АР-м и Къэралыгъо Совет — Хасэм изэхэсы­гъоу щыIагъэм АР-м и Конституцие тегъэ­псыхьагъэу Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат къыщишIыгъэ псалъэр зыфэгъэхьыгъагъэр 2024-рэ илъэсым АР-м иминистрэхэм я Кабинет Iофэу ышIа­гъэм изэфэхьысыжьхэр ары. АР-м и Къэралыгъо Совет — Хасэм и Тхьаматэу Владимир Нарожнэм ар зэрищагъ.

Iофтхьабзэм хэлэжьагъэх Фе­дерациемкIэ Советым хэтхэр, Адыгеим ыцIэкIэ Урысые Федерацием и Къэралыгъо Думэ идепутатхэр, АР-м и Къэралыгъо Совет — Хасэм идепутатхэр, АР-м иминистрэхэм я Кабинет хэтхэр, федеральнэ ыкIи республикэ къулыкъухэмрэ ведомствэхэмрэ яIэшъхьэтетхэр, муниципальнэ образованиехэм, общественнэ ыкIи лъэпкъ-культурнэ зэхахьэхэм ялIыкIохэр. Рагъэблэгъагъэхэм ащыщых хэу­шъхьафыкIыгъэ дзэ операцием идзэкъулыкъушIэхэр, иве­теранхэр, волонтер движениехэм ахэлажьэхэрэр.
Адыгеим и ЛIышъхьэ къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, илъэсэу икIыгъэм иполитическэ хъугъэ-­шIэгъэ шъхьаIэу хъугъэр Урысые Федерацием и Президент ихэ­дзынхэр ары. Адыгеим Пре­зидентэу Владимир Путиным дыригъэштагъ ыкIи тикъэралыгъо пхырищырэ гъогум рэкIо.
«Республикэм IэпыIэгъоу къыратырэм пае тхьашъуегъэ­псэу ясэIо Президентэу Вла­димир Путиным, Урысыем и Правительствэ ыкIи Федеральнэ ЗэIукIэм. Адыгеир ыпэкIэ зыкIылъыкIуатэрэр зы командэшхоу тызэхэтышъ ары, граждан обществэм икIочIэ пстэуми языкIыныгъэ къэтэухъумэ. Ащ фэдэ екIолIакIэр ары респуб­ликэм ихэхъоныгъэ ылъапсэу щытыр. ЦIыф лъэпкъ зэфэшъхьафхэм къахэкIыгъэхэм ыкIи дин зэмылIэужыгъохэр зылэжьхэрэм шъхьэкIэфэныгъэ афытиI, социальнэ-политикэ лъэны­къомкIи зыпкъитыныгъэ тхэлъ. МыщкIэ мэхьанэшхо яI тиграждан институт шъхьаIэхэм», — къыIуагъ КъумпIыл Мурат.
Хабзэм икъулыкъухэм яIоф­шIэнкIэ анахь мэхьанэ зэратыхэрэм ащыщ хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэ­хэрэм IэпыIэгъу ятыгъэныр. А шъолъырым кIохэрэм зэтыгъоу ахъщэ сомэ миллиони 2,4-рэ фэдиз араты, федеральнэ ахъщэри зэрэхэтэу. АР-м и ЛIы­шъхьэ къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, тишъолъыр щыпсэухэрэр арэгушхох тыкъэзыухъумэхэрэм, гъэхъагъэу ахэм ашIыхэрэм. Илъэсэу икIыгъэм чъэпыогъум Мыекъуапэ щыкIогъэ къэгъэ­лъэгъоныр зыфытегъэпсыхьэ­гъагъэр пыим къыкъуахыгъэ дзэ техникэм икъэгъэлъэгъон, ахэр тилIыхъужъхэм яблэнагъэрэ япытагъэрэ яшыхьатэу щытых.

