Мафэ къэс Адыгэ Рес­пуб­ликэм гъэпцIагъэ зы- хэлъ бзэджэшIагъэхэр ща­гъэунэфых. НахьыбэрэмкIэ ахэр ныбжь зиIэхэм е зизакъоу псэухэрэм алъэны­къокIэ зэрахьэх. Мыхэм амышIэхэрэм цыхьэ афа-­
шIы ыкIи зыгорэм къыIуагъэр псынкIэу ашIошъ мэхъу.
КъыхэкIы ныбжьыкIэхэм ямылъкуи аIэкIахэу. Ащ фэдэ бзэджэшIагъэхэр зэпхыгъэхэр щымыIэ «щынэ-
гъончъэ» счетхэр е нэпцI инвестицием ахъщэр «зэрэхалъхьэрэр» ары.
Мыщ фэдэ хъугъэ-шIагъэу блэкIыгъэ мафэхэм агъэунэфыгъэхэм «Адыгэ макъэм» зэфэхьысыжь афишIыгъ.

Къалэу Мыекъуапэ
Илъэс 58-рэ зыныбжь хъулъфыгъэу республикэм икъэлэ шъхьаIэ щыпсэурэм ежь иунэгъо Iофхэр зэрифэхэзэ, ымы­шIэрэ цIыфхэм сотовэ зэпхыныгъэр къызфагъэфеди, гъэпцIагъэ зыхэлъ бзэ­джэшIагъэ дызэрахьагъ. Ащ епхыгъэу тхьаусыхэ тхылъыр полицием иотдел идежурнэ часть къырихьылIагъ.
ПэшIорыгъэшъэу зэрагъэунэфыгъэмкIэ, банк горэм иIофышIэ фэдэу хъулъфыгъэм къыфытеуагъэх ыкIи Iофым хэшIыкI ин фыряIэу къаIуатэзэ, зыдэгущыIэхэрэм исчетхэм арылъ ахъщэр зыгорэм ритыгъукIымэ шIоигъоу ежьхэм къыхагъэщыгъэу къыраIуагъ ыкIи хъулъфыгъэр псынкIэу тэрэзэу зекIомэ на­хьышIоу ышIошъ агъэхъугъ.
Хъулъфыгъэр къызэрагъэпцIэщтым емыгупшысэу, «щынэгъончъэ» счетэу къыщыхъурэм сомэ мин 215-рэ ригъэ­хьагъ. Зэрар къызэрэрахыгъэр нэужым къызыгурэIом, IэпыIэгъу ищыкIагъэу хэбзэухъумакIохэм зафигъэзагъ.
ГъэпцIагъэкIэ зыдызекIуагъэхэм къа­хэфагъ илъэс 45-рэ зыныбжь бзылъ­фыгъэу Мыекъуапэ щыпсэурэри. Ыгу рихьыгъэ телефон дэгъур ащ къызегъо­тым, ар зыщэрэм дэгущыIагъ ыкIи сомэ мин 20-кIэ къыщищэфынэу нэбгыритIур зэзэгъыгъэх. Ау телефон шъыпкъэм ычIыпIэкIэ къыIэкIагъэхьагъэр нэпцIэу къычIэкIыгъ. Ащ пае бзылъфыгъэр полицием къэкIуагъ ыкIи итхьаусыхэ тхылъ къаритыгъ.
ХэбзэухъумакIохэм зэшIуахыгъэ оперативнэ лъыхъон Iофыгъохэм яшIуа-
гъэкIэ мы бзэджэшIагъэр зезыхьэгъэ илъэс 34-рэ зыныбжь хъулъфыгъэу ыпэкIэ уголовнэ пшъэдэкIыжь зы­хьыгъэу ти­къалэ щыпсэурэр къаубытыгъ. Джы ар ауплъэкIу мыщ ехьыщыр бзэджэшIагъэ­хэр ыпэкIэ зэрихьагъэу щытмэ.
Урысые Федерацием и Уголовнэ Кодекс ия 159-рэ статья ия 2-рэ Iахь къызэрэдилъытэу, бзэджэшIагъэм епхыгъэ уголовнэ Iоф къызэIуахыгъ.
Теуцожь районыр
ЧIыпIэм щыIэ полицием иотдел иIофышIэхэм зэхащэгъэ лъыхъон Iофыгъо­хэм яшIуагъэкIэ Адыгэкъалэ щыпсэурэ кIалэу илъэс 31-рэ зыныбжьыр зыдэщыIэр агъэунэфыгъ ыкIи къаубытыгъ. Ащ егуцафэх гъэпцIагъэ зыхэлъ бзэджэшIагъэхэр мызэу, мытIоу зэрихьагъэхэу.
