«Мыстым» илъэоянэхэр
ЗэлъашIэрэ музыкальнэ купэу «Мыстым» искусствэхэмкIэ фестивалэу «Славянский базар» зыфиIорэм Адыгеир къыщигъэлъэгъуагъ. Къэралыгъо 14-мэ къарыкIыгъэ купхэр ащ хэлэжьагъэх. Нэбгырэ 10000-м ехъумэ ателъытэгъэ къэгъэлъэгъуапIэм чIыпIэ нэкI иIагъэп.
«Мыст» гущыIэ кIэкIыр тижабзэ щыщ. А гущыIэр агъэфедэ зыгорэ ащыгъупшагъэу е гущыIэхэр зэрапхынхэ хъумэ, арышъ, «зи» е «зэкIэри» къекIы. КъаIощтыр амышIэ зыхъукIэ, агъэфедэ. Ау ар къепIолIэн плъэкIыщтэп непэ зигугъу тшIырэ музыкальнэ купым — теубытагъэ хэлъэу зыфаехэр ашIэ, цIэри аукъодыеу къыхахыгъэп. Зыми емыпхыгъэу, ау сыд фэдэрэ шъуаши епхьылIэн плъэкIыщт мы гущыIэр.
Сихъу Джэнэт орэдыIу, шыкIэпщынэм ыкIи виолончелым къарегъаIо. Хъоджэе Иланд — виолончелым, кахоным, пхъэтIаркъом. ЛIымыщэкъо Джамболэт — орэдыIу, гитарэм фэIэпэIас. Пащтэ Гупси орэдыIу ыкIи шыкIэпщынэм къео.
Музыкантхэр Iофэу зыпылъыр лъэшэу агу рехьы. Ижъырэ орэдыжъхэм мэкъэмэ гъэшIэгъон акIагъахьэ, шъошакIэм ралъхьэ. НыбжьыкIэхэм къадиштэрэ шапхъэм орэдышъор ралъхьажьы. Лъэпкъым итарихъ иIотакIохэм, шIэныгъэлэжьхэм заIуагъакIэзэ ярепертуар аугъоигъ. Лъэпкъ музыкальнэ Iэмэ-псымэхэм япхыгъэ шIэныгъэу адыгэхэм зэрагъэуIугъэр аугъоижьы, ахэм ащыщэу къамылымрэ шыкIэпщынэмрэ икIэрыкIэу къагъэпсаужьынхэм пылъых, гъэхъэгъэшIухэри яIэх.
ИскусствэхэмкIэ фестивалэу «Славянский базар» зыфиIорэм мы илъэсым хэлэжьэнхэу зэрэхъугъэри ахэм ащыщ.
Фестивалым фэгъэхьыгъэу купым ипащэу Хъоджэе Иланд гущыIэгъу тыфэхъугъ.
— Сыдэущтэу фестивалым шъухэлэжьэнэу хъугъа?
— Концертэу «Черкес ФМ ижъуагъохэр» зыфиIоу «жъогъуакIэу» тикуп къызыщыхагъэщыгъэм изэхэщакIоу Хьэцей Тимур иIэпыIэгъукIэ фестивалэу «Славянский базар» зыфиIорэм тыхэлэжьэнэу хъугъэ. Адыгэ лъэпкъыцIэр мыщ фэдэ фестивалым ифэшъуашэу къыщыдгъэлъэгъоным тыпылъыгъ. Iофтхьабзэр мэфищэ кIуагъэ.
— Сыд фэдэ орэда къыщышъуIуагъэр?
— Шапсыгъэ лъэпкъ орэдыжъэу «Еле» зыфиIорэр, тэ зэхъокIыныгъэхэр фэтшIыхи, къэдгъэкIэжьи фестивалым къыщытIуагъ. А орэдыжъыр ижъыкIэ ощх къещхыным пае къаIощтыгъ. Адыгэ орэдыжъхэм шъхьадж ежь ие шъыпкъэ нэшанэхэр яIэх. ГущыIэм пае, фэIо-фашIэхэм афэгъэхьыгъэ орэдхэр ухыгъэхэу, композицие зэфэшIыгъэхэу щытхэп, узыфаем фэдиз ахэбгъэхъон плъэкIынэу гъэпсыгъэх. Орэдус пэпчъ ежь усэнымкIэ амалэу IэкIэлъхэм ялъытыгъэу ахэр ыгъэкIэракIэщтыгъ, ахигъахъощтыгъ. Ахэмэ ягъэпсыкIэкIэ зэфэшIыгъэу зэрэщымытхэм къыхэкIэу сюжет гъэнэфагъэ яIэу щытыгъэхэп. Ащ къыхэкIыкIэ тэри орэдым тыхэIэзыхьажьыгъ. КъыдекIущт мэкъамэхэр кIэдгъэхьагъ.
— Лъэшэу ямышIыкIэу шъуикъэгъэлъэгъон жъугъэпсыгъэ. Анахьэу Адыгеим ис цIыфхэм агъэшIэгъуагъэр симфоническэ оркестритIоу шъуигъусагъэхэр ары.
— Беларусь ыкIи Урысыем якъэралыгъо симфоническэ оркестритIу тигъусэхэу сценэшхом орэдыр къыщытIуагъ. Оркестрэхэм къулайныгъэу аIэкIэлъыр зэрэлъагэр зыхэтшIагъ. Нэбгырэ мин пчъагъэмэ яIэгушъо теуакIэкIэ агу зэрэрихьыгъэр къэнэфагъ.
— Сыд фэдэ гухэлъха шъуапэкIэ жъугъэнафэхэрэр?
— Тикультурэ ибаигъэ Адыгеими, нэмыкI шъолъырхэми адыгэ цIыфэу ащыпсэухэрэм зэлъядгъэшIэныр типшъэрылъ шъхьаI. Адыгэ культурэм ылъапсэ кIэугъоежьыгъэным, ащ хахъо фэтшIыным тиIахь хатлъхьэ тшIоигъу. Тишэн-хабзэхэр, тизэхэтыкIэ, тинахьыжъхэм къыднагъэсыжьыгъэ пстэур тымыгъэкIодэу ныбжьыкIэхэм джы тэ ядгъэшIэн, ахэтлъхьан фае.
Лъэпшъыкъо Фатим.