Адыгеим икIыгъэ дзэкъулыкъушIэ мини 4-м ехъумэ ялIы­хъужъныгъэ пае къэралыгъо шIухьафтынхэр къафагъэшъошагъэх, ахэм ащыщэу нэбгырэ 500-м ехъумэ ЛIыхъужъныгъэм иорден къаратыгъ. ТичIыпIэгъу нэбгыри 4-мэ ядунай захъожьыгъэ нэужым апшъэрэ цIэр —Урысыем и ЛIыхъужъыр къафагъэшъошагъ: гвардием истаршэ лейтенантэу Валерий Заволянскэм, майорэу Вадим Лемеш, генерал-лейтенантэу Олег Цоковым ыкIи полковникэу Роман Тороховым. Фэхыгъэ пстэури ащымыгъупшэнхэм, яшIэжь агъэлъэпIэным мэхьанэшхо ра­ты. Хэбзэ къулыкъухэм дзэ частхэу тичIыпIэгъухэр зыдэщыIэхэм зэпхыныгъэ адыряI. Ахэм шIушIэ IэпыIэгъухэр аIэкIагъэхьагъэх. ХэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием ишъолъыр непэкIэ тонн мини 3-м ехъу нагъэсыгъ, ащ щыщэу Херсон хэкум ирайонхэу тынаIэ зытедгъэтыхэрэм ащыпсэурэ цIыфхэм шIушIэ хьылъэ тонн 300-м ехъу афа­щагъ. МыщкIэ лъэшэу яшIуагъэ къагъакIо общественнэ ыкIи политическэ организациехэм: партиеу «Единэ Россием» ишъолъыр къутамэ, шIушIэ фондэу «На­родный фронт. Все для Победы» зыфи­Iорэм, Адыгэ Республикэм ис бзылъфыгъэхэм я Союз, Хэгъэгум идзэкIолIхэм яунагъохэм я Комитет ишъолъыр къута­мэ, общественнэ ыкIи шIушIэ организациехэу республикэм щызэхэщагъэхэм, ахэм ахэхьэ Шъэумэн Хьазрэт ыцIэкIэ щыт Фондри.

ХэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэхэрэм ыкIи ахэм яунагъохэм IэпыIэгъу ятыгъэным пае Iофтхьэбзабэ зэшIохыгъэ мэхъу. Фондэу «Хэгъэгум иухъумакIохэр» зыфиIорэм икъутамэ къыIэкIэхьэгъэ лъэIу тхылъхэм япроцент 91-р зэшIуахыгъах. Илъэсэу икIыгъэм къыщегъэжьагъэу хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэхэрэм ащыщхэу Урысые Федерацием иорден къызыфагъэшъошагъэхэм яунагъо фитыныгъэ иI ыпкIэ хэмылъэу чIыгу Iахь къаIихынэу. Мы илъэсым мэзаем къыщыублагъэу къэралыгъом ипащэ игукъэкIыкIэ федеральнэ программэу «Уахътэм илIы­хъужъ­хэр» зыфиIорэм тетэу шъолъырым кад­рэхэмкIэ проектхэр щыпхырыщы­гъэнхэм епхыгъэ Iофтхьабзэхэр аублагъэх. Шъолъыр программэу «Адыгеим илIыхъужъхэр» зыфиIорэр республикэм щагъэцакIэу рагъэжьагъ. ХэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэхэрэм IэпыIэгъу ятыгъэным пае илъэсэу икIыгъэм сомэ миллиарди 2-м ехъу аIэкIагъэхьагъ. Президентыр кIэщакIо зэрэфэ­хъугъэм тетэу ТекIоныгъэшхом ия 80-рэ илъэс хэгъэгум иухъумакIо и Илъэсэу зэрагъэнэфагъэр къыдэплъытэмэ, ащ фэдэ IофшIэным мэхьанэшхо зэриIэр нахь нафэ мэхъу.