КъулыкъушIэхэм зэрагъэунэфыгъэмкIэ, кIэлэ ныбжьыкIэм охътэ гъэнэфагъэм къыкIоцI ымышIэхэрэм зафигъа­зэзэ, ежь къыугупшысыгъэ къэбарым тетэу, ямылъку къызIэкIигъахьэщтыгъ.
Джащ фэдэу нэбгыритIоу ащ Iоф зыдыриIагъэхэр ушэтынхэр амытхэу во­дителым иудостоверениехэр къаIэкIи­гъэ­хьанхэу ыгъэгугъагъэх. Ащ пае ахэм сомэ мин 200 фэдиз къаIихыгъ ыкIи ежь зэрэфаеу ыгъэфедагъ.
Зэрар зэрахыгъэхэр къызэрагъэпцIагъэхэр къызагурэIом, полицием иотдел макъэ къырагъэIунэу къэкIуагъэх. Ащ епхыгъэ оперативнэ Iофтхьабзэхэр зэшIуахых.
Мыекъопэ районыр
Илъэс 60 зыныбжь бзылъфыгъэу мы чIыпIэм щыпсэурэм ымышIэрэ цIыфхэм бзэджэшIагъэ къыдызэрахьагъ. Охътэ гъэнэфагъэкIэ узэкIэIэбэжьымэ, ымы­шIэщтыгъэ горэ ащ къыфытеуагъ ыкIи ухъумэкIо къулыкъум иIофышIэу къыриIуагъ.
Нэужым бзылъфыгъэм къыфаIотагъ имылъку игъэзекIонкIэ щынэгъончъэ чIыпIэ зэрифагъэр ыкIи ахъщэу исчетхэм арылъыр бзэджашIэхэм рахынэу гухэлъ зэряIэр.
Мыщ дэжьыми телефонымкIэ къыдэгущыIэщтыгъэм тхьагъэпцIыгъэ Iофэу зигугъу ашIырэр ыгъэфедагъ: щымыIэ «щынэгъончъэ» счетым бзылъфыгъэм иахъщэ рилъхьэмэ нахь тэрэзэу къыгуригъэIуагъ. Джащ лъыпытэу сомэ мин 380-рэ ымышIэрэ цIыфхэм ащ афи­тIупщыгъ.
Полицием иIофышIэхэм ищыкIэгъэ Iофтхьабзэхэр зэхащагъ, уголовнэ Iоф къызэIуахыгъ.
Красногвардейскэ
районыр
Интернетым иамалхэр къызфигъэфедэзэ щэфэн гухэлъ зиIэгъэ илъэс 70-рэ зыныбжь бзылъфыгъэр бзэджа­шIэхэм къагъэпцIагъ.
Зэрар зэрахыгъэм къызэриIотагъэмкIэ, сайт горэм ар ихьагъ ыкIи къышъхьэпэнэу зэхагъэуцорэ унэ мыин дэдэ горэ къыщэфынэу къыщыхигъэщыгъ. Нэужым ищыкIагъэр зыщэрэм фы­теуагъ ыкIи гухэлъэу иIэр фиIотагъ, нэбгыритIури уасэмкIэ зэзэгъыгъэх.
Бэрэ емыгупшысэу бзылъфыгъэм ымышIэрэ цIыфхэм сомэ мини 145-рэ афитIупщыгъ. Ащ ыуж унэр зыщэщтыгъэм телефоныр къыIэтыжьыгъэп, ахъщэри къызэкIэкIожьыгъэп.
Уголовнэ Iоф джы следствием къызэIуихыгъ, унэ нэпцIыр зыщэщтыгъэхэм алъэхъух.
Кощхьэблэ районыр
КъагъэпцIагъэхэм мы мафэхэм къа­хэфагъ илъэс 32-рэ зыныбжь хъулъфыгъэу мы районым щыпсэурэр. Ащ къызэриIотагъэмкIэ, ИнтернетымкIэ лIым къыгъотыгъ уцыр зэрэраупкIырэ Iэмэ-псымэу ищыкIагъэм фэдэр ыкIи ар зыщэрэм телефонымкIэ фытеуи зэзэ­гъыныгъэ зэдашIыгъ.
