Творческэ зэхэт купэу «Ошъадэм» хэхьэрэ фольклор-этнографическэ купэу «Ащэмэзым» итворческэ зэIукIэгъу Адыгэ Республикэм и Лъэпкъ тхылъеджапIэ щыкIуагъ. Тикультурэ, тишэн-хабзэхэм, лъэпкъ кIэным якъэухъумэн дэлэжьэрэ купым ныбжьыкIабэ зэфищагъ.

«Ащэмэзыр» 2005-рэ илъэсым зэхащэгъагъ. 2012-м творческэ зэхэт купэу «Ошъадэм» ар хэхьагъ. Ижъырэ орэдыжъхэр щыIэныгъэм къыхэщэжьыгъэнхэмкIэ Iофышхо ешIэ. Ансамблэм хэтхэм ижъырэ адыгэ орэдхэр къаIох, лъэпкъ шэн-хабзэхэр зэрагъашIэх, хэгъэгум ичIыпIэ зэфэшъхьафхэм ятворчествэ къыщагъэлъагъо. Адыгеим, Къэбэртэе-Бэлъ­къарым, Къэрэщэе-Щэрджэсым, Татарстан, Германием, Тыркуем ащыкIогъэ культурэ Iофтхьэбзабэмэ «Ащэмэзыр» ахэлэжьагъ, мызэу, мытIоу зэнэкъо­къу, фестиваль зэфэшъхьафхэм ялауреат хъугъэ, дипломхэр къащихьыгъэх. 2023-рэ илъэсым зигугъу къэтшIырэ купыр Апэрэ каналым ишооу «Поем всей страной» зыфиIорэм ифинал ихьагъ. УФ-м культурэмкIэ и Министерствэ иуна­шъокIэ «Лъэпкъ творчествэмкIэ заслуженнэ куп» зыфиIорэ щытхъуцIэр къыфагъэшъошагъ. 2024-рэ илъэсым мы фестивалым изыфэгъэхьазырынрэ изэхэщэнрэ творческэ куп зэхэтэу «Ошъадэм» иIахьышIу хишIыхьагъ. Ащ фэшI УФ-м и Президентэу Владимир Путиным ыцIэкIэ медалэу «2024-рэ илъэсымкIэ ныбжьыкIэхэм я Дунэе фестиваль» зыфиIорэм щытхъу тхылъ голъэу къыфагъэшъошагъ. Беданэкъо Алан, КIуращынэ Адам, Шъэ­окъуй Айдэмыр, ЛIыхъурэе Анзор, Сапый Аскэр, Биданэкъо Жьыут «Ащэмэзым» иорэдыIох.
ТхылъеджапIэм иотдел ипащэу Кучмэз Аминэт зэIукIэр къызэIуихыгъ.
— «Ащэмэзым» иартистхэм къаIорэ адыгэ орэдыжъхэм лъэпкъ культурэм, жэрыIо творчествэм ядэхагъэ лъэныкъо пстэумкIи къырагъэлъэгъукIы. Пэсэрэ къэIуакIэм имызакъоу гъэкIэжьыгъэхэуи къаIох. Ансамблэм игъэхъагъэхэм, творческэ гухэлъэу иIэхэм защыдгъэгъозэнэу тизэIукIэгъу зэхэтщагъ. Адыгеим культурэмкIэ изаслуженнэ IофышIэу, Адыгэ къэралыгъо университетым искусствэхэмкIэ иинститут икафедрэ идоцентэу, кIэлэегъэджэ шIэныгъэхэмкIэ кандидатэу, купэу «Ащэмэзым» илъэс 20 хъугъэу ипащэу Бастэ Асыет гущыIэр фэзгъэшъуа­шэмэ сшIоигъу, — къыIуагъ Аминэт.
— «Ащэмэзым» изэхэщэн зигукъэкIыгъэр РСФСР-м культурэмкIэ изаслуженнэ IофышIэу, зэлъашIэрэ балетмейстерэу Къулэ Амэрбый ары.
Лъэпкъ орэдхэм якъэIонкIэ ижъырэ хабзэхэр къызэтегъэнэжьыгъэнхэм, народнэ творчествэм изегъэушъомбгъункIэ купыр зэрэамалышIур зэдатшти, тиIоф­шIэн тыублагъ. Илъэс 20-м къыкIоцI ижъырэ лъэпкъ гъэпсыкIэ зиIэ орэдыжъхэм тадэлажьэ. Купым ирепертуар орэд 20 хэт. ТапэкIэ проектыкIэхэр дгъэпсынхэ гухэлъ тиI. Непэрэ мафэм диштэрэ орэдыжъхэр къэтIощтых. Сэ апэрэ пшъэ­рылъэу сиIагъэр артист ныбжьыкIэу купым хэтхэр орэдкъэIоным фэзгъэсэн­хэр ары ыкIи ар къыздэхъугъэу сэлъытэ, — къыIуагъ купым ипащэ.
НыбжьыкIэу къекIолIагъэхэм упчIэ гъэшIэгъонхэр артистхэм къаратыгъэх, джэуапхэри агъотыжьыгъэх.
— Адыгэ орэдыжъхэм псакIэ къапыдгъакIэзэ дунаим щятэгъашIэ, — къы­Iуагъ Шъэокъуй Айдэмыр.
— Лъэпкъым идышъэ кIэнэу ижъырэ орэдыжъхэр адыгэм идунай иIотакIох. Адыгэ орэдыжъхэр мэхьэнэ зэфэшъхьафыбэ къызэрыкIырэ гущыIабэу зэхэтых. Ахэм ягущыIалъэ бай дэд. Орэдыжъым имэхьанэкIэ къэпшIэн плъэкIыщт ар зыусыгъэ цIыф лъэпкъым ищыIэкIэ-псэукIэ зыфэдагъэр, ихабзэхэр, дин шIошъ­хъу­ныгъэу иIэр, зыгъэгумэкIырэр, зыкIэхъопсырэр, нэмыкI лъэпкъмэ зэпхыныгъэу адыриIэр. Зэман чыжьэмэ къапкъырыкIыгъэ орэдыжъхэр лIэужыкIэм тэ етымыгъашIэмэ, тыдэ щишIэщта? — хигъэунэфыкIыгъ Биданэкъо Жьыут.
Адыгэ орэдыжъэу купым ирепертуар хэтхэр зэхахьэм къыщаIуагъэх, ащ къе­кIолIэгъэ ныбжьыкIэхэр «Ащэмэзым» дахэу дежъыугъэх.
Орэдыр лъэпкъым ыпс, игущыI, игупшыс. Купым Адыгеим ищытхъу Урысыем щеIэты. Пэсэрэ орэдхэм тамэ язытыжьырэ кIалэхэм шIушIэгъэшхо яI. «Ащэмэзым» жъымрэ кIэмрэ яамалыкIэхэр зэдигъэфедэхэзэ зэрэлажьэрэм мэхьанэшхо зэриIэр зэIукIэм хэлэжьагъэхэм хагъэунэфыкIыгъ.
Лъэпшъыкъо Фатим.
Сурэтыр: авторыр.