Социальнэ лъэныкъор
ЦIыфхэм щыIакIэу яIэм елъытыгъэу Урысыем ишъолъырхэм азыфагу щы­кIогъэ зэнэкъокъум илъэсэу икIыгъэм икIэуххэмкIэ Адыгеир анахь дэгъоу къыхагъэщыгъэ 20-мэ ахэфагъ, я 16-рэ чIыпIэр ыубытыгъ. ЦIыфхэм ясоциальнэ Iофыгъохэм язэшIохын пэIухьэрэ ахъщэр нахьыбэ шIыгъэным иамал къэзытырэр бюджетым ежь ихахъохэм япсынкIагъэ нахь зыкъызэриIэтырэр ары. Илъэсэу икIыгъэм ар проценти 127,7-м нэсыгъ. КъэкIуапIэхэм азыныкъо зыпэIухьэрэр социальнэ лъэныкъор ары. 2019-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу лъэпкъ проектхэм ыкIи федеральнэ, республикэ къэралыгъо программэхэм ягъэцэкIэн бюджет пстэуми зэхэубытагъэу сомэ миллиард 207-м ехъу апэIуагъэхьагъ. Ащ щыщэу сомэ миллиард 18,5-р — илъэсэу икIыгъэм. IофшIэнхэр псэолъэ 72-мэ ащыкIуагъэх. 2019-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу лъэпкъ проектхэмрэ къэралыгъо программэхэмрэ къызэ­рэдалъытэрэм тетэу республикэм псэо­лъэ 1000-м ехъу щагъэпсыгъ ыкIи щагъэцэкIэжьыгъ.
Мы илъэсым къыщегъэжьагъэу ­лъэпкъ проектхэм язэшIохынкIэ зичэзыу ­илъэси 6-р ублагъэ хъугъэ. Илъэсэу тызыхэтым республикэм илъэпкъ проектхэм сомэ миллиарди 8 фэдиз апэIуигъэхьащт. Ащ нэмыкIэу къэралыгъо программэхэм япхырыщын джыри сомэ миллиарди 5,9-рэ пэIуагъэхьащт. Пстэуми анахьэу анаIэ зытырагъэтыщтыр кIэлэцIыкIухэр зэрыс унагъохэм IэпыIэгъу ятыгъэныр ары.
Сабыеу къэхъурэр нахьыбэ шIыгъэным пае республикэм федеральнэ ыкIи шъо­лъыр Iофтхьэбзэ 27-рэ щызэшIуахы. А гухэлъхэм апае Социальнэ фондым къыхагъэкIи унагъохэм сомэ миллиарди 6,4-м ехъу аIэкIагъэхьагъ.
НепэкIэ республикэм кIэлэцIыкIухэр зэрыс унагъоу иIэр 53000-м ехъу. Ахэм язытфанэ пэпчъ сабыибэ ис. НепэкIэ ащ фэдэ унагъохэр зэрэхъухэрэр 9684-рэ.
Гъот макIэ зиIэ унагъохэм IэпыIэгъу ятыгъэным нахь зырагъэушъомбгъу. ЩыIэкIэ тэрэз зэрымылъ, зэгурымыIорэ унагъохэу къыхагъэщыгъагъэхэм япчъа­гъэ фэди 1,3-кIэ илъэсым къыкIоцI нахь макIэ хъугъэ.
Зыныбжь хэкIотагъэхэмрэ сэкъатныгъэ зиIэхэмрэ социальнэ фэIо-фэшIэ миллиони 5 фэдиз афызэшIуахыгъ. Илъэ­сэу икIыгъэм ахэм апае республикэ унэ-интернатым къыпашIыхьагъ отделениеу «Активное долголетие» зыфиIорэр. Ащ чIыпIэ 250-рэ иI. Мы илъэсым грант IэпыIэгъури нахьыбэ хъугъэ ыкIи сомэ миллион 54,4-м нэсыгъ.
Псауныгъэр
къэухъумэгъэныр
Мыр анахьэу анаIэ зытырагъэтыхэрэм ащыщ. Илъэсэу икIыгъэм ащ хэхъоныгъэ ышIыным сомэ миллиард 11,6-м ехъу пэIуагъэхьагъ, мы илъэсым джыри сомэ миллиард 12,8-м ехъу пэIуагъэхьанэу щыт. ПсэупIэу Инэм IэзэпIакIэ щаухыгъ, медицинэ колледжым игъэцэкIэжьын аухыгъ, къутырэу Гавердовскэм врач амбулаториякIэ щашIыгъ.

