Я XIX-рэ лIэшIэгъум щыIэгъэ Кавказ заом фэгъэхьыгъэ къэгъэлъэгъон Адыгэ Республикэм исурэт къэгъэлъэгъуапIэ къыщызэIуахыгъ. Адыгеим исурэтышI IэпэIасэмэ яIэшIэгъи 100 фэдиз ащ хэхьагъ.

Илъэс къэс, жъоныгъуакIэм и 21-м, Кавказ заом хэкIодагъэхэм афэгъэхьыгъэ шъыгъо-шIэжь Мафэр Адыгеим щыхагъэунэфыкIы. Заом ыпкъ къикIыкIэ хьазабышхо зыщэчыгъэ адыгэхэм ана­хьыбэр IэкIыб къэралыгъохэм ащитэкъу­хьагъэхэ хъугъэ.
Сурэт къэгъэлъэгъуапIэм ипащэу, зэлъашIэрэ сурэтышIэу, архитекторэу Бырсыр Абдулахь ипэублэ гущыIэ къыщыхигъэщыгъ фондым къыхэхыгъэ сурэти 100 къызэрагъэлъагъорэр. СурэтышIхэу А. Къуанэм, Р. Хъуажъым, А. Бырсырым, Г. Паштэм, Т. Къатым, Ф. ПэтIыуащэм, нэмыкIхэм яIофшIагъэ­хэр мыщ хэхьагъэх. IофшIагъэхэу «Абгынэгъэ къуаджэр», «Зэо мэхъаджэр», «Нэмаз», «ЧIыгу хьаф», «Лъэпкъыр зэрэкощыжьыгъэр», «ЧIыгу Iэбжыб», «Хэкужъ лъэIуфагъ» зыфиIохэрэм ыкIи нэмыкI IэшIагъэхэм Кавказ заом ихьазаб къырагъэлъэгъукIы.
— Тэ, адыгэхэмкIэ, мы мафэм мэхьанэшхо иI. Тилъэпкъ ине­ущрэ мафэ зыфэдэщтым тигъэгумэкIызэ, Кавказ заом тхьамыкIагъоу къыздихьыгъэхэр къизыгъэлъэгъукIырэ сурэтхэр къэтэгъэ­лъагъох. Адыгеим исурэтышIхэм искусствэм ыбзэкIэ лъэпкъым хьазабэу ыщэ­чыгъэр къырагъэлъэгъукIыгъ, — къы­Iуагъ Бырсыр Абдулахь.
— БлэкIыгъэм идесэхэм тахаплъэзэ, нахь лъэшэу зэхэтэшIэ мамырныгъэмрэ зэгурыIоны­гъэмрэ анахь лъапIэ зэрэщымыIэр. Адыгеим ис лъэпкъхэм ятарихъ шъхьэкIэфэныгъэ фашIэу, зэгурыIоныгъэ азыфагу илъэу зэрэзэдэпсэухэрэр, ар зыпкъитыныгъэм, мамырны­гъэм алъап­сэу зэрэщытыр зы­щыд­гъэгъупшэ хъущтэп, — хигъэунэфыкIыгъ Адыгэ Респуб­ли­кэм исурэтышIхэм я Союз итхьаматэу Елена Абакумовам.
— Адыгэхэр хэгъэгу шъэныкъом ехъу­мэ ащэпсэух, тыдэ щымыIэхэми ялъэпкъ шэн-хабзэхэр, яшIэжь къаухъумэ. Непэрэ лъэ­хъаным псэухэрэм Кавказ заом иилъэсхэм фэхыгъэхэр агу къагъэ­кIы­жьы­хэзэ, тятэжъ пIашъэмэ хэкужъыр, ащ игъусэу ныдэлъфыбзэр, лъэпкъ культурэр, шэн-хабзэхэр къызэраухъумагъэхэм афэшI шъхьэкIафэ афэтшIыныр типшъэрылъ. Ащ фэдэ зэо мэхъаджэ къэрэмы­хъужь, — къыIуагъ шIэныгъэлэжьэу Хъуажъ Фахьри.
Мурад шъхьаIэу къэгъэлъэгъоным иIэр адыгэ лъэпкъым къинэу кIэхэкIыгъэр къекIолIагъэхэм джыри зэ агу къэгъэ­кIыжьыгъэныр ары. БлэкIыгъэм тыхэIэзыхьажьын зэрытымылъэкIыщтыр, ау ащ десэ къыхэтхын зэрэфаер къыткIэхъу­хьэрэмэ алъыдгъэIэсын фае. Мамырныгъэмрэ зэгурыIоныгъэмрэ анахь лъапIэ зэрэщымыIэр зэкIэми къагурыIоным мэхьанэшхо иI.
Адыгеир Кавказым ишъолъыр анахь рэхьатхэм ащыщ. ЦIыф лъэпкъ зэфэ­шъхьафыбэу республикэм щыпсэухэрэмкIэ анахь мэхьанэшхо зиIэр зэгурыIоныгъэрэ лъытэныгъэрэ азыфагу илъыныр ары.
БлэкIыгъэм тыкъыпкъырыкIы зыхъукIэ, мамырныгъэмрэ зэгурыIоныгъэмрэ анахь лъапIэ зэрэщымыIэр нахь куоу зэхэтэшIэ. Урысыем щыпсэурэ лъэпкъ зэфэшъхьафхэр тарихъым икъоу щыгъэ­гъозэгъэнхэр, ахэм азыфагу зыкIыныгъэ илъыныр непэ типшъэрылъ шъхьаI.
Хабзэм икъулыкъушIэхэр, общественнэ зэхахьэхэм ахэтхэр, культурэм иIофышIэхэр, лъэпкъ шIэжьыр зыгъэлъапIэхэрэр, еджакIохэр, мамыр щыIакIэр нахьышIу шIыгъэным пылъхэр зэхахьэм къекIолIагъэх.
Мэкъуогъум и 1-м нэс къэгъэлъэ­гъоным Iоф ышIэщт.
Лъэпшъыкъо Фатим.
Сурэтхэр: Iэшъынэ Аслъан.