыщыхагъэхъощт семинархэр мыгъэ зэхэтщагъэх. Къэ­бэртэе-Бэлъкъарымрэ Къэрэщэе-Щэрджэ­сымрэ якIэлэегъаджэхэр ащ хэлэжьагъэх. Яныдэлъфыбзэ иIэшIугъэ тиныбжьыкIэхэм зэхашIэнымкIэ амал зэфэшъхьафхэр тэгъэфедэ, тапашъхьэ къи­уцорэ пшъэрылъхэм язэшIохынкIэ къе­кIурэ екIолIакIэр къэтэгъоты. Лъэныкъо пстэуми ащ фэдэ еплъыкIэ зэряIэр тигуап, — къыIуагъ Шъоджэн Аминат.
Къэбэртэе-Бэлъкъарым лъэпкъ Iоф­хэмкIэ ыкIи общественнэ проектхэмкIэ иминистрэу КIуращынэ Андзор зэIукIэм къыщиIуагъ Тыркуем щыщ кIэлэцIыкIу 22-рэ, Абхъазым нэбгыри 10, мэздэгу адыгэхэм яныбжьыкIи 10, Адыгэ къэралыгъо университетым – нэбгыри 7, Къэбэртэе-Бэлъкъар къэралыгъо университетым – нэбгырэ 11 къарыкIынэу, гъэмафэм загъэпсэфынэу Къэбэртэе-­Бэлъкъарым къэкIонхэу зэрэгугъэхэрэр, адыгэбзэ курсхэм анэмыкIэу, лъэпкъ Iэпэщысэхэр зэрашIырэм ахэр нэIуасэ зэрэфашIыщтхэр. зекIохэр, адыгэ джэгухэр зэрафызэхащэщтхэр.
Общественнэ движениеу «Хэкум ихъугъошIугъохэр» зыфиIорэм итхьаматэу Дзэмыхь Къасболэт Урысыемрэ Абхъазымрэ яобщественнэ движениехэр зэрэзэдэлажьэхэрэм, ахэм зэшIуахыгъэ­хэмрэ къапыщылъ Iофыгъохэмрэ ягугъу къышIыгъ. Урысыемрэ Абхъазымрэ язэфыщытыкIэхэм ягъэпытэнкIэ пшъэ­рылъэу зыфагъэуцужьыгъэхэр зэрэзэдагъэцэкIэн фаер хигъэунэфыкIыгъ. ЭкономикэмкIэ Урысыер Абхъазым игъусэгъоу зэрэщытыр, ащ къыфыкъокIын ылъэкIыщт щынагъохэм пчэпэIудз ар зэрафэхъущтыр Дзэмыхьым къыхигъэщыгъ. Абхъазым ицIыфыбэмэ Урысыем ипаспорт къызэрэдахырэм ар ишыхьатэу общественнэ движением итхьаматэ ылъытагъ.
Адыгэхэмрэ абхъазхэмрэ ягражданскэ общественнэ институтхэр алъэкI къызэрихьэу лъэныкъуитIур зэзыщэлIэрэ Iоф­хэм адэлэжьэнхэ, чIыпIэхэм ащыIэ хасэхэмрэ общественнэ движениехэмрэ апашъхьэ къиуцорэ Iофыгъохэр зэшIуа­хышъоу щытын зэрэфаер зэIукIэм хэлэжьагъэхэм хагъэунэфыкIыгъ.
Дунэе Адыгэ Хасэм игъэцэкIэкIо комитет изэхэсыгъо зызэфашIыжьым, Сэхъурокъо Хьаутий къыхигъэщыгъ ­лъэпкъ Iофхэм гъунэ зэрямыIэр, зэхъо­кIыныгъэхэмрэ зэмыжагъэхэмрэ сыдигъуи къызэрэкъокIыщтхэр.
— ЗиIоф зышIэжьырэр, зэпымыоу лажьэрэр жьыбгъэу къыкъоугъэм фи­утыщтэп. Тилъэпкъышъ тызыфэлажьэрэр, тлъэ кIэзыутын щыIэп. Анахь шъхьаIэр тызэгурыIоныр, зым игущыIэ адрэм гупшысэ хихэу лъэпкъ Iофыр зэдызэшIотхыныр ары. Игъо тлъэгъухэрэр Абхъазым тфепхышъумэ, ишIуагъэ ­къызэрэкIощтым щэч хэлъэп. ЫпэкIэ тылъыкIотэн, къытпыщылъхэм язэшIохынкIэ акъылрэ зэшIокIрэ къытлъыкъокIын фае, — къыIуагъ Сэхъурокъо Хьаутий.
ДАХ-м игъэцэкIэкIо комитет изэхэсыгъо хэлэжьагъэхэр Къэбэртэе-Бэлъкъарымрэ Абхъазымрэ яорэдыIо, якъэшъокIо купхэм яконцерт рагъэплъыгъэх.
— ШIум щымыгугъ щыIэп. Тызхэт Iофым тызщыгушIукIыжьын шIогъэ Iаджи хэлъышъ, ахэм хъярыбэ ахэтлъагъо тшIоигъуагъ», — къыIуагъ Сэхъурокъо Хьаутий.
Табышъ Мурат.