Мы илъэсым врач амбулатории 7-мэ яшIын ыкIэм нагъэсыщт. Ахэр Мыекъопэ, Тэхъутэмыкъое ыкIи Красногвардейскэ районхэм къадэтэджэщтых. Мые­къуапэ, Адыгэкъалэ, Яблоновскэм, Джэ­джэ ыкIи Кощхьэблэ районхэм адэт сымэджэщитфыр игъэкIотыгъэу агъэцэкIэжьыщт. Адэбз узхэм зыщяIэзэхэрэ диспансерым иунэ шъхьаIэ изэтегъэпсы­хьажьын рагъэжьагъ, Мыекъопэ къэлэ клиническэ сымэджэщым хирургиемкIэ иунэ ишIыни аублагъ. Бзылъфыгъэ модульнэ консультации 3, пшъэрылъыбэ зэшIозыхыщт клиническэ сымэджэщыр ашIыщтых.
Илъэси 5-м къыкIоцI Iззэгъу уцхэм апэIуагъэхьэрэ ахъщэр фэди 2,7-кIэ нахьыбэ хъугъэ. Илъэсэу икIыгъэм а гухэлъым сомэ миллион 722-рэ пэIуагъэхьагъ, ыпэрэ илъэсым елъытыгъэмэ, ар процент 27-кIэ нахьыб. Мы илъэсым пэIуагъэхьагъэр сомэ миллион 53-кIэ нахьыб илъэсэу икIыгъэм елъытыгъэмэ.
IофышIэхэм яIофыгъо изэшIохынкIи Iофтхьэбзабэ агъэцэкIагъ. Анахь мэхьанэ зиIэр цIыфхэм къагъашIэрэр нахьыбэ шIыгъэныр, чанэу щыIэныгъэм ахэр къыхэгъэлэжьэгъэнхэр ары. Президентым пшъэрылъ къыгъэуцугъ 2030-рэ илъэсым ехъулIэу цIыфхэм ягъашIэ илъэс 78-м нэгъэсыгъэным дэлэжьэнхэу. АдыгеимкIэ а ныбжьыр зынэсыгъэр илъэс 75,3-рэ. Сабыеу дунаим ехыжьхэрэм япчъагъэ процент 31,25-кIэ нахь макIэ хъугъэ.
Гъэсэныгъэр
Гъэсэныгъэм ихэхъоныгъэ илъэсэу икIыгъэм сомэ миллиарди 9,2-м ехъу пэIуагъэхьагъ, еджэпIи 3-мэ яшIын ыкIэм нагъэсыгъ. Нэбгырэ 2450-м телъытэгъэ еджэпIи 3 мы илъэсым Iоныгъом и 1-м ехъулIэу къызэIуахыщтых. Къоджэ еджэпIэ пстэуми спортзалхэр ащагъэцэкIэ­жьыгъахэх. Илъэси 3-м къыкIоцI игъэкIо­тыгъэ гъэцэкIэжьынхэр еджэпIэ 20-мэ арашIылIагъэх, мы илъэсым Iоныгъом и 1-м нэс джыри еджэпIи 8 агъэцэкIэжьыщт.
ЕджапIэм джыри мыкIорэ кIэлэцIыкIухэр зыщаIыгъыщтхэр зэрашIыхэрэм ишIуагъэкIэ илъэси 6-м къыкIоцI кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэм чIыпIакIэу 4889-рэ яIэ хъугъэ. ЗэкIэ еджапIэм джыри мы­кIохэрэр ащ фэдэ учреждениехэм ачIэ­сынхэм яамал щыIэ хъугъэ. Къуа­джэхэу Кощхьаблэрэ АдыгеякIэмрэ мы илъэсым кIэлэцIыкIу IыгъыпIитIу ащашIыщт. Къэралыгъом и Пащэ игукъэкIыкIэ кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэм яигъэкIотыгъэ гъэцэкIэжьын ублагъэ хъугъэ. КIэлэцIыкIу IыгъыпIитIумэ ягъэцэкIэжьын аублэгъах, къыкIэлъыкIощт илъэситIум джыри кIэлэцIыкIу IыгъыпIэ 12 агъэцэкIэ­жьыщт.