Хъулъфыгъэм счетэу къыраIуагъэм сомэ мин 55-рэ ригъэхьагъ, ау джащ лъыпытэу щакIомрэ Iэмэ-псымэмрэ ялъэуж кIодыгъэ. БзэджэшIагъэр зезы­хьагъэу зэгуцафэхэрэм икъыхэгъэщын епхыгъэ лъыхъон IофшIэнхэр макIох.
Тэхъутэмыкъое
районыр
ЫпэкIэ зигугъу къэтшIыгъэ шIыкIэхэм афэмыдэу, фэшъхьаф зекIуакIэкIэ къагъэпцIагъ илъэс 19 зыныбжь пшъашъэу Тэхъутэмыкъое районым щыщыр. А мафэм ащ къыфытеуагъэхэмрэ ежьыррэ зэгурыIоныгъэ зэдыряIэ хъугъэ — иахъщэ биржэм хилъхьэмэ охътэ кIэ-
кIым федэ ин къыкIэкIощтэу къызыраIом, ышIошъ хъугъэ. Пшъашъэм бзэ­джашIэхэм зэрарэу сомэ мин 40 рагъэ­шIыгъ, ащ епхыгъэу следствиер макIо.
Илъэс 57-рэ зыныбжь бзылъфыгъэу мы район дэдэм щыпсэурэм къыдэгущыIагъэхэм ителефон дэлъ сим-картэр зэблихъумэ нахь тэрэзэу къыраIуагъ. А Iофым лъэныкъуитIури хэтхэзэ, гъэпцIагъэкIэ бзылъфыгъэм иахъщэу сомэ мин 70-рэ IэкIахыгъ.
Полицием иIофышIэхэм уплъэкIун Iофтхьабзэхэр зэхащагъэх.

УзэрэзекIон фаер
Адыгэ Республикэм хэгъэгу кIоцI IофхэмкIэ и Министерствэ тишъолъыр щыпсэурэ цIыфхэм агу къегъэкIыжьы:
— УмышIэрэ цIыфхэр телефонымкIэ къыпфытеохэу е уиунапчъэ къыIухьэхэмэ, джащ лъыпытэу къаIуагъэр бгъэцэкIэнэу щытэп.
— Интернетым инэкIубгъохэм уарыт хъумэ, ахэм къэбарэу арытхагъэм ишъып­къагъэ лъэшэу унаIэ тетын фае. Ахэр мыхъо-мышIэхэм бэрэ къызфа­гъэфедэх.
— ЦIыфым ежь-ежьырэу зыгорэм фитIупщырэ ахъщэр къэгъотыжьыгъуай. Банкым илъ ахъщэр зэкIэ зэфэдэу къа­гъэгъунэ. Щынэгъончъэ е мыщынэгъончъэ счетхэр зэтефыгъэхэу щыIэп. Мы ушъхьагъур бэрэ бзэджашIэхэм агъэфедэ ыкIи хэгъэгу кIоцI IофхэмкIэ къулы­къухэм агъэунэфыхэрэм ащыщ.
— Полицием закъыфегъазэ Интернетыр е социальнэ хъытыухэр зыгъэфе­дэхэзэ щэн-щэфын Iофхэм апылъхэм: мы амалхэмкIэ гъэпцIагъэ зыхэлъ бзэ­джэшIагъэу зэрахьэхэрэм япчъагъэ хэхъо.
— Хэти сакъыныгъэ къызхигъэфэн фае. ШъумышIэрэ цIыфхэм къаIорэр ащ лъыпытэу шъумыгъэцакIэ, шъуикъэбар къафэшъумыIуат, унэм исхэр е шъуинэIуасэхэр упчIэжьэгъу шъушIых.
— ТелефонымкIэ къытеуагъэр шъуиахъщэ къырыгущыIэ зыхъукIэ, шъуадэмыгущыI, ахэр бзэджашIэх, шъуагъэпцIэщт.
— Полицием ыкIи банкым яIофы­шIэхэм цIыфхэм яахъщэ епхыгъэ уп­чIэхэр аратыхэрэп, телефонымкIэ къа­фэкIорэ къэбархэр е пин-код зыфа­Iохэрэр къарагъаIохэрэп ыкIи агъэфе­дэхэрэп.
ЕгъэлыекIыгъэу цыхьэ зэрашIыгъэм пае цIыфым ылъэныкъокIэ бзэджэшIагъэ зэрахьагъэу щытмэ, псынкIэу ар полицием телефонэу 02-мкIэ теон ыкIи банкым макъэ ригъэIунышъ, икартэ иIофшIэн джащ лъыпытэу къызэтыри­гъэуцон фае.
Гъомлэшк Байзэт.