Гъэмэфэ мазэхэм нахьыбэм ятIо­нэ­рэ IофшIэным зыфагъазэ. Ау зыныбжь имыкъугъэхэу еджапIэхэм ачIэсхэр сыдэущтэу зекIонхэ алъэ­кIыщта, сыд фэдэ IофшIэн джырэ лъэхъан Iухьэхэмэ нахь тэрэза ыкIи сыд фэ­дэ шапхъэхэм ыкIи шIыкIэхэм ате­тэу ахэм яIофшIэн агъэпсын фая?

Илъэс 14-м щегъэжьагъэу IофшIэныр ебгъэжьэн плъэкIыщт Хабзэу щыIэм къызэрэдилъытэу, зыныбжь илъэс 14-м нэсыгъэхэм Iоф ашIэн алъэкIыщт. Ны-тыхэм ащыщ горэм ыкIи кIэлэцIыкIухэм яIофыгъохэм афэгъэзэгъэ къулыкъухэм ялIыкIохэр кIэтхэжьыгъэхэу ахэм тхылъ аIыгъын фае. Iоф зэрашIэщт сэнэхьатхэр спортым, кином, театрэм япхыгъэщтых. Мы Iоф­шIэнхэр мыхьылъэхэу алъытэх ыкIи кIэлэцIыкIу­хэм япсауныгъэ зэрар горэ къарахынэу щытэп. IофшIэным епхыгъэ шапхъэхэр
Илъэс 15-м щегъэжьагъэу IофшIапIэм тхыгъэу зэзэгъыныгъэ кIэлэцIыкIухэм дашIын фитых. Ахэм я 9-рэ классыр къаухыгъэн фае ыкIи Iоф зыщашIэщт уахътэр еджэгъу сыхьатхэм ауж ары.
Илъэс 16-м щегъэжьагъэу нахь шъхьа­фитэу ыкIи зи пэрыохъу къафэмыхъоу IофшIапIэхэм зэзэгъыныгъэхэр адашIын алъэкIыщт.
IофшIапIэхэм япащэхэм хабзэм къа­­фимыдэрэр
Зыныбжь илъэс 18 имыкъугъэхэм IофшIэныр заублэкIэ, уплъэкIун уахътэ апыплъхьэ хъущтэп. Ахэм материальнэ пшъэдэкIыжь арагъэхьырэп, япсауныгъэ зэрар езыхын зылъэкIыщт IофшIэн фагъазэхэрэп. НыбжьыкIэхэм чэщым Iоф арагъа­шIэрэп, узыпызыщэрэ (азартнэ) джэгукIэхэм япхыгъэ IофшIэн аратрэп. Мыхэм афэдэ IофышIэхэм хьылъэ хэр агъэкощыхэрэп ыкIи зэрахьэхэрэп. КIэлэцIыкIухэм яIофшIэгъу уахътэ ехъоу агъэлажьэхэрэп, нэмыкI шъо­лъыр агъакIохэрэп, гъэпсэфыгъо ма­фэхэм Iоф арагъашIэрэп.
Сыхьат пчъагъэу IофшIэным пы­лъыр гъэнэфагъэ
Зыныбжь илъэс 18 имыкъухэм яIоф­шIэгъу мафэ нахь гъэкIэкIыгъ. Илъэс 14 — 15 зыныбжьыхэм мафэм сыхьати 4-м нахьыбэрэ Iоф ашIэ хъу­щтэп, тхьамафэм — сыхьат 24-м къе­хъущтэп.
Илъэс 16 — 18 зыныбжьыхэм яIоф­шIэгъу мафэ сыхьати 7-м къехъунэу щытэп, ау тхьамафэм зэкIэмкIи сыхьат 35-м нэсын ылъэкIыщт.
Тхылъэу ищыкIагъэхэр
IофшIэныр ебгъэжьэным пае тхылъэу пIэкIэлъын фаер бэп, ахэр а ныбжьым ехъулIэу нахьыбэрэм яIэх: паспортыр, ны-тыхэм къатхыгъэ фитыныгъэр (илъэс 16-м нэс), кIэлэцIыкIухэм яIофхэмкIэ къулыкъухэм яфитыныгъ ­(илъэс 14-м нэс), СНИЛС-р, ИНН-р, псауны­гъэр зэ­рауплъэкIугъэм епхыгъэ тхылъыр.
Сэнэхьатэу щыIэхэр
Зыныбжь илъэс 18 имыкъугъэхэм апае сэнэхьатэу щыIэр макIэп, уегу­пшысэзэ IофшIэнэу угу рихьыщтыр къы­хэпхын фае. IофшIэпIэ зэфэшъхьафхэр зыфыте­гъэпсыхьагъэхэр, ящыкIэгъэ IофшIэнхэр Интернетым итых. НахьыбэрэмкIэ ныбжьыкIэхэм къафагъэзэрэ IофшIэнхэр: курьер лъэныкъор, сурэтхэм ыкIи мэкъэгъэIухэм Iоф адэзышIэхэрэр, SMM-менеджерхэр, IэпыIэгъухэр, щэпIэ гупчэхэм атель товархэр ыкIи шхынхэр куп-купэу зыугъоихэрэр.
УнаIэ зытетын фэе Iофыгъохэр
Нахь узгъэгумэкIынэу щытыр — гъэп­цIагъэ зыхэлъ бзэджэшIагъэхэр ары. IофшIэныр ешъумыгъажьэзэ, ахъщэ горэ ащ хэшъулъхьанэу аIомэ — шъусакъ. Зыныбжь илъэс 18 имыкъугъэхэм ахъщэ къаIахырэп. Шъуегуцэфэн фае лэ­жьэпкIэ ин къышъутыратхэу, ау къы­шъуамытыжьмэ ыкIи IофшIапIэм зэзэгъыныгъэ тхыгъэу къыжъудишIынэу фэ­мыемэ. Сыд фэдэрэ IофыгъокIи ны-тыхэр упчIэжьэгъу пшIынхэ фае.
Гъомлэшк Байзэт.