Кавказ заор заухыгъэр илъэси 161-рэ зэрэхъу­гъэм фэгъэхьыгъэ шIэжь зэхахьэ А. Пушкиным ыцIэ зыхьырэ унэм щыкIуагъ.

АР-м и Къэралыгъо Совет — Хасэм, министрэхэм я Кабинет хэтхэр, общественнэ организациехэм, дин зэфэ­шъхьафхэм, шIэныгъэ, творческэ ыкIи ныбжьыкIэ купхэм ялIыкIохэр, къэбар жъугъэм иамалхэр ащ къекIолIагъэх.
Адыгеим и ЛIышъхьэ ыкIи АР-м и Парламент идепутатхэм ацIэкIэ шIэжь зэхахьэм къекIо­лIагъэхэм шIуфэс къарихыгъ УФ-м и ЛIыхъужъэу, АР-м и Къэралыгъо Совет — Хасэм и Тхьаматэ игуадзэу Цэй Эдуард.
— Тарихъым тыфызэплъэ­кIыжьызэ ащ десэ кIуачIэхэр хэтхын фае, тапэкIэ ащ фэдэ къэмыхъужьынэу, дунаим тет лъэпкъхэм хэкур пшIокIодыным, ащ уфэзэщыным итхьамыкIагъо амышIэнэу тафэлъаIо. Мамырныгъэмрэ зэгурыIоны­гъэмрэ анахь лъапIэ щыIэп. Тикъэралыгъо цIыф лъэпкъ зэ­мылIэужыгъохэм якультурэрэ ядин шIошъхъуныгъэрэ щызэкIух. Къинхэм тапхырыкIыныр, тигу­шIуагъохэр зэдэтIэтыныр ти­лъэпкъэу зэкъотхэм акIуачIэ къехьы. Ащ фэдэу щытыгъ Хэ­гъэгу зэошхом илъэхъан, ащ фэдэу джыри хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием тыпхырэкIы. ЗэуапIэм Iухьанхэм ыпэкIэ бзэ зэфэшъхьафхэмкIэ тхьэлъэIухэр къашIых нахь мышIэми, зэкъот­хэу, лIыгъэ ахэлъэу нацистхэм апэуцух, якъэралыгъо къаухъу­мэ. Тятэжъ пIашъэхэм яшIэжь дгъэлъапIэзэ, тисабыйхэм тапэ­кIэ щыIэкIэшIу яIэным, Адыгэ Республикэм ыкIи Урысые Фе­дерацием хахъохэр ашIызэ лъыкIотэнхэм апае тизыкIы­ныгъэ зэрэдгъэпытэщтым сицыхьэ телъ, — къыIуагъ Цэй Эдуард.
Лъэпкъым итарихъ тщыгъупшэ зэрэмыхъущтыр игущыIэ щы­хигъэунэфыкIыгъ республикэ Адыгэ Хасэм итхьаматэу ЛIымыщэкъо Рэмэзан.
— Тилъэпкъ къырыкIуагъэр, къинэу зыпхырыкIыгъэхэр, адыгэ­хэм ячIыгу къабгынэни хымэ къэралхэм ащыпсэунхэу зыкIэхъугъэр тиныбжьыкIэхэм агурыдгъэIоныр типшъэрылъ. Лъэпкъыр, шэн-хабзэхэр, ны­дэлъфыбзэр къэзыухъумагъэхэр Адыгеим, Къэбэртэе-Бэлъкъарым, Къэрэщэе-Щэрджэсым ащыпсэухэу хэкужъым къинагъэхэр ары. IэкIыб хъугъэхэм, ашъхьэ фимытэу икIыжьыгъэхэм къиныбэ алъэгъугъ, къинагъэхэр заомрэ гъаблэмрэ апхырыкIыгъэх. Джы тызэхахьэ, хэкужъым къэкIожьыгъэри бэ. Тызэгъусэу лъэпкъым ихахъо тыфэлэжьэн фае. КъыткIэхъухьэхэрэм ти- хэку, тилъэпкъ, тихабзэ, тыбзэ къафэ­нэным, тиреспубликэ, къэ­ра­лы­гъошхоу тызэрысыр шIу алъэгъу­хэу, цIыф лъэпкъэу ис­хэм зэгурыIоныгъэ азыфагу илъыным апае мыщ фэдэ шIэжь Iофтхьабзэхэр зэхэтэщэх, — къыIуагъ ЛIымыщэкъо Рэ­мэзан.
АР-м ите­атральнэ зэха­хьэ иартистхэм къэгъэлъэгъоныр къызэIуахыгъ, тилъэпкъ тха­кIо­хэм — МэщбэшIэ Исхьакъ, ХьэдэгъэлIэ Ас­кэр, Хъурымэ Хъусен, ГъукIэлI Нурбый, джащ фэдэу Сихъу СултIан яусэхэм къя­джагъэх. Лъэпкъ культурэм иIофышIэ­хэм пчыхьэзэхахьэр лъагъэкIотагъ. Фольклорнэ-этнографи­ческэ купэу «Ащэмэзым», АР-м изаслуженнэ артисткэхэу Даутэ Сусанэ, Дер Абир ижъырэ ­адыгэ орэдхэр, гъыбзэхэр къа­Iуагъэх.
Баграт Шинкуба ироманэу «Последний из ушедших» зыфи­Iо­рэм техыгъэ спектаклэу ­«ЧIыгу Iэбжыб» ыкIи Дэрбэ Тимур ипьесэу «Шыу маф» техыгъэ спектаклым япычыгъо­хэр зэха­хьэм къыщагъэ­лъэгъуагъэх.
Шъыгъо-шIэжь зэхахьэм ыуж ЗыкIыныгъэмрэ зэгурыIоныгъэмрэ ягупчэ Адыгэ Хасэр кIэщакIо зыфэхъугъэ шIэжь Iоф­тхьа­бзэу «Шэф остыгъи 101-рэ» зыфи­Iорэр щызэхащагъ. Ащ хэ­кIо­дагъэхэм яшIэжь агъэлъапIэу шэф остыгъэхэр хагъэнагъэх, афэшъыгъуагъэх. Адыгэ Хасэм иныбжьыкIэ къутамэ хэтхэр, творческэ куп зэфэ­шъхьафхэм яартист­хэр Iофтхьабзэм хэлэ­жьагъэх.
Тэу Замир.