Гуманитар ушэтынхэмкIэ Адыгэ республикэ институтэу Т. КIэращэм ыцIэ зыхьырэм мэкъуогъум и 25-м я ЯтIонэрэ дунэе заом итарихъ фэгъэхьыгъэ Iофтхьабзэ щыкIуагъ.

Илъэс 84-кIэ узэкIэIэбэжьмэ щыIэгъэ зэошхом фашизмэм тикъэралыгъо къы­IэпыхыжьыгъэнымкIэ советскэ народыр зышъхасыжьыгъэп, ащ нэбгырэ миллион 26-м ехъумэ апсэ щатыгъ. ТекIоныгъэшхор жъоныгъуакIэм и 9-м Советскэ Союзым къыдихыгъ, ащ ия 80-рэ илъэс мыгъэ хэдгъэунэфыкIыгъ. Урысыем къенэкъокъоу, къетIэрэр непэ бэ, ахэм алъ къэпщтэ, зэкIэ мы зэо тарихъ хъугъэ-шIагъэр ежь ашIоигъом тетэу зэрагъэзэкIынэу, зэпырагъэзэнэу ыкIи ТекIоныгъэр хэти анапшIэ тыралъхьанкIэ уцугъэх. Ау тарихъ шъыпкъагъэм ылъап­сэ аукъодыеу пфэгъэкIодынэу щытэп, ащ фэгъэхьыгъагъ Iэнэ хъураер.
Ар зэрищагъ тарихъ шIэныгъэхэмкIэ докторэу, институтым тарихъымкIэ иотдел ипащэу Ацумыжъ Казбек.
Iофтхьабзэм хэлэжьагъэх АКъУ-м ыкIи МКъТУ-м, АРИГИ-м ятарихълэжьхэр, общественнэ-къэралыгъо организациеу «Знание» зыфиIорэм, АР-м ыкIи Мыекъуапэ яветеранхэм, АР-м инахьыжъхэм я Совет ялIыкIохэр, АР-м и Къэралыгъо Совет — Хасэм зекIонымкIэ, экологиемкIэ ыкIи чIыопсымкIэ икомитет итхьаматэу Евгений Саловыр.
— Ти ТекIоныгъэ зэо-бэнэ лъэш — дзэ политикэ ин хэлъэу къе­шIэкIыгъ, ащ фэдэ уахът тызыхэтыр, — къыIуагъ Евгений Саловым. — Ащ елъытыгъэу, лъэшэу тыфэсакъэу, Советскэ Союзым ишIушIагъэ дгъэкIоды хъущтэп.
ГущыIэр лъигъэкIотагъ социологие шIэныгъэхэмкIэ докторэу, профессорэу РАН-м социологиемкIэ и Институт инаучнэ IофышIэ шъхьаIэу Хьагъур Айтэч Аюбэ ыкъом. Непэ ащ илъэс 90-рэ ыныбжь, ау исабыигъо-кIэлэцIыкIугъо Хэгъэгу зэошхом зэрэтефагъэр, нэмыц-техакIохэр тихэгъэгу къызытебанэхэм, етIупщыгъэу жъи кIи хъулъфыгъэхэр зэрэдащыщтыгъэхэр, ахэм ежь ятэу Аюби зэрахэтыгъэр, ежь сабыигъэ­ми, ятэ ынэхэм нэшхъэй-гумэкIэу акIэ­лъыгъэр ныбжьырэу ыгу къинагъ.
АР-м инахьыжъхэм я Совет ипащэу, тхакIоу, усакIоу ГъукIэлI Нурбый псэлъэ зэгъэкIугъэ къышIыгъ блэкIыгъэ ЯтIонэрэ дунэе зэошхом итарихъ, ТекIоныгъэр зыпшъэ ифэгъэ народым илIыгъэ зыфэдагъэм афэгъэхьыгъэу.
Iэнэ хъураем итемэ инэу «У времени своя память. К вопросу о причинах и последствиях пересмотра итогов Великой Отечественной и Второй мировой войны» зыфиIорэр лъэныкъо зэфэшъхьафхэмкIэ къызэIуахэу къэгущыIагъэх АР-м иветеранхэм я Совет ипащэу Къоджэ Аслъан, тарихъ шIэныгъэхэмкIэ докторэу, институтым тари­хъым­кIэ иотдел иначунэ IофышIэ шъхьа­Iэу Пэнэшъу Аскэр, тарихъ шIэныгъэ­хэмкIэ докторэу, АКъУ-м ипрофессорэу Елена Малышевар, нэмыкIхэри. ЗэкIэ Iэнэ хъураем къыщыраIотыкIыгъэ шIошI-еплъы­кIэхэр къыхаутыжьыщтых.
Мамырыкъо
Нуриет.