ЖъоныгъокIэ шъоур кIащыгъахэу тыгъэгъазэм икъэгъэгъэгъу Адыгеим ибжьахъохэр бэкIэ щэгугъых. Къуаджэу Фэдз щыщ Хьамыкъо Заурбыйи ащ кIэгушIу. Ибжьэмэтэ кузэкIэт еупхъужьи, лэжьыгъэр къызщыкъэ­гъэгъэрэ губгъом фигъэхьазырыгъ.

Заурбый шъоум ыIэ зыхэлъыр ицIыкIугъом къыщегъэ­жьагъ, илъэс 60-м къехъугъ, иакъыл къызыкIуагъэм къы­щыублагъэу ятэу бжьахъощтыгъэм игъусагъ. Бжьэматэхэр диуплъэкIущтыгъэх, шъоу ды­кIищыщтыгъ. Арышъ, бжьэхэм ядунай ащ дэгъоу къыгурэIо, «абзи» зэхешIыкIы.
— Ахэм зызэрашIырэмкIэ бэ къыуаIорэр. Матэр къызэтепхэу уазыхаплъэкIэ, бжьэпщыр ахэмысыжьми къыбгурагъаIо. Лэ­жьакIох бжьэхэр. Шъоу грамм ашIыным пае мышъхьаххэу километрэ пчъагъэ къабыбыхьэ, зы килограммым пае — километрэ мин пчъагъ, — еIо бжьахъом.
Заурбый ятэ рилъэгъулIа­гъэмкIэ, ылъэгъугъэмкIэ бжьахъо хъугъэп, хэушъхьафыкIыгъэу феджагъ. Я 8-рэ классыр къызеухым, Хьаджэмыкъохьаблэ дэт мэкъумэщ техникумым бжьэ­хъо сэнэхьатыр щызэри­гъэгъотыгъ. Ащ ыуж, дзэ къулы­къум дэкIыфэ, илъэс зытIущ фэдизрэ якъоджэ колхозэу Ле­ниным ыцIэ зыхьыщтыгъэм щылэжьагъ. Бжьэ унэгъо 200 фэдиз ыIэ илъыгъ. Фэдзхэр «Ахъсокъо мэзкIэ» заджэхэрэм щаIыгъыгъэх. Къулыкъу ужым бжьахъоу колхозым къыгъэзэжьыгъэп, ау ищагу ежь иехэр щиIыгъыгъэх.

АМ: Заурбый, о сыд фэдэ шъоур ара нахь угу рихьырэр?
— ЗэкIэри сикIас. Зэхэсы­дзырэп кIырц, шхъомч шъоу сIоу. Пстэури сизэфэд. ЕтIани, зэкIэми адэсэшхы. Стырыпс­хэми къадесэгъэкIу — мэщхы Заурбый.
Непэ Заурбый бжьэмэтэ 40 фэдиз иI, ау илъэсищ горэкIэ узэкIэIэбэжьмэ, ахэм япчъагъэ шъэм нэсыщтыгъ. А лъэхъаным, 2022-рэ илъэсхэм адэжь, къэралыгъо IэпыIэгъоу сомэ миллион къыратыгъагъ. Ежь иеу сомэ мин 200 хигъахъуи бжьэматэхэр, ахэр зэрэзэрищэщтхэр ыщэфыгъагъэх. Ау узэу къа­хэхьагъэм бэу ыгъэлIагъ.
— Бжыхьэм тэрэзэу згъэуцужьыгъагъэхэп. Бжьэхьхэми яегъэшхо къысэкIыгъ. Ахэр щагум дэсэфых шъхьаем( бзыухэр зэригъэщынэхэрэ гъучIэу зытеорэр къысегъэлъэгъу Заурбый), бжьэр зыдэбыбыкIыкIэ къаубытышъ, ашхы. Аныбэмэ арыубагъэу ахэр арылъых, — къыIотагъ ащ.

