Президентэу Владимир Путиным къызэригъэнэфагъэмкIэ, непэ Урысыем щыпсэухэ­рэм гурытымкIэ илъэс 73-рэ фэдиз къагъашIэмэ, ар 2030-рэ илъэсым ехъулIэу илъэс 78-м нэгъэсыгъэным, нэужым илъэс 80-м шIогъэкIыгъэным фэкIонхэ фае. Ащ епхыгъэ шъолъыр программэу «ГъэшIэ кIыхьэр ыкIи чаныр» зыфиIорэр Шэуджэн районым зэрэщагъэцакIэрэм зыщыдгъэгъозагъ, цIыфхэм ясоциальнэ фэIо-фашIэхэр зыгъэцэкIэрэ Зэхэубытэгъэ гупчэу ащ щыIэм ипащэу ГутIэ Зарэ гущыIэгъу тыфэхъугъ.

Зарэ социальнэ къулыкъум зыхэтыр илъэс 19 хъугъэ, ащ щыщэу илъэс 14-м Гупчэм пэщэныгъэ дызэрехьэ. Нэжъ-Iужъхэу зылъыплъэхэрэм зэкIэми якъэбар дэгъоу ешIэ, ыгу афэузы. Адрэхэми ар къызэрэуатын щыIэп, иIофшIэнкIи, ицIыфыгъэкIи гущыIэ дэхабэ къыфаIуагъ.
Джырэ лъэхъаным цIыфхэр яжъыгъо зыфэдэщтым нахьыбэрэ егупшысэхэ хъугъэ: сыдэущтэу гушIуагъор нахьыбэу, щыIэныгъэм чанэу хэлажьэхэу щыIэщтха? Ныбжь иIэ зыхъукIэ, цIыфым ыкIуа­чIэ шIуагъэ къытэу гъэфедэгъэным про­граммэу пхыращырэр фэIорышIэ.

— Программэм имурадыр псауныгъэр зыгъэпытэрэ, социальнэ, творческэ амалхэр агъэфедэхэзэ, зыныбжь хэкIотагъэхэм, сэкъатныгъэ зиIэхэм ящыIэныгъэ изытет нахьышIу ыкIи ягъашIэ нахь кIыхьэ шIыгъэнхэр ары. КъэIогъэн фае, программэу «ГъэшIэ кIыхьэр» апэрэ илъэсэп зыщыIэр, ау джы ар федеральнэ проектышхоу «Уна­гъом» хагъэхьажьи, ипхырыщын фэгъэзагъэхэми ахагъэхъуагъ. Социальнэ ыкIи псауныгъэр къэу­хъумэгъэнымкIэ къулыкъухэр арыгъэмэ ар зипшъэрылъыгъэр, джы культурэми, спортми, гъэсэныгъэми афэгъэзагъэхэр чанэу ащ къыхэлэжьэнхэу щыт. 2022-рэ илъэсым ащ епхыгъэу мафэрэ зыщалъыплъэ­хэрэ отделениехэр къызэIутхы­гъэхэу дэгъоу Iоф ашIэ. Джы ахэм ясатырэ хэтхэм мафэ къэс ахэхъо, ар тисоциальнэ IофышIэхэм шIуагъэу афэплъэгъун фае. Къуаджэм дэсхэр дэгъоу зэрэшIэхэшъ, IорIотэжьэу зэхахы программэм ухэлэжьэным шIуагъэу пылъыр, — къыIуагъ ГутIэ Зарэ.
ЦIыфхэм ясоциальнэ фэIо-фашIэхэр зыгъэцэкIэрэ Зэхэубытэгъэ гупчэу Шэ­уджэн районым щыIэм отделениитф хэхьэ, пстэумкIи нэбгырэ 350-м ехъу къызэлъаубыты. Ахэм зэкIэми «Клуб интересов» зыфиIоу ащызэхэщагъэхэм лъэныкъо зэфэшъхьафхэм афэгъэзагъэу Iоф ашIэ. Зыр — адыгэ шэн-хэбзэ зэхэтыкIэхэм, адрэр — пщэрыхьаным, нэмыкIыр — дэным, хъэным япхыгъэхэу Iофтхьэбзэ гъэшIэгъонхэр зэхащэх. ТигущыIэгъу къызэриIуагъэмкIэ, нэжъ-Iужъхэм лъэныкъуабэхэм яшIуагъэ къаща­гъакIо ыкIи защаушэты. Мы илъэсыр къызихьагъэм къыщыублагъэу ахэр гуфэкIо движение 23-мэ, физическэ культурэ ыкIи спорт Iофтхьэбзэ 42-мэ, творчествэм ыкIи зыгъэпсэфыным япхыгъэ проекти 174-мэ, клубхэм, гупчэхэм ащызэхащэгъэ Iофтхьэбзэ 79-мэ ахэлэжьагъэх.
— Нахь игъэкIотыгъэу къэпIон зыхъукIэ, тинэжъ-Iужъхэм яуахътэ шIуагъэ хэлъэу, шъхьэзэкъоныгъэм зэлъимыштэхэу агъэкIоным фэшI Iофтхьабзэу районым щырекIокIыхэрэм зэрахэлажьэхэрэм нэмыкIэу, тичIыопс идэхагъэ нэ­Iуасэ фэтэшIых, чIыпIэ зэфэ­шъхьафхэр ятэгъэлъэгъух. Джащ фэдэу Азишскэ гъочIэгъым, псынэкIэчъ фабэхэм, АР-м и Камернэ музыкальнэ театрэ тащыIагъ, Еутых Асе и Дышъэ Ордэунэ, Свято-Михайловскэ чылысым, музей­хэм тэщэх. СпортымкIэ, орэд къэ­IонымкIэ, къэшъонымкIэ зэнэкъо­къухэр, джэгукIэ зэфэшъхьафхэр ренэу афызэхэтэщэх, сурэтхэр ятэгъэшIы. Тызылъыплъэрэ нэжъ-Iужъхэр къызыхъугъэ мафэхэр адыхэтэгъэунэфыкIы, анахь шIухьафтын цIыкIоу афэпхьырэми ахэр лъэшэу щэгушIукIых, ау анахьэу уасэ зыфашIырэр зэрэтщымыгъупшэхэрэр, язакъоу къызэрэтымыгъанэхэрэр ары. Джа лъэ­ныкъо пстэуми гъашIэр нахь кIыхьэ ашIы, — хигъэунэфыкIыгъ ГутIэ Зарэ.
Шъолъыр программэм ипхырыщынкIэ Гупчэм район администрацием зэпхыныгъэ дыриI. Ныбжь зиIэхэр чанхэу гъэшIэ кIыхьэр рахыным пае проектым ипроцент 80-р спортым фэгъэхьыгъ, адрэхэр – культурнэ ыкIи зыгъэпсэфыгъо Iофхэм ателъытагъ. Ащ пае район пащэм ишIуагъэкIэ спорт комплексым унэ къащыфыхагъэкIыгъ. Ау ар зэрэмыиным къыхэкIыкIэ цIыфыбэ щаугъоин алъэкIырэп, ащ яIофшIэн нахь къызэтыреIажэ. Нэбгырэ пчъагъэу хэлажьэрэр зэтеутыгъэу мэфэ зэфэшъхьафхэм къа­кIохэу ашIыгъ.

