УкъызхэкIыгъэ лъэпкъым ишхын пшIыныр, уиунагъо къыщебгъэкIокIыныр шэн-хабзэхэм ащыщ. Гъомылэпхъэ къо- дыеу щымытэу, ар культурэм изы Iахь, лъэпкъым идунэете-тыкIэ къегъэнафэ, игушъхьэбаиныгъэ хегъахъо.

ПщэрыхьэкIо сэнэхьатым зыкъыхэзгъотагъэхэм ащыщ Мыекъуапэ щыпсэурэ Апыщ Фатимэ. Мыщ пылъ шапхъэхэр, ащ ишъэфхэр янэ дэгъоу ригъэшIагъэх, сэнэхьатми феджагъ, къызэрэхихыгъэми рыкIэгъожьыгъэп. ПщэрыхьакIом и Мафэ зыщыхагъэунэфыкIырэм ехъулIэу Фатимэ гущыIэгъу тыфэхъугъ.
Фатимэ къуаджэу Пщыжъхьаблэ къы­щыхъугъ. ИцIыкIугъом къыщыублагъэу адыгэ лъэпкъ шхыным ишIыкIэ ыкIи изехьакIэ шIогъэшIэгъоныгъ. Гурыт еджа­пIэм ыуж Мыекъуапэ дэт профтехучилищыр къыухыгъ. ШхэпIэ зэфэшъхьафмэ ащылэжьагъ, ресторанэу Мыекъуапэ дэтхэм ащыщ ипщэрыхьэкIо шъхьа­Iэу илъэс 16 хъугъэу мэлажьэ.
Сэнэхьатыр къыхихынэу зэрэхъугъэр тигущыIэгъу къедгъэIотагъ.
— Тызыхэт уахътэм сэнэхьатыбэхэм икъоу уасэ афашIырэп, ау пщэрыхьаныр лIэшIэгъухэм къапхырыкIыгъэу щыт. Сыгу зыфэ­кIорэ сэнэхьатыр семыхъырэ­хъышэу къыхэсхыгъ. Хэтрэ цIыфи нахь зыфэкъулаим ищыIэныгъэ рипхымэ, ащ гухахъо хигъуа­тэу рылэжьэщт, — къеIуатэ Фатимэ.
Адыгэр дунаим зэрэщашIэрэм зэу щыщ хьакIэм узэрэпэгъокIын фаер. Мы хабзэм пшъэрылъ зэфэшъхьафыбэ къы­дыхэлъытагъ. ХьакIэм фагъэшъошэрэ Iанэм адыгэ гъомылапхъэхэр бэу щызэблахыщтыгъ.
— ИжъыкIэ щыублагъэу бысымгуащэр хьакIэм зэрэпэгъо­кIырэм, гъомылапхъэу пигъохырэм мэхьанэшхо иI. Адыгэ­мэ lэпэщыпс аlуагъ нахь, щыпс къодыеп. lапэм гъомылапхъэр нахь пэблагъ. Адыгэ шхыным ишlуагъэ къэпшlэным адыгэ lанэ, адыгэ шхакlэ ищыкlагъ. Илъэс минкlэ узэкlэlэбэжьмэ ышlэгъагъэм цlыфыгур еплъы­жьы. Гъомылапхъэу лъэпкъым ылъ хэхьагъэм ащ ихабзи, ыбзи къегъэ­нэжьы. Адыгэм гъомы­лапхъэмкIэ итамыгъэр щэлэмэ хьалыжъомрэ щыпс-пIастэмрэ. Ахэм яшIын къулаиныгъэ ищыкIагъ, — еIо пщэрыхьакIом.
ЛIэужыкIэм адыгэ шхыныр едгъэшIэным фэшI ищыкIагъэмкIэ тыкIэупчIагъ.
— Адыгэ лъэпкъ шхыныгъохэр цIыфхэм ятымыгъэлъэгъоу, ахэр зэраупщэрыхьыхэрэр къыткIэ­хъу­хьэхэрэм ятымыгъашIэмэ, тишхыныгъохэм яшIыкIэхэр кIодыжьыщтых. Гукъау нахь мы­шIэми, тиныбжьыкIэхэм адыгэ шхыныгъохэр афэшIыхэрэп. Адыгэ шхынхэм ащыщхэу щыпсыр, пIастэр, лылыбжьэр, щхыупIастэр, хьабыкIущыпсыр, чэт­щып­сыр, Iэпэщыпсыр, хьалыжъор, къэб гъэжъагъэр, кIэнкIэ щылыбырыр, натрыфы­псыр, нэкулъыр, лылэпсыр,
псырыжъо ­хьалыжъор (хьалыжъожъый), къояжъэр, мэтэкъуаер, лъэтэкъояжъэр унагъом щаупщэрыхьынхэ фае, — къеIуатэ Фатимэ.

ТигущыIэгъу къызэриIуагъэмкIэ, шхапIэм зэрэщылажьэрэм дакIоу иуни адыгэ шхынхэр щеупщэрыхьых.
— Игъонэмысэу дуна­им ехыжьыгъэ сипшъашъэу Юле къызготэу илъэсыбэрэ къыздэпщэрыхьагъ. Джы сипшъашъэу Саидэ къызгоуцуагъ. Пщэрыхьаным ишъэфхэр зэкIэ ащ езгъэшIагъ. Сипхъорэлъфхэу Софиерэ Камилэрэ къыскIырэплъых, бысымгощэ лIэужыкIэм сыщэгушIукIы.
Анахьэу шхыным угуи упси хэплъхьан фае. Унахэ зэхэгъэхьагъэу, угу мышIоу уупщэрыхьырэ шхыныгъор IэшIу хъурэп. Адыгеим ис пщэрыхьакIохэм ясэнэхьат мэфэкIкIэ сафэгушIо, — къыIуагъ кIэухым Фатимэ.

Лъэпшъыкъо Фатим.