Мыгъэрэ жъоныгъокIэ шъоуми Заурбый рыразэп. Бэрэ къызэрещхыгъэм иягъэ къякIыгъ. КIырцэу бжьэмэ шъоу къызпахырэмэ уаер ягоуагъ. Ыпэрэ илъэсхэм ягъэпшагъэмэ, мызыгъэгум кIищыгъэр зэуи арыхэп. Ау тыгъэгъазэм игъом нахьыбэкIэ щэгугъы. Ащ фэ­шъхьафэуи шъоум ыуасэ имыфэшъуа-
шэу пыутэу Заурбый елъытэ. Литрищыр сомэ минрэ ныкъорэ, минитIу. Къарыоу, кIуачIэу халъхьэрэм ащ ыпкIэ егъэпшэгъуаеу къыхегъэщы.
Бжьэхэм уакъыдекIокIынымкIэ ищыкIэгъэ пстэури Заурбый ищагу щызэ­гъэуIугъ. ИIэдэ-уадэхэр зыщызэгъэфэ-
гъэ унэ зэхэхыгъэр хэушъхьафыкIыгъ. БжьэпкIыпIэхэри ежь-ежьырэу ащ щызэдеIулIэх. Анахь ыгъэлъапIэу иIэдэ-­уадэхэм ахэлъыр ятэ бжьэматэхэр къызэрэзэдихыщтыгъэ цIэнтхъуафэр ары. Ар непэ ежьым егъэфедэ, бжьэмэ ахахьэмэ, ренэу иIэдэжь. КъэIогъэн фае, илъэс пчъагъэу захэтым ахэм ясэ­жьыгъ, защиухъумэрэп, ары пакIошъ, бжьэхъо паIори зыщилъэрэп. Iэ пцIанэкIэ еуплъэ­кIух, бжьэпкIалъэри къыдехы.
— Сесэжьыгъэшъ, сащыщынэрэп, — еIо Заурбый бжьэматэр къызэдихыгъэу бжьэпкIалъэр къыдихызэ. — Загъорэ дэд ныIэп паIор зызыщыслъэ-
рэр. КIо, сыда къыуашIэщтыр тIу горэ къыоцакъэмэ? Мары зымафэ сынэгу къецэкъагъ. Аллергие уиIэмэ, Iофыр шъхьафы, ау сэ къысэгуаорэп.

Адыгеим икъэгъэлъэгъонхэр

Адыгэ Республикэм мэкъу-мэщымкIэ и Министерствэ къызэритырэмкIэ, Заурбый фэдэу бжьэхъо мин 325-рэ республикэм щэлажьэ. Ахэм бжьэ унэгъо мин 19-м ехъур аIыгъ. БлэкIыгъэ илъэ­сыр пштэмэ, шъоу тонн мин 348-рэ кIащыгъ. Мы илъэсым иублэгъум «Бжьэр ыкIи цIыфыр 2025: Урысыер ыкIи иныбджэгъу къэралхэр» зыфиIорэ зэIукIэм къыдыхэлъытагъэу шъоумкIэ зэнэкъокъу Москва щыкIуагъ. Мыекъопэ районым щаугъоигъэ шъоумкIэ ащ Адыгеир къыщигъэлъэгъуагъ ыкIи зэхэгъэкIухьэгъэ шъоу шIуцIэхэмкIэ анахь дэгъоу къыхагъэщыгъ.

IэпыIэгъур
КъэIогъэн фае, бжьахъохэм IэпыIэгъу афэхъугъэным республикэм щыдэлажьэх. «Агростартапым» къыдыхэлъытагъэу ахъщэ IэпыIэгъу араты, бжьэхэр ахъунхэмкIэ ящыкIэгъэ псэуалъэхэр зэрагъэ­гъотых, бжьэматэхэр, бжьэхэр ащэфых. БлэкIыгъэ илъэсым зиунэе Iоф зезы­гъэушъомбгъугъэхэм ащ пэIуагъэхьэгъэ ахъщэм иIахь республикэ мылъкум къыхэкIэу къаратыжьы. Мэкъу-мэщымкIэ Министерствэм тызэрэщигъэгъозагъэмкIэ, гъэрекIо Мыекъопэ районым изы бжьахъо субсидие ратыгъ. Илъэс Iоф­шIэгъу зэкIэлъыкIохэм къакIоцI мэкъумэщ хъызмэтшIапIэу «Мыекъуапэм» «карпатскэкIэ» заджэхэрэ шъоушI лъэпкъым техыгъэ мыекъопэ бжьэ шъхьафхэр ыхъугъэх. Процент 15 — 20-кIэ нахьыбэу шъоу ахэм къатэу агъэунэфыгъ. БлэкIыгъэ илъэсым изэфэхьысыжьхэмкIэ, зы бжьэ унагъом шъоу килограмм 20 ышIыгъ. Непэ хъызмэтшIапIэм бжьаIо 13 Адыгеим щиIыгъ. Бжьэ унэгъо 1200-мэ адэлажьэ. Анахь дэгъухэм ахалъытэх.
Анцокъо Ирин.