Адыгабзэмрэ литературэмрэ зэзгъэшIэрэ кIэлэеджакIохэм япчъагъэ хэ­хъуагъ. Илъэсищым къыкIоцI процент 16,5-кIэ ар нахьыбэ хъугъэ. Адыгабзэмрэ адыгэ лиетратурэмрэ язэгъэшIэнкIэ къыдагъэкIырэ тхылъхэми ахэхъуагъ. Илъэсэу икIыгъэм мэкъу-мэщым фытегъэ­псыхьэгъэ классхэр къызэIуахыгъэх. Мы илъэсым ахэм япчъагъэ 8-м нэсыщт.
НыбжьыкIэхэр
ГъэрекIо сомэ миллиони 130-м ехъу ныбжьыкIэ политикэм ипхырыщын пэIуа­гъэхьагъ. Унэу агъэкIэжьыгъэм респуб­ликэ гупчэу «Адыгеим иныбжьыкIэхэр» зыфиIорэм Iоф щишIэу ригъэжьагъ. Организациеу «Движение Первых» зыфиIорэр зычIэт унэм игъэцэкIэжьын макIо.

Культурэр
Культурэм изыкъегъэIэтынкIэ бэ ашIэрэр. 2019 — 2024-рэ илъэсхэм культурэмкIэ уни 9 Адыгеим щагъэ­псыгъ, 48-рэ щагъэцэкIэжьыгъ, искусствэхэмкIэ кIэлэцIыкIу еджэпIи 10 щызэтырагъэ­псыхьагъ, модельнэ тхылъеджэпIэ 16, креативнэ индустриехэмкIэ еджэпIи 2 щашIыгъ. Культурэм иунэ 54-мэ, музеи 8-мэ ящыкIэгъэ техникэр ачIагъэуцуагъ, культурэм иучреждение пэрытхэр агъэ­кIэжьыгъэх.
Культурэ кIэным хэхьэрэ псэолъи 3-мэ ягъэкIэжьын гъэрекIо аухыгъ. Псэо­лъи 3-мэ язэтегъэпсыхьанкIэ документациер непэ агъэхьазыры. Концерт залэу «Налмэсым» гъэцэкIэжьын IофшIэнхэр рашIылIагъэх.
Спортыр
ЦIыфхэр спортым зэрэпыщагъэхэмкIэ, щыIэкIэ-псэукIэ тэрэз зэряIэмкIэ Адыге­ир пэрытыныгъэ зыIыгъ шъолъырхэм ащыщ. Республикэм испортсменхэм зэнэкъокъу зэфэшъхьафхэм текIоныгъэ­хэр къазэращыдахырэм, Адыгеим испорт­смен 60-р спорт лъэпкъ зэфэшъхьафхэмкIэ Урысыем ихэшыпыкIыгъэ купхэм не­пэ зэрахахьэхэрэм мэхьанэшхо яI. ЦIыф чанхэм япчъагъэ республикэм щыхэхъо. НепэкIэ ар процент 59,3-рэ мэхъу, спорт псэуалъэхэу цIыфхэм ящы­кIагъэхэм япроцент 62,3-р республикэм щагъэ­псыгъ. ПстэумкIи непэрэ мафэм ехъу­лIэу спорт псэолъэ 1047-рэ респуб­ликэм ит, ахэм азыныкъор къуаджэхэм адэт.
ГъэрекIо псауныгъэр зыщагъэпытэрэ физкультурэ комплекси 2 Яблоновскэм, ащ фэдэ комплекситIу къутырхэу Краснэ Улькэмрэ Северо-Восточные Сады зыфиIорэмрэ ащагъэпсыгъэх; Красно­гвардейскэм дэт стадионэу «Олимпым» игъэкIэжьын аухыгъ; республикэм испорт еджэпIи 6-мэ апае оборудованиер къа­щэфыгъ. Мыгъэ станицэу Джаджэм дэт спорт еджапIэм игъэцэкIэжьын аухыщт, Красногвардейскэм дэтым игъэцэкIэжьын аухыгъах.
