ШIэныгъэкIуапIэ хъугъэ зэIукIэгъу
Адыгеим изекIозещэхэр АР-м изаслуженнэ сурэтышIэу, Урысыем исурэтышIхэм я Союз хэтэу Абрэдж Гощэфыжь илэжьэпIэ унэ бэмышIэу ихьэкIагъэх. Адыгэ лъэпкъ тхыпхъэхэм ямэхьанэ, тамыгъэхэм къаIуатэрэм япхыгъэ упчIэхэм ахэр зэфащагъэх.
Мыщ фэдэу Адыгеим итворческэ цIыфхэм, ишIэныгъэлэжьхэм зекIозещэхэр аIукIэнхэр яхабз. Арэущтэу ахэм яшIэныгъэхэм ахагъахъо, тишъолъыр къихьэрэ зекIохэм афаIотэрэ къэбархэр агъэбаих. Тхыпхъэхэм алъэныкъокIэ зекIозещэхэр Гощэфыжь гущыIэгъу зэрэфэхъухэрэр лъэпсэнчъэп. Адыгэ тхыпхъэхэм непэ «къяджэшъурэ» макIэхэм ар ащыщ. Шъыпкъэ, теубытагъэу «сэ зэрасIорэм фэд» ащ ыIорэп. ЗышIогъэшIэгъонхэм ар зэрадэгуащэрэр ежь иеплъыкI.
— «Мыщ мыры имэхьаныр» пIоу зыгорэм фэпIотэныр пшъэдэкIыжьышху. Садэжь къакIохэрэми къасIорэм ишъыпкъагъэ яцыхьэ телъышъ, ащи тIэкIу сегъэукIытэ. Ау сыд фэдэрэ лъэпкъ итхыпхъэ пштэми, якъэхъукIэ итарихъ зы хабз хэлъыр. АпэрэмкIэ, ятеплъэ зыфэдэмкIэ (геометрическэхэр, къэкIыхэрэр, псэушъхьэхэр, цIыфхэр къэзыгъэлъагъохэрэр). Гъогушхо къэзыкIугъэ тхыпхъэу тиIэхэр кIашIыкIыжьыхэ къэс зы Iахь цIыкIу горэхэр ахэзыщтыгъэх. Арышъ, тхыпхъэр нахьи нахь кIэракIэ е къэшIэжьыгъошIу къэс, тхьапэ цIыкIуха, гъэтIыргъуагъэха, Iо хэмылъэу ар зыщыIэр илъэс 200 хъугъэп. ГущыIэм пае, шапсыгъэхэм тиI шхъомч тхьапэм фэдэ тхыпхъэ. Чъыгым къыпыкIэрэ тхьапэм зыгуаплъхьэкIэ, фэдэ къабз. БэмышIэ тамыгъэхэм зэращыщыр гъэнэфагъэ, — еIо Гощэфыжь.
Адыгэ тхыпхъэхэм къытаIорэм фэгъэхьыгъэ зэдэгущыIэгъу Абрэдж Гощэфыжь бэмышIэу дэсшIыгъагъ. Тхыпхъэхэр зэрэтымышIэхэрэм, культурнэ кIэн баир зэрэдгъэкIодырэм лъэшэу зэригъэгумэкIырэр ащ дэжьым къысиIогъагъ. Ежь Гощэфыжь итворчествэ адыгэ тхыпхъэхэм чIыпIэ ин зыщаубытырэр илъэсипшIым къехъугъ. Аужырэ уахътэм ышIырэ гобеленхэм янахьыбэр ахэм афэгъэхьыгъ. СурэтышIым иIофшIагъэхэмкIэ тхыпхъэхэм унаIэ атырыуегъадзэ, тщыгъупшэжьыгъэ лъэпкъ кIэн баеу зэрэщытхэр тыгу къегъэкIыжьы, къэбарэу къаIуатэрэр ежь къызэрэгурыIорэр къырегъэлъэгъукIы.
— Тхыпхъэхэр, непэ къазэращыхъоу, гъэдэхэным пае къаугупшысыгъагъэхэп. Къэбар зэрахьэщтыгъ, мэхьанэ яIагъ, шIуагъэ къахьыщтыгъ. Сэ зэрэслъытэрэмкIэ, бэри ащ ышъхьэ къисхыгъ, тхыпхъэхэм адэлэжьэрэ шIэныгъэлэжьхэм апашъхьи къыщысIуагъ — IорIуатэмрэ тхыпхъэхэмрэ зэпхыгъэх, зэгъусэхэу Iоф адэпшIэн фае, — сурэтышIыр иеплъыкIэхэмкIэ къадэгощагъ зекIозещэхэм.
ХьакIэхэр Гощэфыжь гущыIэгъу фэхъугъэхэ къодыеп, иIофшIагъэхэу адыгэ тхыпхъэхэр къызщыгъэлъэгъуагъэхэр зэрагъэлъэгъугъэх. Ахэр пшIы пчъагъэ хъухэу илэжьэпIэ унэ дэпкъхэм апылъагъэх. IофшIагъэ пэпчъ зы тамыгъ е ахэр зыхэгъэщэгъэ композицие псау. Сабый къэхъугъакIэр, хъушъэн ихьэгъэ бзылъфыгъэр, жъонакIор, псыцухэр, хьанцэгуащэр къезыщэкIырэ кузэкIэтыр — мыхэр ыкIи нэмыкI къэбарыбэу тхыпхъэхэм къаIуатэхэрэр зекIозещэхэм алъэгъугъэх ыкIи зэхахыгъэх. Пэсэрэ адыгэхэм ягупшысакIэрэ ядунэететыкIэ зыфэдагъэмрэ лъэныкъуакIэкIэ Гощэфыжь ахэм къафызэIуихыгъ.
— Мыщ фэдэ зэIукIэгъухэр тищыкIагъэх. АпэрэмкIэ. гъэшIэгъон дэдэх. ЯтIонэрэмкIэ, Адыгеим къихьэхэрэм Iоф адэтэшIэ, итарихъ, ихъишъэ афэтэIуатэ. Ар икъоу, тэрэзэу анэдгъэсыным пае тэри шIэныгъэ куу тиIэн фае. Тхыпхъэхэр адыгэ лъэпкъым ибзэмыIу тарихъ, ар пшIэн фае. Гощэфыжь гъэшIэгъоныбэмэ тащигъэгъозагъ, зекIохэм афэтIотэщт къэбарыбэ къытIэкIилъхьагъ. ТизэIукIэгъу тэркIэ шIогъэшхо хэлъ, — язэфэхьысыжь зекIозещэхэм.
ЗэIукIэгъур лъэныкъуитIумкIи апэрагъ, ау аужырэп. Мыщ фэдэ зэдэлэжьэныгъэр лъагъэкIотэн гухэлъ яIэу зэбгъодэкIыжьыгъэх.
Анцокъо Ирин.