Адыгэ къэралыгъо уни­вер­ситетым ия 31-рэ гъэмэфэ хьисап еджапIэ иIофшIэн ыублагъ. Хабзэ зэрэхъугъэу, апшъэрэ еджапIэм изыгъэ­псэфыпIэу «Горная ле­ген­да» зыфиIорэм ар щэ­кIо.
Бэдзэогъум и 19-м нэс хьисапымкIэ кIэлэеджакIохэм яшIэ­ныгъэ­хэм ахагъэхъощт.

Гъэсэныгъэм ылъэныкъокIэ еджапIэм ипащэу Сергей Бойченкэм къызэриIуагъэмкIэ, мы илъэсым Урысыем ишъолъыр 15-мэ къарыкIыгъэ кIэлэеджэкIуи 118-рэ къекIолIагъ. Ахэр Краснодар ыкIи Ставрополь крайхэм, Астраханскэ, Ростов, Волгоградскэ, Московскэ, Саратовскэ, Свердловскэ хэкухэм, Москва, Санкт-Петербург, Къалмыкъым, Темыр Осетием — Аланием, Дагъыстан, «Сириусым» къарыкIыгъэх. Ахэм Адыгеим щыщ кIэлэцIыкIу 85-рэ ахэт.
АР-м гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ и Министерствэ, Адыгэ къэралыгъо университетыр ыкIи республикэ естественнэ-хьисап еджапIэр, гъэсэныгъэ гупчэу «Полярис-Адыгея» зыфиIорэр ары гъэмэфэ хьисап еджапIэм кIэщакIо фэхъугъэхэр.

— НыбжьыкIэхэм хэушъхьафыкIыгъэ программэмкIэ Iоф адэтэшIэ. Хьисапым фэщэгъэ кIэлэеджакIохэр, мы лъэны­къомкIэ анахь гъэхъэгъэ инхэр зиIэхэр ары тилагерь къедгъэблагъэхэрэр. КIэлэеджакIохэр куп-купэу гощыгъэх, кIэлэегъэджэ щырыщ ахэт. Ахэр Адыгэ къэралыгъо университетым, республикэ естественнэ-хьисап еджапIэм якIэлэегъа­джэх. Илъэс къэс шъолъыр зэфэшъхьаф­хэм якIэлэегъэджэ цIэрыIохэр, хьисапым хэшIыкI ин фызиIэхэр къетэгъэблагъэх, джащ фэдэу Урысыем ит апшъэрэ еджэпIэ анахь дэгъухэм ястудентхэр, дунэе хьисап зэнэкъокъухэм текIоныгъэ къащыдэзыхыгъэ ныбжьыкIэхэри хэлажьэх, — еIо Сергей Бойченкэм.
Илъэс къэс гъэмэфэ хьисап еджапIэм нэбгыри 120-рэ фэдиз къычIегъэкIы. Хьисапым ыкIи IT лъэныкъом япхыгъэ сэнэхьатхэр ахэм ащыщыбэм къыхахых. Программэ зэфэшъхьафхэр, джэгукIэхэр зэхагъэуцох. Адыгэ къэ­ралыгъо универ­ситетым IофшIапIэкIэ къыIунэ­жьыгъэхэри бэу ахэ-тых.
ТигущыIэгъу къызэри­IуагъэмкIэ, мы IофшIэным шIогъабэ зэрэпылъыр джыри зэ къыушыхьатыгъ гъэмэфэ хьисап еджапIэр къэзыухыгъэхэм яапэрэ IофшIэгъу мафэхэм. 1998-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу 2018-рэ илъэсым нэс мыщ щыIэгъэ нэбгырэ 15 ащ хэ­лэжьагъ.
— Мы илъэсым еджа­пIэр анахь гъэшIэгъон зышIыгъэхэм ащыщ нахьыжъхэм ягъэ­мэфэ хьисап еджапIэ зы мафэкIэ тызэрэхиубытагъэр. Хьисапым зищыIэныгъэ гъогу езыпхыгъэхэр бэу ахэм ахэтыгъ, кIэлэеджакIохэм нэIуасэ афэхъугъэх, ягукъэкIыжьхэмкIэ къадэгощагъэх. На­хьыжъхэмрэ нахьыкIэхэмрэ яшIэныгъэ­хэмкIэ зэнэкъокъугъэх, — еIо тигущы­Iэгъу.

