Аужырэ гектархэр Iуахыжьыщтыгъ Джэджэ районым ит колхозэу «Ра­дуга» зыфиIорэм тызэкIом. Комбай­нэхэр зэуж итхэу лэжьыгъэ шъхьаIэм иIухыжьын чанэу зэшIуахыщтыгъ. Зы такъикъ лые амыгъэкIодэу тыгъэм пэ­шIэтырэ лэжьыгъэр КамАЗ-хэм хьа­мэм ащэщтыгъ.

Шапхъэхэм адиштэу хьа­сэм ыгъунэхэр IужъукIыгъэх, псы зэрыт машинэри мычыжьэу щыт. Колхозым иIофышIэ чэфэу къытпэ­гъокIыгъ. Илъэсым зы­фэлэжьэгъэхэ лэжьыгъэу аугъоижьырэм рыгушхоу къытфиIотагъ.
Мыгъэ мэкъумэщ артелым зэкIэмкIи бжыхьэсэ гектар 3800-рэ фэдиз рагъэубытыгъагъ. Ащ щыщэу хьэр гектар 340-м, рапсыр гектар 1300-м, коцыр 2100-м ащапхъыгъагъ.
Мы илъэсым ом изытет, гъатхэм ощх зэпымыоу, осэу щыIагъэхэм ыкIи ошъоу къехыгъэм язэрар къэкIуагъ. Ау лэ­жьыгъэм ищыкIагъэр зэрэрагъэгъотыгъэм ишIуагъэ­кIэ зыщыгугъыщтыгъэхэм нахьыбэ къахьыжьыгъ. Хьэм изы гектар гурытымкIэ центнер 53-рэ, рапсым центнер 25-рэ къытыгъ. Пчъагъэр гъэрекIорэм елъытыгъэмэ, мыбэми, нахьыб.
— Коцым нахь тигъэрэзагъ. ГурытымкIэ центнер 60-м ехъу къитэхы, ау ахэ­тых центнер 72-рэ ыкIи нахьыбэ къэзытыгъэ хьасэхэри. Анахь лэжьыгъэ дэгъу къэзытыхэрэр чылап­хъэхэу «Таня», «Победа» зыфиIохэрэр ары. Мы илъэсым «Школа» зыфи­Iорэр апэрэу апхъыгъ, ащи дэгъоу зыкъыгъэлъэгъуагъ, центнер 70-м ехъу къитхыжьыгъ, — еIо тигущы­Iэгъу.
Мыгъэ Iоныгъор нахь кIасэу, бэдзэогъум и 7-м аублагъ. ГъэрекIо мы ма­зэм и 4-м Iоныгъор аухыгъэхагъ. Ар къыдалъытэзэ, зы такъикъ лые амыгъа­кIоу, мэфэ ошIухэр къызфагъэфедэхэзэ, мэфэ 18-кIэ хыныгъор аухыгъ.
ЗэкIэмкIи лэжьыгъэм иIухыжьын комбайни 10 хэлажьэ. «Полесье» зыфаIорэм фэдэу 7-рэ «Акросым» фэдэу 3-рэ. Ком­байнэхэм зэкIэми уарзэр зыупкIэтэжьырэ агрегатхэр ахэтэу чIыгъэшIу хъунэу хыпкъым ызыныкъор ха­тэкъожьы, къанэрэр тюк ашIызэ Iуащыжьыгъ.
Илъэс пчъагъэ хъугъэу колхозым чанэу Iоф щызышIэхэу, лэжьыгъэм икъэ­гъэкIын имызакъоу, иIухы­жьыни хэлажьэхэрэм ащыщых Юрий Панасенкэр, Володя Никитиныр, Борис Друшляковыр. Джащ фэдэу водительхэм ахэпхын ахэмытэу дэгъоу Iоф ашIэ. Ахэр ыпкIэ хэмылъэу ма­фэм тIо агъашхэх.
Лэжьыгъэм иIухыжьын къэмысызэ, зыщагъэтIы­лъыщтыр агъэхьазырыгъ, лэжьыгъэр зыгъушъыкIэ, ахэм аратакъо, нахьыбэр ежь хъызмэтым щагъэфедэжьы, къялыекIырэр уасэр къызыдэкIуаекIэ
ащэ.
Хабзэ зэрэхъугъэу, мыщ чылапхъэхэм якъэгъэкIын чанэу ыуж щитых. Мыгъэ гектар 260-рэ апхъыгъагъ, тызэкIо мафэм ащи иаужы­рэ гектархэр Iуахыжьыщтыгъ. ЗэкIэмкIи чылэпхъэ лъэпкъи 6 мыщ щашIагъ. Чылэпхъэ дэгъу къэзытыхэрэр агъэбагъох ыкIи кIэхэр аушэтых, агу ри­хьыхэрэр къыхахых.
— Мыгъэ ом изытет мы­дэгъу дэдагъэми, лэ­жьыгъэ бэгъуагъэ къэтэ­хьыжьы. Ау ащ ибагъэ изакъоп тызпылъыр, идэгъугъи мэхьанэшхо етэты. Мыгъэ пчъагъэмкIи, идэгъугъэкIи тигъэрэзагъ. ИдэхагъэкIи къэошIэ белокыр ыкIи клейковинэр бэу зэрэхэлъхэр.
Колхозыр игъэхъагъэ­хэмкIэ районми, респуб­ликэми къащахэщы. Илъэс къэс шапхъэхэм адиштэу губгъо IофшIэнхэр щагъэцакIэх. Хабзэ зэрэхъугъэу, бжыхьасэхэм тIогъо­гогъоу яшIушIагъэх, уцыжъхэм ыкIи узхэм апэшIуе­кIогъэным пае щэнаутхэр халъхьагъэх.
Лэжьыгъэм иIухыжьын аухыгъ, ау IофшIэныр къэу­цурэп. КъэкIорэ илъэсым Iуахыжьыщт лэжьыгъэм фэлэжьэнхэу рагъэжьагъ, чIыгур агъэхьазыры, чIы­шъхьашъор зэхаупкIатэ. Колхозыр былымхъунми чанэу ыуж ит, былымIусым игъэхьазырын джырэкIэ зэшIуахы. Джащ фэдэу силос хъущт натрыфэу ашIагъэм иIухыжьыни шIэ­хэу фежьэщтых. Мыгъэ апэрэу силос ашIынэу культурэу сорго апхъыгъ. Зыкъызэригъэлъагъорэр аушэтыщт.
Тыгъэгъэзэ гектар 1500-у яIэм изытет непэрэ мафэм егъэразэх. Санкциехэм апкъ къикIыкIэ урысые чылапхъэхэр ары джы къагъэкIыхэрэр, ячIыгухэм нахь къякIурэ лъэпкъ­хэр къыхахыгъэу илъэс къэс лэжьыгъэ бэгъуагъэ къыщырахы.