РеспубликэмкIэ я 9-рэ классыр къэзыухыхэрэм ащыщэу нэбгы­рэ 231-мэ зэфэхьысыжь ушэтынэу адыгабзэр мыгъэ къыхахыгъ. Ащ ипчъэгъэшIу къэзыгъэпсырэр Теуцожь районыр ары — икIэлэеджэкIо 95-мэ адыгабзэр ежь яшIоигъоныгъэкIэ атыщт.

Къуаджэу Нэчэрэзые игурыт еджапIэ икIэлэеджэкIо нэбгыриплI ахэм ащыщ. Мы лъэныкъомкIэ еджапIэр щысэтехыпI. Ныдэлъфыбзэр къыхахын амал загъотыгъэ 2016-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу адыгабзэмкIэ заушэты.
— Ары, илъэс къэс къыхэтэхы ыкIи ренэу къэгъэлъэгъонышIу­хэр тиIэх. «4-рэ» «5-рэ» щэхъу сикIалэхэм къахьырэп илъэсибгъу хъугъэшъ. Загъорэ «сып­шъыгъ, шъузгъэхьазырышъущтэп» ясэIо шъхьаем, ныдэлъфыбзэр якIас, ашIэшъ, къыхахы, — еIо адыгабзэмрэ урысыбзэмрэкIэ кIэлэегъаджэу, Нэчэрзые гурыт еджапIэм ипащэу Бэгъ Ма­риет.
ЕджапIэм адыгабзэм сыхьатитIу, литературэм зы сыхьат ащытелъытагъ. Ушэтыным зыфэбгъэхьазырынымкIэ ар зэ­рэмакIэр кIэлэегъаджэми еджакIохэми къагурэIо. Арышъ, охътэ лыеу къыдафэрэр къызфагъэфедэ. IэпыIэгъушхо мэхъух АР-м гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэм­рэкIэ и Министерствэ адыгабзэмкIэ гъэцэкIэнхэу къыдигъэкIыгъэхэр. Ахэм акIыгъоу ежь Бэгъ Мариети хэушъхьафыкIыгъэ егъэджэкIэ амалхэр егъэфедэх.
Хьакъуй Джэнэт адыгабзэмкIэ респуб­ликэ зэнэкъокъум мыгъэ ятIонэрэ чIыпIэр къыщыдихыгъ. Арышъ, ушэтынри дэгъоу ытынэу щэгугъы, сыда пIомэ, адыгабзэр иныдэлъфыбзэу зэрэщытым имызакъоу, якIэлэегъаджи гъэлъэшы­гъэу Iоф къадешIэ. Бзэм зэрэрыгущыIэшъу­хэрэм дакIоу, ащ пылъ шапхъэхэр ашIэным ар дэлажьэ.
— Адыгабзэр зэкIэми анахь псынкIэу къысщэхъу. Ушэтыныр зэрэкIощтым фэдэу, изэкIэлъыкIуакIэ тырыгъуазэзэ зытэгъэ­хьазыры. Апэ изложением къызеджэхэкIэ щэ тедэIу, гущыIэ 70-м ар къыщыкIэ хъущтэп. УпчIэ 15 ащ игъус, — еIо Нэчэрэзые гурыт еджапIэм ия 9-рэ класс ис Хьакъуй Джэнэт.
Ипшъэшъэгъу къыдырегъаштэ Хъут Инесси. Шъыпкъэ, зэкIэри ышIэу ыIорэп, хэукъоныгъэхэр хешIыхьэх, ау ушэтыным ехъулIэу ахэр дэгъэзыжьыгъэнхэм непэ чанэу дэлажьэх.
— Сэ я 9-рэ класс ужым еджапIэм сычIэкIыщт. Медицинэм сыфеджэ сшIоигъу. Узхэдэн плъэ­кIыщт ушэтынхэр дгъэ­нафэхэ зэхъум адыгабзэр къыхэсхыгъ. АпэрэмкIэ, ар синыдэлъфыбз, сырэгущыIэшъ, къысфэ­псынкIэщт. ЯтIонэрэмкIэ, тикIэ­лэегъаджэ дэгъу дэдэу къыддэлажьэ, — еIо Инессэ.
Мыгъэрэ ныбжьыкIэхэу адыгабзэр зытыщтхэм IэпыIэгъу афэхъу блэкIыгъэ илъэсым ар къыхэзыхыгъагъэу, джы я 10-рэ классым ис Бэгъ Астемыр. Ежь ишIоигъоныгъэкIэ зыхэдэщтым ар егупшысагъэп ыкIи кIэгъожьыгъэп, «5-кIэ» ытыгъ.
— Я 11-рэ класс ужым сычIэ­кIыщт, медицинэм сыфеджэщт. СэнэхьатымкIэ бзэр згъэфедэщтэп, ау сыадыг, адыгабзэр синыдэлъфыбз. СшIэщт, сырыгущыIэщт. Шъыпкъэр пIощтмэ, ушэтыныр къиныгъэп. НахьыкIэхэми ар ясэIо, — къыддэгуащэ Астемыр.
Адыгабзэр къыхэзыхыгъэхэмкIэ зэфэ­хьысыжь ушэтынхэр ублагъэхэ хъущтых. ЖъоныгъуакIэм и 20-м ар атыщт.

Анцокъо Ирин.