ЖъоныгъуакIэм и 21-р Кавказ заор зыщаухыгъэ шъыгъо-шIэжь Мафэу хэтэгъэунэфыкIы. Непэ тилIыхъужъмэ тафэшъыгъо, жъамэхэр афэтэгъэу, Тхьэм тафелъэIу.

Мыщ дэжьым къыхэгъэщыгъэн фаеу сэлъытэ мы мафэр къэралыгъом ыгъэ­нэфагъэу, мэфэпчъым хэтхагъэу зэрэщытыр. Ащ къыдыхэлъытэгъэ Iофтхьабзэу рагъэкIокIыхэрэри хабзэр ары зэзыгъэзафэрэр. Мафэ къэс мыщ тытегущыIэрэп, ащ фэдэ пшъэ­рылъи зыфэтшIыжьырэп, ау мы уахътэм тефэу си­гупшысэхэр къисIотыкIыхэ сшIоигъу.
ТхьамыкIагъоу тилъэпкъ къырыкIуагъэр егъашIэм тщыгъупшэщтэп, лIэуж-лIэужэу зэIэпытхызэ, лъэп­къыр щэIэфэ гууз-лыузэу къыздетхьакIыщт. Заор лIэшIэгъурэ зы илъэсрэ кIуагъэ, зы къаумэр илъэс 20 мэхъу, хъулъфыгъэм илъэс тIокIым Iашэ ыIы­гъэу заом хэхьан елъэкIы. ЗэрэхъурэмкIэ, лIэужитфым нэсэу заор апэкIэ­кIыгъ, а уахътэм адыгэ лъэпкъым лIыхъужъ шъэ пчъагъэ къыхэкIыгъ — ахэм тичIыгу гупсэ, ти­адыгэ лъэпкъ къаухъумагъ, апсэ фатыгъ.
Илъэсишъэм ехъурэ кIогъэ заор урысыпщхэм (заор окIофэ пщы IэнатIэр зэкIэлъыкIоу нэбгыритфымэ аIыгъыгъ) язакъоу ялажьэу плъытэныр тэрэзэп, генералхэр, дзэкIолIхэр, къэзэкъхэр, зэкIэхэри зыгорэм щыгугъыщтыгъэх. Зыхэр яIэнатIэкIэ дэкIоенхэу, нэмыкIхэм мылъку хахынэу е чIыгушIухэм ащыпсэунхэу. Мыщ щыхэкIодэнхэр япшъэры­лъэу ахэр тичIыналъэ къихьэгъагъэхэу плъы­тэныр акъылынчъагъэм нахь пэблагъ. Адыгэхэр пштэхэмэ, ахэм яIоф гъэнэфэгъагъэ: ячIыгу гупсэ, яшъхьафитныгъэ къаухъумэщтыгъ, ащ пае заощтыгъэх.
Адыгэ лъэпкъыр нэужым, я 20-рэ лIэшIэгъум, зы хэгъэгум шъолъыр пчъа­гъэу щагощыжьыгъагъ: Адыгэ, Къэрэщэе-Щэрджэс, Къэбэртэе-Бэлъкъар республикэхэр ыкIи хы ШIуцIэ шапсыгъэхэр (ахэм Шапсыгъэ районэу яIа­гъэм ыцIэ 1943-рэ илъэсым Лазаревскэ районкIэ зэблахъужьыгъагъ). Адыгэ- шапсыгъэу Хэгъэгу зэошхом хэлэжьагъэхэр Шапсыгъэ районым икIыгъагъэх, хымацIэ зиIэ районым къагъэзэжьыгъ. Тилъэпкъэгъухэр миллион пчъагъэ хъу­хэу IэкIыб хэгъэгу 50-м ехъумэ непэ ащэпсэух.
Лъэпкъ зэфэшъхьафхэм тызэгуры- Iо­у, шъхьэкIэфэныгъэ зэфэтшIэу, мамырэу тызэдыщыIэн фаеу сэлъытэ. Ащ пае макIэп къэралыгъоми, цIыф къызэрыкIохэми ашIэрэр. Щысэу къэпхьын плъэкIыщтыр бэ: культурнэ зэхахьэмэ къащегъэжьагъэу научнэ Iэнэ хъураеу зэхащэхэрэм анэсыжьэу.
Тэ, адыгэ-черкесхэм тызщыпсэурэ хэгъэгум тызэрэфэшъыпкъэр пчъагъэрэ къэдгъэшъыпкъэжьыгъ. Апэрэ ыкIи ЯтIонэрэ дунэе заохэм зыч-зыпчэгъоу урыс лъэпкъым игъусэхэу тятэхэр ыкIи тятэжъхэр псэемыблэжьэу пыим езэуа­гъэх, лIыхъужъыбэ къызэрэтхэкIыгъэм зэкIэхэри щыгъуазэх. Непэ къызнэсыгъэм ар къэтэушыхьатыжьы. Сэ сишIошIкIэ, зэкъошыныгъэмрэ мамырныгъэмрэ тарихъым ишъыпкъагъэ къыпкъырэкIых. Тарихъыр зыхэм зэрэфаеу къыраIотыкIэу, адрэ лъэныкъохэр къыдамылъытэхэ хъумэ, ащ зэдэпсэурэ цIыфхэр зэпэчыжьэ ешIых. Тэ тыз­фэукIытэн, тшъхьэ зыфэтыуфэн тятэ­жъмэ зи къытфыщанагъэп, тшъхьэ Iэтыгъэу мы дунаим тытет!
Урысыем и Президент пчъагъэрэ къыIоу зэхэсхыгъ тарихъыр зэблихъузэ кIэзытхыкIыжьрэм напэ имыIэу. Ащ десэгъаштэ. Непэ сэ цIыфхэм, ахэр лъэпкъэу зыщыщхэм е динэу алэжьырэм ямылъытыгъэу, зафэсэгъазэ: тызщыпсэурэ чIыпIэм тыщызэгурыIоным тыфэ­жъугъэлажь, мамырныгъэр къэтэжъу­гъэухъум!

Абыдэ Хьис.
IофшIэным иветеран.