— Программэу «ГъэшIэ кIыхьэр ыкIи чаныр» шапхъэхэм атетэу бгъэцэкIэн зыхъукIэ Iофтхьабзэхэр зыщызэхэпщэщт унэр инэу, пщэ­рыхьапIэ ыкIи медицинэ IофышIэм икабинети дыхэтэу щытын фае. Ау а амалыр джыдэм тиIэп, ащ епхыгъэу къакIо зышIоигъор зэкIэ къетщэлIэшъурэп. А гумэкIыгъор шIэхэу дэгъэзыжьыгъэ хъущт, проектэу «Къоджэ псэупIэхэм зыпкъ итэу хэхъоныгъэ ашIыныр» зыфи­Iорэм илъэс пчъагъэ хъугъэу тыхэлэжьагъ, ау джыры ныIэп грантыр къызитхыгъэр, сомэ миллиони 100 къытатыгъ. А мылъкумкIэ унэ къыт­фыхахыгъэу игъэкIотыгъэ гъэ­цэкIэжьынхэр етIупщыгъэу щэкIох, зэрэдгъэнафэрэмкIэ, мы илъэсым чъэпыогъум ыкIэм нэс тыухынэу щыт. Джащ фэдэу ищыкIэгъэ аппаратурэр, мебелыр игъорыгъозэ тэщэфых, — къыхигъэщыгъ ГутIэ Зарэ.
Программэу «ГъэшIэ кIыхьэр ыкIи чаныр» зыфиIорэм Шэуджэн районымкIэ хэлажьэхэрэм ащыщхэм гущыIэгъу тафэхъугъ. Хьакурынэхьаблэ щыщ Беданэкъо Хьанифэ илъэс 72-рэ ыныбжь.
— Сигуапэу сыхэлэжьэнэу мыщ сыкъэкIо. Ары пакIошъ, а мафэу сызщыкIощтыр къысфэмыгъэсыжьэу сыщыс. Зэкъоныгъэр зэхэсымышIэнымкIэ ар амалышIу сфэхъугъ ыкIи зэхэзыщагъэхэм лъэшэу сафэраз, — къыхигъэщыгъ ащ.
Купэу аугъоигъэм хэт поселкэу Заревэм щыщ Вера Гробоваяр.
— Мафэрэ зыщалъыплъэхэрэ купхэр зызэхащагъэхэм къыщегъэжьагъэу апэу къэкIуагъэхэм сащыщ. Мыщ къекIолIэрэ нэжъ-Iужъхэм ямафэ гъэшIэгъонэу, шIуагъэ къыхьэу агъэ­кIоным емызэщыжьэу дэлэ­жьэрэ социальнэ IофышIэхэм гущыIэ дахэу ямыфэшъуашэ щыIэп. Мыщ сыщэIэфэ шъхьафит гукIуа­чIэ сиIэ мэхъу, унэгъо Iофыгъоу сызгъэгумэкIыхэрэр сщэгъупшэх. Iофтхьабзэу зэхащэрэ пэпчъ сыгу рехьы, амал зэриIэкIэ сахэлажьэ: орэдкъэIонми, къашъоми, спортми. Сыфай джыри тапэкIэ мы программэм игъэцэкIэн лъыкIотэнэу, — хигъэунэфыкIыгъ Верэ.
Шъолъыр программэу «ГъэшIэ кIыхьэр ыкIи чаныр» Шэуджэн районым щыпхырыщыгъэнымкIэ, шIуагъэ къытэу лъы­гъэкIо­тэгъэнымкIэ унэу зэтырагъэпсы­хьажьырэр амалышIу зэрэхъущтыр Гупчэм иIофышIэхэм къыхагъэщы.
Iэшъынэ Сусан.