Хэгъэгу зэошхом илъэхъан Кавказыр шъхьафит ашIыжьыныр заублэгъэ мафэр илъэс 83-рэ зэрэхъурэм фэгъэхьыгъэ шIэжь зэхахьэ Мыекъопэ районым ипоселкэу Гъозэрыплъэ тыгъуасэ щыкIуагъ.

Ар Хэгъэгу зэошхор заухыгъэр илъэс 80 зыщыхъугъэ илъэсым епхыгъэу патриотическэ Iофтхьабзэу «ТекIоныгъэшхом ишIэжь къызэтегъэнэгъэныр» зыфиIоу АР-м и Правительствэрэ пцэжъыеешэнымкIэ Федеральнэ агентствэмрэ зэхащагъэм къыдыхэлъытагъ.
Хэгъэгу зэошхом илъэхъан Адыгеир къэзыухъумэгъэ лIыхъужъхэм афагъэ­псыгъэ мыжъосыным къыщызэрэугъоигъэх АР-м мэкъу-мэщымкIэ иминистрэ иапэрэ гуадзэу Сергей Шопиныр, пцэжъы­еешэнымкIэ Федеральнэ агентствэм ипащэ игуадзэу Андрей Яковлевыр, Мыекъопэ район администрацием ипащэу Михаил Марьиныр, «Апэрэхэм ядвижение» ишъолъыр къутамэ исовет итхьаматэу Ованес Шекерьянц, ныбжьыкIэ движениехэм ялIыкIохэр.
Патриотическэ Iофтхьабзэу «ТекIоныгъэшхом ишIэжь къызэтегъэнэгъэныр» зыфиIорэм Урысыем ишъолъыр анахь ини 10-мэ къарыкIыгъэхэр хэлэжьагъэх, ахэр мэфищым тилIыхъужъ-ухъумакIохэм ялъагъохэм арыкIуагъэх ыкIи бэдзэо­гъум и 25-м ягъогууанэ аухыгъ.

1942-рэ илъэсым бэдзэогъум и 25-рэ мафэр — анахь жъалымыгъэ ыкIи охътабэрэ кIогъэ зэпэуцужьэу Хэгъэгу зэошхом къыхэфагъэхэм яублапIэу алъытэ. Ар мэфэ 442-рэ кIуагъэ, Ленинград икъэухъумэн имэфэ 900 ыуж мыр анахьыбэрэ зыщызэогъэхэ чIыпIэу хъугъэ. Мы уахътэм советскэ дзэхэм зыкъэухъумэжьын ыкIи пыим жэхэхьан Iофтхьабзэхэр къиныгъуабэмэ апхырыкIыхэзэ рагъэкIокIыщтыгъэх, чIыналъэу ащ къызэлъиубытыгъэр цIыкIоп, Адыгеири ахэм ащыщ. Къыхэгъэщыгъэн фае, Кавказ шъхьафит шIыжьыгъэным нэбгырэ мин 593-рэ хэкIодагъ нахь мышIэми, лIыгъэ ахэлъэу тицIыфхэр пыим зэрэпэуцужьыгъэхэм ишIуагъэкIэ зэкIафэн алъэкIыгъ.
— Адыгеим мэзихырэ нэмыцхэм заIыгъым, мамыр нэбгырэ минитф фэдиз аукIыгъ. ТидзэкIолIхэм щытхъу хэлъэу япшъэрылъхэр заом зэрэщагъэцэкIагъэхэм фэшI тичIыгогъу нэбгырэ 52-мэ Советскэ Союзым и ЛIыхъужъыцIэр, нэбгырэ 13-мэ Щытхъум иорден къафагъэшъошагъ. Мы уахътэм джыри Урысыер хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэ. Ащи тидзэкIолIхэм лIы­хъужъныгъэ щызэрахьэ, яфэшъошэ къэ­ралыгъо тын лъапIэхэри къаратых. ТидзэкIолI нэбгырэ 500 фэдизмэ ЛIы­хъужныгъэм иорден яI, щымыIэжьхэу тичIыгогъу нэбгыриплIымэ «Урысыем и ЛIыхъужъ» щытхъуцIэр къарапэсыгъ. Непэрэ патриотическэ Iофтхьабзэм ипшъэрылъыр шIэжьыр тымыгъэкIодэу тиныбжьыкIэхэм ар лъядгъэгъэкIотэныр, ащ ишъыпкъапIэ зыфэдэр ядгъэшIэныр ары, — къыIуагъ мэкъу-мэщымкIэ министрэм игуадзэу Сергей Шопиным.
Андрей Яковлевыр мы мафэм къытегущыIэзэ, Хэгъэгу зэошхом ТекIоныгъэр къыщыдахынымкIэ мы чIыпIэм щыкIогъэ зэпэуцужьым стратегическэ мэхьанэшхо зэриIагъэр ­хигъэунэфыкIыгъ.
— Кавказ къушъхьэхэм гъогуонэ километри 100 хъоу къинкIэ щызэпачыгъэм зыкъэухъумэжьынымкIэ мэхьанэшхо иIагъ. Лейтенантэу Филипп Шипа зипэщэ я 20-рэ шхончэо дивизием ия 379-рэ полк ия 3-рэ ротэ Гъозэрыплъэ къыдэхьагъ. ПсэупIэм дэсхэмрэ ащ къагъэкощыгъэхэмрэ къадеIэхэзэ, чэщ-зымафэкIэ дзэкIолIхэм чIытIырхэмрэ щэрыуапIэхэмрэ зэтырагъэпсыхьагъэх. Дивизием икомандирэу генералэу Адам Тручинскэм унашъо къафишIыгъ сыд хъугъэкIи Гъозэрыплъэ зыIэкIамыгъэ­кIынэу. ДзэкIолIхэми ащ иунашъо агъэ­цэкIагъ, нэмыцхэр зэкIадзэжьыгъэх, НКВД-м ия 23-рэ пограничнэ полк къэ­сыфэ чIыпIэр арагъэубытыгъэп. Джарэущтэу Шытхьэлэ къушъхьэтхымрэ хы ШIуцIэ Iушъомрэ якIунэу зызыгъэхьазырыщтыгъэ пыим игъогупэ пабзыкIыгъ. А лIыгъэшхор къызхэфэгъэ тятэжъ пIашъэхэм яшIэжъ дгъэлъэпIэным фэшI тиагентствэ иныбжьыкIэхэм я Совети Iофтхьабзэм къыхэтэгъэлажьэ. Мы шIэжьыр тикъэкIощт уахътэ ылъапс. ТекIоныгъэр къытфэзыгъэблэгъагъэхэм шъхьащэ афэтэшIы, — къыхигъэщыгъ Андрей Яковлевым.
ШIэжь зэхахьэм къекIолIагъэхэр заом хэкIодагъэхэм такъикърэ афэшъыгъуагъэх, мыжъосыным къэгъагъэхэр кIэлъы­ралъхьагъэх.
Iэшъынэ Сусан.