Программэм къыдыхэлъытагъэу гъэ­мэфэ хьисап еджапIэр тхьамэфищырэ кIощт. Егъэджэн программэм нэмыкIэу хьисапым епхыгъэ зэнэкъокъу зэфэшъхьафхэр, олимпиадэхэр зэхащэх. КIэлэеджакIохэм аныбжь ыкIи шIэныгъэу аIэкIэлъым ялъытыгъэу куп-купэу гощыгъэхэу Iоф ашIэ.
Гурыт еджапIэхэм япрограммэ фэмыдэу, гъэшIэгъонэу яIофшIэн лагерым щызэхащэ. Хабзэ зэрафэхъугъэу, пчэдыжьыр зарядкэкIэ рагъажьэ, зышхэ­хэрэм ыуж егъэджэныр аублэ, нэужым загъэпсэфы, мэчъыех, щэджэгъо ужым яшIэныгъэхэм ахагъахъо, хэушъхьафыкIыгъэ курсхэм ахэлажьэх, задачэхэр ашIых, зэрагъэшIагъэмкIэ заушэтыжьы, Дэгъоу зыкъэзыгъэлъэгъуагъэхэм сертификатхэр е щытхъу тхылъхэр аратых.
Гъэмэфэ еджапIэм къыдыхэлъыта­гъэу проект зэфэшъхьафхэр зэхагъэуцонхэ алъэкIынэу агъасэх, хьисапымкIэ олимпиадэхэм къащатырэ IофшIэнхэм афэ­дэхэр бэу къарагъэшIых, зыкI къэралыгъо ушэтыным зыфагъэхьазыры. Мыщ щагъотыгъэ шIэныгъэхэм яшIуагъэ­кIэ илъэсым къыкIоцI хьисапым епхыгъэ Iофтхьэбзэ зэфэшъхьафхэм мы ныбжьыкIэхэм зэрифэшъуашэу зыкъащагъэ­лъагъо.
Егъэджэнхэм ямызакъоу, ныбжьыкIэхэм Iофтхьэбзэ зэфэшъхьафхэр афызэхащэщтых. ФутболымкIэ, шахматхэмкIэ, теннисымкIэ зэнэкъокъухэр, арт-фестиваль, мастер-классхэр рагъэ­кIокIыщтых. Мы мафэм адыгэхэм якультурэ нэIуа­сэ уфэзышIырэ Iофтхьабзэ зэхащагъ. Адыгэ хьалыжъор зэрашIырэр кIэлэцIыкIухэм арагъэлъэгъугъ, нэмыкI шъо­лъырхэм къарыкIыгъэхэм ар лъэшэу ашIогъэшIэгъоныгъ, агу рихьэу ашхыгъ. ИжъыкIэ адыгэхэм агъэфедэщтыгъэ дышъэидэм итарихъ къафаIотагъ, пшъэ­шъэжъыехэм агу рихьэу мастер-клас- сым хэлэжьагъэх, зэрэхэбдыкIыщтым ишъэф­хэр къызIэкIагъэхьагъ. Джащ фэдэу зэлъашIэрэ къэшъокIо купэу «Ислъамыер» яхьэкIагъ. Адыгэ къэшъо дахэхэр къафагъэлъэгъуагъэх, къэшъуа­кIэ арагъэшIагъ. Ащ нэмыкIэу, шым узэрэтесыщтым фэгъэхьыгъэ мастер- класси афызэха­щагъ. Задачэхэм ащыщ­хэр адыгабзэкIэ зэдзэ­кIыгъэу аратыгъэх.
Гъэмэфэ хьисап еджапIэм зэ щыIа­гъэр етIани къэкIонэу зэрэфаер къытиIуагъ Мыекъопэ гимназиеу N 22-м ия 11-рэ класс ихьэгъэ Сапый Атмир. Мыгъэ ар я 3-у хэлажьэ. ИцIыкIугъом къыщегъэ­жьагъэу хьисапыр ыгу рехьы, ар игъэ­кIотыгъэу зэригъэшIэным пае республикэ естественнэ-хьисап еджа­­пIэм макIо.
— Гъэмафэм мыщ щызэзгъэгъотырэ шIэныгъэхэм яшIуагъэкIэ еджапIэм ипрограммэ къин къысфэмыхъоу сэкIу ыкIи олимпиадэ­хэм сахэлажьэ, шIэныгъэ дэгъуи къэсэгъэлъа­гъо. Задачэ пэпчъ къы­зэрэпшIын плъэкIыщт лъэныкъо пчъагъэ иI, ар нахь IэшIэх къытфэхъуным епхыгъэ шъэф­хэр тагъашIэх. ЗыкI къэралыгъо ушэтынымкIэ IэпыIэгъу къытфэхъущт лъэныкъо­хэри тагъашIэх. Еджэн закъоу щымытэу, ти­уахътэ гъэшIэгъонэу тэгъакIо. Интеллектуальнэ джэгукIэхэр, спорт зэнэкъокъухэр ары анахь сыгу рихьыхэрэр. ЧIыпIэ зэфэшъхьафхэм къарыкIыгъэхэр ныбджэгъу къытфэхъух, тиадыгэ культурэ ахэр нэIуасэ фэтэшIых, — къыIуагъ Атмир.
Гъэмэфэ хьисап еджапIэр мэфэкI шIыкIэм тетэу шIэхэу зэфашIыжьыщт. КIэлэеджакIохэм яшIэныгъэхэм ахагъэ­хъуагъэу, загъэпсэфыгъэу, ныбджэгъу­кIэхэр яIэ хъугъэу кIожьыщтых. Респуб­ликэм апэрэу щыIагъэхэм алъэгъугъэр, Адыгеим ичIыпIэ дахэхэр бэрэ агу илъыщтых.
ДЕЛЭКЪО Анет.