Top.Mail.Ru

МэфэкIым ихэгъэунэфыкIын къыдыхэлъытагъэу

Image description
тхылъеджапIэм ихъарзынэщ

АР-м и Лъэпкъ тхылъ­еджапIэ тарихъ гъогу­шхо къыкIугъ. Адыгеим икультурэ кIэн бай къеу­хъумэ, фонд дэгъу щызэгъэуIугъ. Мыр шъолъыр методическэ гупчэу щыт, республикэм имуниципальнэ тхылъеджапIэхэр епхыгъэхэу мэлажьэ.

Адыгэ Республикэм и ­Лъэпкъ тхылъеджапIэ имэфэкI бжыхьэм хигъэунэфыкIыщт. Ащ ипэ­гъокIэу агъэнэфэрэ Iоф­тхьа­бзэ­хэм такIэупчIагъ Лъэпкъ тхылъеджапIэм ипащэу Къыкъ Бэлэ гущыIэгъу тызыфэхъум.
Лъэпкъ тхылъеджапIэм итарихъ гъогу сыд фэда?
— 1895-рэ илъэсым кIэлэ­егъаджэу Иосиф Петрожицкэм игукъэкIкIэ тхылъеджапIэр къы­зэIуахыгъ. Ащ ифонд къэлэ­дэсхэм тхылъыбэ къыратыгъ. Илъэсым къыкIоцI экземпляр 2983-рэ рагъэкъугъ. Ащ ыуж, 1900-м, Пушкиным инароднэ Унэу агъэнэфагъ, спектаклэхэр, пчыхьэзэхахьэхэр щызэхащэхэу аублагъ. Илъэси 130-рэ хъурэ гъогур Лъэпкъ тхылъеджапIэм къыкIугъ.
Сыд фэдэ пшъэрылъа тхылъеджапIэм непэ ыгъэцакIэрэр?
— ТхылъеджапIэхэм къекIо­лIэрэ цIыфхэм яфэIо-фашIэхэр икъу фэдизэу гъэцэкIэгъэнхэм тынаIэ тет. ТхылъеджэпIэ-къэбар къэкIуапIэхэр гъэпсыгъэнхэмкIэ, къызэтегъэнэгъэнхэмкIэ, гъэфедэгъэнхэмкIэ, ащ дакIоу лъэпкъ ыкIи дунэе культурэм фэщэгъэнхэмкIэ типшъэрылъхэр зэрифэшъуашэу зэшIотэхых.
Джырэ уахътэм нэбгырэ тхьапша мыщ щылажьэрэр?
— Отдел 13 ыкIи секториплI тиI. ЗэкIэмкIи нэбгырэ 90-мэ Iоф щашIэ. Лъэшэу тащэкIэ библиограф ныбжьыкIэхэм. Коллективым зэгурыIоныгъэ, зыкIыныгъэ хэлъ.
Джырэ уахътэм ди­штэрэ амалхэр зэрэ­жъугъэфедэхэрэм игугъу къыт­фэшIба. Лъэпкъ электроннэ тхылъ­еджапIэм изытет сыд фэда?
— АР-м и Лъэпкъ тхылъ­еджапIэрэ Урысые Лъэпкъ электроннэ тхылъеджапIэрэ пIэлъэ кIыхьэм телъытэгъэ про­ектхэр зэдагъэцакIэх. 2015-рэ илъэсым щыублагъэу скане­рышхо къытфащэфыгъ тифонд оциф­ровкэм итлъхьаным фэшI. Лъэпкъ тхылъеджапIэм, оцифров­кэмкIэ иотдел ипащэу Чэтыжъ Людмилэ проектэу «Адыгабзэм итарихъ» зыфиIорэм дэлажьэ. Мыщ ипшъэрылъ шъхьаIэр бзэр адыгэ лъэпкъымкIэ мылъку инэу зэрэщытыр цIыфхэм алъыгъэ­Iэсыгъэныр ары. 1925-рэ илъэсым щегъэжьагъэу непэ нэс къыдагъэкIыгъэ тхылъхэр проектым хэдгъэхьагъэх. Урысыем ыкIи IэкIыб къэралыгъохэм арыс цIыфхэм ахэр агъэфедэнхэ алъэкIыщт.
Лъэпкъ тхылъеджапIэм имэфэкI ипэгъокIэу сыд фэдэ Iофтхьабзэхэр зэхэшъущэщтха?
— Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэ и Администрацие, АР-м культурэмкIэ и Минис­терствэ тимэфэкI изэхэщэн икIэщакIох. Ащ фэгъэхьыгъэу чъэпыогъум и 28-м хэушъхьафыкIыгъэ Iофтхьабзэу «Миссия библиотеки в культурном пространстве региона» зыфиIорэр редгъэкIокIыщт. «Библиотека. Время. Мы» зыфиIорэ тхылъ къэгъэлъэгъоныр мэкъуогъум и 18-м зэхэтщагъ. ТапэкIэ Iэнэ хъураеу «ТхылъеджапIэхэм яне­пэрэ Iофыгъохэр ыкIи хэкIыпIэхэр», къэгъэлъэгъонэу «Шъо­лъырым итхылъеджэпIэ шхъхьаI: тарихъым изэман зэблэкIы­гъохэр», зэIукIэ-зэхахьэу «Биб­лиотека под открытым не­бом «Адыгея литературная» зыфи­Iохэрэр редгъэкIокIыщтых.
МэфэкI Iофтхьабзэм хэта къежъугъэблэ­гъэщтхэр?
— Чъэпыогъум и 28-м щы­Iэщт форумым Урысыем культурэмкIэ и Министерствэ, Уры­сые къэралыгъо тхылъеджапIэм, Абхъазым, Беларусым, Ханты-Мансийскэ, Луганскэ На­роднэ Республикэм, къэралы­гъом ишъолъыр зэфэшъхьафхэм ялIыкIохэр хэлэжьэнхэу тэгъэнафэ ыкIи ахэм тяжэ. Iэнэ хъураехэр, егъэджэн семинар­хэр, конференциехэр афызэ­хэтщэщтых.
Сыда непэ анахьэу шъузкIэхъопсырэр?
— Тхылъхэм яфонд нахь зиушъомбгъугъ, ащ къыхэкIыкIэ тызщылэжьэрэ унэм тычIэфэ­жьырэп. Лъэпкъ тхылъеджапIэм псэолъакIэ фашIыныр гугъэпIэшIоу тиIэхэм ащыщ, ащ ипроект хьазыр. Лъэшэу унакIэм тыкIэхъопсы. АР-м культурэмкIэ иминистрэу Аулъэ Юрэ, ащ игуадзэу Кушъу Светланэ, мы министерствэм иотдел ипащэу Ацумыжъ Лианэ тафэраз, сыд фэдэ упчIэ тиIэу тяолIагъэми къытфызэхафы, тилъэIу тфа­гъэцакIэ.
Сыда уиIофшIэгъухэм къяпIомэ пшIоигъор?
— ТхылъеджапIэм иIофы­шIэхэм псауныгъэ пытэ яIэнэу, рахъухьэгъэ пстэури къадэ­хъунэу сафэлъаIо, мэфэкIымкIэ сафэгушIо.

Лъэпшъыкъо Фатим.