Тэхъутэмыкъое районым модульнэ бассейн, Теуцожь районым модульнэ спортзал, Мыекъуапэ спорт джэгупIэ, Шэуджэн районым ГТО-м зыщыпылъыщтхэ чIыпIэр ащагъэпсыщтых. Джащ фэдэу мыгъэ ямурад атлетикэ онтэгъум­кIэ еджапIэ ыкIи псауныгъэр зыщагъэпытэрэ физкультурэ комплекс Кощхьаблэ щагъэкIэжьынхэу.
Экономикэр
Мы аужырэ илъэси 7-м республикэм къыщахьыжьырэ продукцием хэпшIыкIэу хэхъуагъ, илъэсым къыкIоцI лэжьапкIэм процент 19,6-кIэ зыкъиIэтыгъ. IофшIэн мыгъотыныгъэм къыкIичыгъ, проценти 2,6-рэ ар хъугъэ.
Инвестициехэу республикэм къыхалъхьэхэрэм ахэхъо. Адыгеир шъолъыр анахь дэгъу 15-мэ ясатыр хэуцуагъ, ин­вестициер къызэрахалъхьэрэмкIэ Лъэпкъ рейтингым гъэрекIо я 14-рэ чIыпIэр щиубытыгъ. 2019 — 2024-рэ илъэсхэм предпринимательствэ цIыкIум­рэ гурытымрэ сомэ миллиарди 3,6-м ехъу IэпыIэгъоу къаратыгъ, IофшIэпIэ чIыпIэхэу 486-рэ къызэIуахыгъ, предпринимательствэ цIыкIумрэ гурытымрэ ясубъект 98-рэ зэхащагъ.
УФ-м и Правительствэ и Тхьаматэ иапэрэ гуадзэу Денис Мантуровыр гъэт­хапэм Адыгеим къызэкIом зыгъэпсэфыпIэу «Лэгъонакъэм» ишIынкIэ, промышленнэ шъолъырыр Инэм щыгъэпсыгъэнымкIэ Адыгеим ипроект шъхьаIэхэм къадыригъэштэгъагъ. Непэ ехъулIэу мыбюджет инвестициехэу сомэ миллиарди 4 хъухэрэр резидентхэм къахалъхьагъэх. Инженер, транспорт инфраструктурэм изегъэушъомбгъункIэ, энергие къэкIуапIэхэм ахэгъэхъогъэнымкIэ Iофтхьабзэхэр зэрахьэх. Адыгеим газификациер процент 96,65-м щынагъэ­сыгъ.
Республикэм исоциальнэ-экономикэ хэхъоныгъэкIэ унэе программэм ишIуа­гъэ къэкIуагъ. Илъэситфым сомэ милли­арди 4,1-рэ хъурэ мыбюджет инвестицие­хэр Адыгеим къыхалъхьагъэх. IофшIэпIэ чIыпIэ 200 къызэIуахыгъ, миным изэхэщэнкIэ ищыкIэгъэ амалхэр зэрахьагъэх.
Мэкъу-мэщыр
ГъэрекIо республикэм иагропромышленнэ комплекс изегъэушъомбгъун сомэ миллион 500-м ехъу пэIуагъэхьагъ, мы­гъэ сомэ миллион 820-рэ къатIупщынэу рахъухьэ. Илъэс къэс мэкъу-мэщыр хэ­хъоныгъэ ышIызэ ыпэкIэ лъэкIуатэ.
Адыгэ къуаеу къыдагъэкIырэм процент 13,6-рэ хэхъуагъ, тонн мин 32,1-рэ ар хъугъэ. ЧIыопсым изытет емылъыты­гъэу республикэм имэкъумэщышIэхэм фышъхьэ лэжьыгъэу къахьыжьыгъэм хэ­хъуагъ. ГъэрекIо мэкъу-мэщым продукциеу къы­щахьыжьыгъэм, ииндекс проценти
103,6-м нэсыгъ, гъомылапхъэхэм якъыдэгъэкIынкIэ индексыр проценти 104,2-рэ, шъонхэм — проценти 115-рэ хъугъэ.
