МэфэкIым ихэгъэунэфыкIын къыдыхэлъытагъэу
АР-м и Лъэпкъ тхылъеджапIэ тарихъ гъогушхо къыкIугъ. Адыгеим икультурэ кIэн бай къеухъумэ, фонд дэгъу щызэгъэуIугъ. Мыр шъолъыр методическэ гупчэу щыт, республикэм имуниципальнэ тхылъеджапIэхэр епхыгъэхэу мэлажьэ.
Адыгэ Республикэм и Лъэпкъ тхылъеджапIэ имэфэкI бжыхьэм хигъэунэфыкIыщт. Ащ ипэгъокIэу агъэнэфэрэ Iофтхьабзэхэм такIэупчIагъ Лъэпкъ тхылъеджапIэм ипащэу Къыкъ Бэлэ гущыIэгъу тызыфэхъум.
— Лъэпкъ тхылъеджапIэм итарихъ гъогу сыд фэда?
— 1895-рэ илъэсым кIэлэегъаджэу Иосиф Петрожицкэм игукъэкIкIэ тхылъеджапIэр къызэIуахыгъ. Ащ ифонд къэлэдэсхэм тхылъыбэ къыратыгъ. Илъэсым къыкIоцI экземпляр 2983-рэ рагъэкъугъ. Ащ ыуж, 1900-м, Пушкиным инароднэ Унэу агъэнэфагъ, спектаклэхэр, пчыхьэзэхахьэхэр щызэхащэхэу аублагъ. Илъэси 130-рэ хъурэ гъогур Лъэпкъ тхылъеджапIэм къыкIугъ.
— Сыд фэдэ пшъэрылъа тхылъеджапIэм непэ ыгъэцакIэрэр?
— ТхылъеджапIэхэм къекIолIэрэ цIыфхэм яфэIо-фашIэхэр икъу фэдизэу гъэцэкIэгъэнхэм тынаIэ тет. ТхылъеджэпIэ-къэбар къэкIуапIэхэр гъэпсыгъэнхэмкIэ, къызэтегъэнэгъэнхэмкIэ, гъэфедэгъэнхэмкIэ, ащ дакIоу лъэпкъ ыкIи дунэе культурэм фэщэгъэнхэмкIэ типшъэрылъхэр зэрифэшъуашэу зэшIотэхых.
— Джырэ уахътэм нэбгырэ тхьапша мыщ щылажьэрэр?
— Отдел 13 ыкIи секториплI тиI. ЗэкIэмкIи нэбгырэ 90-мэ Iоф щашIэ. Лъэшэу тащэкIэ библиограф ныбжьыкIэхэм. Коллективым зэгурыIоныгъэ, зыкIыныгъэ хэлъ.
— Джырэ уахътэм диштэрэ амалхэр зэрэжъугъэфедэхэрэм игугъу къытфэшIба. Лъэпкъ электроннэ тхылъеджапIэм изытет сыд фэда?
— АР-м и Лъэпкъ тхылъеджапIэрэ Урысые Лъэпкъ электроннэ тхылъеджапIэрэ пIэлъэ кIыхьэм телъытэгъэ проектхэр зэдагъэцакIэх. 2015-рэ илъэсым щыублагъэу сканерышхо къытфащэфыгъ тифонд оцифровкэм итлъхьаным фэшI. Лъэпкъ тхылъеджапIэм, оцифровкэмкIэ иотдел ипащэу Чэтыжъ Людмилэ проектэу «Адыгабзэм итарихъ» зыфиIорэм дэлажьэ. Мыщ ипшъэрылъ шъхьаIэр бзэр адыгэ лъэпкъымкIэ мылъку инэу зэрэщытыр цIыфхэм алъыгъэIэсыгъэныр ары. 1925-рэ илъэсым щегъэжьагъэу непэ нэс къыдагъэкIыгъэ тхылъхэр проектым хэдгъэхьагъэх. Урысыем ыкIи IэкIыб къэралыгъохэм арыс цIыфхэм ахэр агъэфедэнхэ алъэкIыщт.
— Лъэпкъ тхылъеджапIэм имэфэкI ипэгъокIэу сыд фэдэ Iофтхьабзэхэр зэхэшъущэщтха?
— Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэ и Администрацие, АР-м культурэмкIэ и Министерствэ тимэфэкI изэхэщэн икIэщакIох. Ащ фэгъэхьыгъэу чъэпыогъум и 28-м хэушъхьафыкIыгъэ Iофтхьабзэу «Миссия библиотеки в культурном пространстве региона» зыфиIорэр редгъэкIокIыщт. «Библиотека. Время. Мы» зыфиIорэ тхылъ къэгъэлъэгъоныр мэкъуогъум и 18-м зэхэтщагъ. ТапэкIэ Iэнэ хъураеу «ТхылъеджапIэхэм янепэрэ Iофыгъохэр ыкIи хэкIыпIэхэр», къэгъэлъэгъонэу «Шъолъырым итхылъеджэпIэ шхъхьаI: тарихъым изэман зэблэкIыгъохэр», зэIукIэ-зэхахьэу «Библиотека под открытым небом «Адыгея литературная» зыфиIохэрэр редгъэкIокIыщтых.
— МэфэкI Iофтхьабзэм хэта къежъугъэблэгъэщтхэр?
— Чъэпыогъум и 28-м щыIэщт форумым Урысыем культурэмкIэ и Министерствэ, Урысые къэралыгъо тхылъеджапIэм, Абхъазым, Беларусым, Ханты-Мансийскэ, Луганскэ Народнэ Республикэм, къэралыгъом ишъолъыр зэфэшъхьафхэм ялIыкIохэр хэлэжьэнхэу тэгъэнафэ ыкIи ахэм тяжэ. Iэнэ хъураехэр, егъэджэн семинархэр, конференциехэр афызэхэтщэщтых.
— Сыда непэ анахьэу шъузкIэхъопсырэр?
— Тхылъхэм яфонд нахь зиушъомбгъугъ, ащ къыхэкIыкIэ тызщылэжьэрэ унэм тычIэфэжьырэп. Лъэпкъ тхылъеджапIэм псэолъакIэ фашIыныр гугъэпIэшIоу тиIэхэм ащыщ, ащ ипроект хьазыр. Лъэшэу унакIэм тыкIэхъопсы. АР-м культурэмкIэ иминистрэу Аулъэ Юрэ, ащ игуадзэу Кушъу Светланэ, мы министерствэм иотдел ипащэу Ацумыжъ Лианэ тафэраз, сыд фэдэ упчIэ тиIэу тяолIагъэми къытфызэхафы, тилъэIу тфагъэцакIэ.
— Сыда уиIофшIэгъухэм къяпIомэ пшIоигъор?
— ТхылъеджапIэм иIофышIэхэм псауныгъэ пытэ яIэнэу, рахъухьэгъэ пстэури къадэхъунэу сафэлъаIо, мэфэкIымкIэ сафэгушIо.
Лъэпшъыкъо Фатим.