Илъэс 66-кIэ узэкIэIэ­бэжь­мэ, бэдзэогъум и 11-м, къалэу Мыекъуапэ игупчэ В.И. Лениным исаугъэт къыщызэIуахыгъ. А мафэр шэмбэтэу тефэгъагъ ыкIи а чIыпIэм цIыфыбэ къекIо­лIэгъагъ. А илъэсхэм, къэралыгъом иIэшъхьэтетхэм яунашъокIэ, край ыкIи хэку зэфэшъхьафхэм мыщ фэдэ саугъэтхэр бэу ащагъэуцущтыгъэх. 1959-рэ илъэсым Адыгэ автоном хэкум ар щагъэпсыгъ. Саугъэтыр зышIыгъэхэр скульпторэу Матвей Минизеррэ архитекторэу Игорь Рожинымрэ. Ар джэрзым хэшIыкIыгъ, илъэгагъэ метритIум нэсы, ишIын илъэ­ситIурэ пылъыгъэх. Саугъэтым икъызэIухын хэлэжьагъэх КПСС-м и Адыгэ хэку комитет иапэрэ секретарэу Цундэкъо Ибрахьимэрэ Мые­къуапэ щыщ большевик нахьыжъхэм ащыщэу Архипов Ильярэ. 2024 — 2025-рэ илъэсхэм Адыгэ Республикэм икъэлэ шъхьаIэ ипчэгу икIэрыкIэу загъэкIэжьым, чIыпIэ зэгъэфагъэ ар хъугъэ, итыр зэкIэ зэкIужьэу щыт. Саугъэтыр пчэгум бэшIагъэу изы IахьышIоу иуцуагъэмэ ащыщ.
Мыекъуапэ щыпсэухэрэми хьакIэу тишъолъыр зыщызыгъэпсэфынэу къа­кIо­хэрэми мы чIыпIэр агу рехьы, ашIогъэ­шIэгъон, сурэтхэр бэу зыщытырахы. Тилъэхъан цIыфхэм саугъэтым еплъы­кIэу фыряIэр «Адыгэ макъэм» зэригъэ­шIагъ.
Эдуард, илъэс 55-рэ ыныбжь, къалэу Санкт-Петербург щыщ:
— Мыекъуапэ инэп, ау дахэу гъэпсыгъэ. Ащ игупчэ пчыхьэшъхьапэм къыщыпкIухьаныр гуапэ, сурэт дахэхэри щытепхынхэ плъэкIыщт. Ле­ниным исау­гъэтэу къэлэ гупчэм итыр дэгъоу чIыпIэм дештэ. Къэлэ ини, цIыкIуи мыщ фэдэхэр адэтых. Лениным ыцIэ зыхьырэ урамхэри, псэолъэ зэфэшъхьафхэри тищыIэныгъэ бэшIагъэу хэт хъугъэх.
Мурат, илъэс 54-рэ ыныбжь, къалэу Мыекъуапэ щэпсэу:
— Пчэгур ины ыкIи саугъэтыр ащ къыдиштэу сэлъытэ. Тэ тапэкIэ щыIа-­
гъэр зэкIэ пкъутэнэу щытэп, къыткIэлъы­кIощтхэми зыгорэ алъэгъун фае. Нахь тэрэз ежь пчэгум ыкIи саугъэтым апыль тарихъыр игъэкIотыгъэу кIэлэеджакIохэм къафаIуатэмэ, хьакIэхэри ащ щыгъуазэ пшIыми хъущт.
Макар, илъэс 29-рэ ыныбжь, Ростов щыщ:
— Мы къалэм сэ сыщеджагъ. Пчэгум бэрэ титэу къыхэкIыгъ. Еджэгъу илъэс­хэм къытфэкIорэ хьакIэхэр тигъусэхэу сурэтхэр зыщытетхыщтыгъ. Ежь саугъэ­тыр тикъэралыгъо итарихъ епхыгъ. Пчэ­гур зэрэзэхэгъэуцуагъэм ар дештэ.
Пчэгур бэмэ ягуапэу агу къэкIыжьы. ИлъэсипшI пчъагъэкIэ узэкIэIэбэжьмэ мыщ щыкIощтыгъэ хъугъэ-шIэгъэ инхэм яныбжьыкIэгъум бэхэр ахэлэжьагъэх. БэшIагъэу шэн дахэ хъугъэу псэогъу зэфэхъурэ ныбжьыкIэхэм сурэтхэр мыщ зыщытырахы. Сабый цIыкIоу мыщ къащэщтыгъэхэр джы ны-ты хъугъэхэу, ахэм къакIэхъуагъэхэм къалэм ианахь гъэпсэфыпIэ чIыпIэ дахэр арагъэлъэгъу.
Гъомлэшк Байзэт.