Илъэситфым къыкIоцI гектар 1200-мэ лэжьыгъэр къащагъэкIыгъ, гъэрекIо —гектари 173-мэ. Агростартапым мылъкоу къыфатIупщырэм ренэу хэхъо. Цумпэхэм ялэжьын зырагъэушъомбгъу. Агропромышленнэ комплексым ихъызмэтыкIэхэр зэхащэх. Лъэныкъо шъхьаIэу анахьэу анаIэ зытырагъэтынэу агъэнэфагъэр былымхъуныр ары. Мыгъэ псы зыкIагъэ­хъорэ лэжьэкIупIэхэм фэди 2,6-рэ ахагъэхъон ямурад. Ащ пае сомэ миллион 93-рэ къатIупщыщт.
Къуаджэхэмрэ къалэхэмрэ адэсхэм ящыIэкIэ-псэукIэ зэфэдэ шIыгъэнымкIэ бэ зэшIуахырэр. Къуаджэхэм хэхъоныгъэ зэрарагъэшIырэ программэм диштэу илъэситфым къыкIоцI гъэсэныгъэмкIэ, псауныгъэм икъэухъумэнкIэ, культурэмкIэ, спортымкIэ, гъогу, инженер инфраструктурэмкIэ псэолъи 178-рэ агъэцэ­кIэжьыгъ. Урысыем мэкъу-мэщымкIэ иминистрэу Оксана Лут гъэрекIо Адыге­им къызэкIом, мы лъэныкъомкIэ Iофэу ашIагъэм осэ дэгъу къыфишIыгъагъ.
ПсэолъэшIыныр
ПсэолъэшIынымкIэ республикэм сомэ миллиард 28-рэ зыосэ IофшIэнхэр щагъэцэкIагъэх. ГъэрекIо квадрат метрэ мин 565,62-рэ атIупщыгъ. Фэтэрыбэу зэхэт уни 188-рэ агъэпсыгъ, унэе псэо­лъэшIхэм квадрат метрэ миллион 1,6-м ехъу ашIыгъ. Зы нэбгырэм телъытагъэу псэупIэ квадрат метрэ 1,13-рэ агъэ­псыгъ.

Урысыем и Правительствэ и Тхьаматэ игуадзэу Марат Хуснуллиным гъэрекIо иIоныгъо Адыгеим къызэкIом, псэолъэшIыным изегъэушъомбгъун епхыгъэ Iофыгъохэм атегущыIэгъагъэх. ЧIыпIэхэм хэхъоныгъэ ягъэшIыгъэным тегъэпсыхьагъэу проект 12 республикэм щагъэцакIэ. ГъэрекIо сабый ибэхэм фэтэр зэтегъэ­псыхьэгъи 150-рэ аратыгъ. Зэхэтэкъонэу щыт унэхэм цIыфхэр къачIэщыжьыгъэнхэмкIэ республикэ программакIэм иапэ­рэ чэзыу ипIалъэм къыпэу агъэцэкIагъ. ГъэрекIо унэгъо ныбжьыкIи 104-мэ щыIэкIэ-псэукIэ амалэу яIэхэр нахьышIу афашIыгъ.
ФэбэпIэ километрэ 14,5-мэ ягъэкIэ­жьын Адыгэкъалэ щаухыгъ. Мыгъэ Мые­къуапэ дэт бассейным игъэкIэжьын иапэрэ чэзыу фежьагъэх.
ЗекIоныр
Зызыгъэпсэфынэу Адыгеим къакIохэ­рэм ахэхъо зэпыт, гъэрекIо зекIо мин 865-рэ республикэм къихьагъ. БлэкIыгъэ илъэсым процент 40-кIэ номерхэм къа­хэхъуагъ, номер 3503-рэ республикэм щагъэфедэ хъугъэ, лъэпкъ проектым ди­штэу модульнэ хьакIэщхэр Адыгеим щашIыгъэх. Ащ ишIуагъэкIэ республикэм ибюджет фэдитIукIэ нахьыбэу хэбзэIахьхэр къихьагъэх.
