Top.Mail.Ru

Адыгэ пшысэхэр —лъэпкъым икIэн лъапIэх

Image description

Ар къагурыIоу, гуманитар ушэтынхэмкIэ Адыгэ республикэ институтэу Т. КIэращэм ыцIэ зыхьырэм, ащ инаучнэ Iофы­шIэу Бжьэмыхъу Саният ­зэхигъэуцогъэ пшысэ тхылъэу «Пхъон­тэжъый» зыцIэм илъэтегъэуцо фэгъэхьыгъэ Iэнэ хъураеу «КIэлэцIыкIу IорIуатэм инепэрэ шъуаш» зыфиIорэр щызэхащэгъагъ.

Iофтхьабзэм хэлэжьагъэх институтым ишIэныгъэлэжьхэр, Адыгэ республикэ гимназием искусствэхэмкIэ иеджапIэ икIэлэеджакIохэр, ахэм якIэлэегъаджэу, АР-м изаслуженнэ сурэтышIэу ГъукIэ Замудин.
Iэнэ хъураер шIуфэс псалъэкIэ къызэIуихыгъ философие шIэныгъэхэмкIэ докторэу, профессорэу, институтым ипащэу ЛIыIужъу Адам. Ащ игущыIэ анахь къыхэщыгъэр уиныдэлъфыбзэ-­адыгабзэ ухэтми дэгъоу пшIэн зэ­рэфаер, непэ адыгэ кIэлэцIыкIухэр абзэ рыгущыIэнхэ зэрамылъэкIырэр зэрэ­гухэкIыр, ащ епхыгъэу, мы илъэс зы­тфыхым институтым Iофышхо зэришIэрэр ары. «Урысыбзэр пшIэн фае, ау бзитIу пшIэми, ныдэлъфыбзэр апэрэу, нахь чан узэришIырэр зыщыбгъэгъупшэ хъущтэп»,къыIуагъ Адам ыкIи унагъом, ны-тыхэм, кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэм, еджапIэм зэфэдэу пшъэ­дэкIыжь ин зэряIэр кIигъэтхъыгъ.
ТIэкIу Iэпызыгъэ хъугъэ адыгабзэр, хэти зышIодгъэIофынышъ, къэIэтыжьыгъэн зэрэфаер зэфэдэкIэ Iэнэ хъураем пхырыщыгъагъ.
Iэнэ хъураер лъигъэкIотагъ ыкIи зэрищагъ филологие шIэныгъэхэмкIэ докторэу, гуманитар ушэтынхэмкIэ Адыгэ республикэ институтым ипащэ игуадзэу Биданэкъо Марзият.
«Адыгэ пшысэхэр IорIуатэм инал­мэс-налкъутэх» зыфиIорэ гущыIэ кIэкIыр къышIыгъ филологие шIэныгъэхэмкIэ кандидатэу, институтым IорIуатэмкIэ иотдел иIофышIэ шъхьаIэу Нэхэе Саидэ. Адыгэ пшысэхэр кIэлэцIыкIухэм пIуныгъэ-гъэсэныгъэ икъу агъотынымкIэ анахь амалышIухэу зэрэщытхэр щысэхэмкIэ ащ кIигъэтхъыгъ. КIэлэцIыкIумкIэ анахь мэхьанэ зиIэр иадыгабзэ ытхьакIумэ итыныр арэу ылъытагъ. Ащи изакъоп, пшысэхэр дэгъум ыкIи дэим зэряхьылIагъэхэр, ахэр дахэм, дэгъум уфэзыпIухэу, дэир зыкIэдэир къыпфызэхэзыфхэу зэрэщытхэм ягугъу къышIыгъ. Лъэпкъым егъашIэм зэIуигъэкIэгъэ жэрыIуабзэр, шэн-хабзэхэр, дэгъур зыкIэдэгъур, дэир зыкIэдэир пшысэхэм зэрахэлъыр, ахэр зэрэосэнчъэхэр кIигъэтхъыгъ.
Бжьэмыхъу Саният иIофшIагъэ фэгъэхьыгъэу къэгущыIагъ институтым ишIэныгъэлэжьэу Сихъу СултIан. Пшысэхэр кIэлэцIыкIухэм зэрякIасэхэр, ахэр агу зэрэнэсыхэрэр, ежь яшIошI-еплъыкIэхэри мэкIэ-макIэу яIэ зэрэхъурэр, ащ елъытыгъэу, Iоф адапшIэмэ, ишIуагъэ къызэрэкIощтыр кIигъэтхъыгъ. КIэлэ­цIыкIухэмкIэ анахь мэхьанэ зиIэр ицIыкIугъом зэхихэу, ылъэгъурэр арэу зэрагъэунэфыгъэм дыригъэштагъ. Ини цIыкIуи зышIуагъэIофэу мы лъэныкъомкIэ Iоф ашIэмэ, ишIуагъэ къэкIонэу ылъытагъ. «Пхъонтэжъый» зыцIэ тхы­лъыкIэм «Гъогу маф!» риIуагъ.
Тхылъэу «Пхъонтэжъыем» ишъошэ-­теплъэ, зэрэгъэкIэрэкIагъэм япхыгъэу къэгущыIагъ институтым бзэшIэныгъэмкIэ иотдел ипащэу, филологие шIэныгъэхэмкIэ докторэу Анцокъо Сурэт.
КIэлэцIыкIухэм уадэлэжьэнымкIэ «Пхъонтэжъыер» амалышIоу зэрэщытыр къыриIотыкIыгъ институтым бзэ­шIэныгъэмкIэ иотдел иIофышIэу Тэу Нуриет.
Джащ фэдэу пшысэхэм ятетхэнкIэ гъэзагъэу къэгущыIагъ филологие шIэныгъэхэмкIэ кандидатэу, институтым иIорIотэ отдел иIофышIэу Нэгэрэкъо Казбек.
«ПIуныгъэм фэлэжьэрэ «Пхъонтэ­жъый» зыфиIорэ гущыIэ кIэкI къышIыгъ шIэныгъэлэжьэу, институтым литерату­рэмкIэ иотдел иIофышIэ шъхьаIэу ШэкIо Мирэ.
Iэнэ хъураем хэлэжьагъэх искусст­вэхэмкIэ республикэ еджапIэм икIэлэ­еджакIохэр, ахэм яегъэджакIоу, Адыгэ Республикэм изаслуженнэ сурэтышIэу, ижъырэ адыгэ культурэм иушэтакIоу ГъукIэ Замудин. «Олэгъэй изэфакIу» зы­фиIорэ мэкъамэр ащ ригъэджэрэ Аулъэ Рузанэ шыкIэпщынэм къыри­гъэIуагъ.
Адыгэ республикэ гимназием итеат­ральнэ купэу «Зэдэштэныгъ» зыцIэм, художественнэ пащэр Хъуажъ Зар, кIэ­лэ­цIыкIу пшысэу «Тыгъужъымрэ шымрэ» зыфиIорэр къыгъэлъэгъуагъ. Ащ хэлэжьагъэх: къэIотакIор — КIэдэкIое Саният; Чэмыжъыр — Къэлэшъэо Анзаур; Тыгъужъыр — ХьакIэцIыкIу Ислъам; Шъы­нэр — КIэрэщэ Амина; Шыр — Къыкъ Альмир.
Щэч хэлъэп адыгабзэр — уиныдэлъфыбзэ пшIоIофэу зэбгъашIэмэ, къызэ­рэпшъхьапэжьыщтым. Пшысэхэр ащкIэ амалышIух.
Мамырыкъо Нуриет.