Пшъэрылъхэр
«Пшъэрылъэу зэшIотхыхэрэр зэкIэ зыфытегъэпсыхьагъэхэр цIыфхэм ящы­IэкIэ-псэукIэ зыкъегъэIэтыгъэныр, Iоф ашIэнымкIэ, кIэлэцIыкIухэм япIункIэ ищыкIэгъэ амалхэр ягъэгъотыгъэнхэр ары. Мы лъэныкъохэмкIэ тэ тащылъэ­кIуатэ. РИА-рейтингыми ар къыгъэшъып­къэжьыгъ: гъэрекIо Адыгеир щыIэкIэ-псэу­кIэ дэгъу зиIэ урысые шъолъыр анахь дэгъу 20-мэ ахалъытагъ. Ар къы­зыкIэкIуагъэр республикэм исхэр Президентэу Владимир Путиным къыгъэуцугъэ пшъэрылъхэм ягъэцэкIэн зэрэхэлэжьагъэхэр ары. Гъэхъагъэ пэпчъ нахьыбэу пшъэдэкIыжь тхьынэу тыкъешIы — тэ ренэу республикэм ихэхъоныгъэ тыдэлэжьэн фае», — къыIуагъ КъумпIыл Мурат.
Лъэпкъ проектэу «Унагъу» зыфиIорэм диштэу кIэлэцIыкIухэм яамалхэм зыкъы­зэIуягъэхыгъэнымкIэ, унагъохэм ящыIэ­кIэ-псэукIэ зыкъегъэIэтыгъэнымкIэ, уна­гъохэм ащамыпIурэ кIэлэцIыкIухэр нахь макIэ шIыгъэнымкIэ Iофхэр лъа­гъэкIотэщтых.

Республикэм ихэбзэ къулыкъухэм медицинэ IэпыIэгъоу Адыгеим щарагъэ­гъотырэр нахьышIу шIыгъэным, Адыгеим исхэм япсауныгъэ къэухъумэгъэным кIуачIэу яIэр тапэкIи рахьылIэщт.
Творческэ купхэм, театрэхэм, культу­рэмкIэ къоджэ учреждение анахь дэ­гъухэм IэпыIэгъу аратыщт. Къэралыгъо программакIэу «КультурэмкIэ къоджэ IофышI» зыфиIорэр икъоу агъэцэкIэнэу пшъэрылъ афишIыгъ.
ПсэупIэу Яблоновскэм къэлэ статус фэшIыгъэным иIофыгъуи КъумпIыл Мурат къыIэтыгъ. Аужырэ уахътэм ащ зиушъомбгъугъ, зэхъокIыныгъэшIухэр ышIыгъэх — лъэгэпIакIэ джы ыштэн фаеу ЛIышъхьэм елъытэ.
«Президентым пшъэрылъ къыгъэу­цугъ агъэнэфагъэм дэмыххэу IофшIэнхэр шъолъырхэм ащызэхащэнхэу. Сомэу хатлъхьэрэ пэпчъ зыкъыгъэшъыпкъэ­жьын, мурадэу тиIэхэр зэкIэ къыддэ­хъун фае. Адыгеим щыпсэухэрэм «тхьашъуе­гъэ­псэу» шъосэIо цыхьэ къызэрэтфэшъу­шIырэм, IэпыIэгъу шъукъызэрэтфэхъурэм, республикэм пае Iофышхо зэрэжъугъэцакIэрэм афэшI! Тызэгъусэу пстэуми зэшIотхыгъ, тапэкIи тызэгъусэу Адыгеим хэхъоныгъэ едгъэшIыщт, тидзэкIолIхэм текIоныгъэр къызыщагъэблэгъэрэ лъэ­хъаным титыл дгъэпытэщт. Тызэрызэкъо­тым ишIуагъэкIэ зэкIэри къыддэхъущт», — къыIуагъ АР-м и ЛIышъхьэ.
АР-м и ЛIышъхьэ ипресс-къулыкъу.
Сурэтхэр: А. Гусев.