Гъэтхапэм и 1-м къыщыубла­гъэу Урысыем IофшIэн языгъэгъотырэ организациехэм якъулыкъушIэхэу IофшIакIэм фэзыгъэхьазырхэрэм шIокI имыIэу ахъщэ тедзэхэр аратынхэ фае.

Юридическэ организацием ипащэ къызэриIорэмкIэ, IофшIакIом исэнэхьаткIэ IэпэIэсэныгъэу IэкIэлъымкIэ лэжьапIэм къыIухьэгъакIэм дэгощэным фэшI пшъэдэкIыжь пылъэу хэбзэгъэуцугъэр щытын фае.
Джы унэшъуакIэу щыIэмкIэ IофшIакIэм фэзыгъэхьазырхэрэм шIоигъоныгъэ иIэу лъэIу тхылъ къытхын фае. Ащ игъэцэкIэн пылъ шапхъэхэр шIокI имыIэу IофшIэн зэзэгъыныгъэм итхэгъэнэу щыт.
Предприятием иIофышIэу IофшIакIэм фэзыгъэхьазырхэрэм Iофыгъо заулэ къафыдыхалъытэщт: IофшIэныр зыфэдэр, ащ икъиныгъэ ыкIи ыгъэцэкIэнэу щытхэр. ГущыIэм пае, псэупIэ-коммунальнэ организациехэм ащыщхэу IофшIакIэм фэ­зыгъэхьазырыщтхэм ялэжьапкIэ ипроценти 10-м нахь мымакIэу аратын фае.
«Арэу щытми, унэе IофшIапIэхэм ащы­лажьэхэрэм шапхъэу агъэфедэхэрэр нахь IэшIэх — IофшIапIэ языгъэгъотыхэрэм ахъщэ тедзэу IофшIакIэм фэзыгъэхьазырхэрэм аратыщтыр зыфэдизыр ежьхэм агъэнэфэн алъэкIыщт. Мыщ дэжьым къэIогъэн фае, зэзэгъыныгъэм ишапхъэ ар нахь мэкIэн ылъэкIыщтэп», — еIо юристым.
Егъэзыгъэ хэмылъэу IофшIакIохэм ежь яшIоигъоныгъэкIэ IофшIакIэм фа­гъэхьазырынхэ фае. Ау IофшIэнэу ыгъэ­ца­кIэрэм ыкIи къинэу ылъэгъурэм ялъы­тыгъэу ахъщэ тедзэу къаратырэр шIомакIэ хъумэ, ар къемыуцолIэн фит.
Шъугу къэдгъэкIыжьын, блэкIыгъэ илъэсым ыкIэхэм адэжь депутатхэм IофшIэнымкIэ кодексым гъэтэрэзыжьынхэр фашIыгъэх, ащ къыщеIо IофшIакIэм фэзыгъэхьазырхэрэм ахъщэ тедзэхэр зэрэратыщтхэ шIыкIэр. 2025-рэ илъэсым гъэтхапэм и 1-м къыщыублагъэу мы унашъом кIуачIэ иIэ хъугъэ.
IофшIакIэм фэзыгъэхьазырхэрэм мы лъэныкъом ахъщэ тедзэ зэрэпылъыр ыкIи ар зыфэдизыр икъоу ашIэщтыгъэп. Джы IофшIэпIэ чIыпIэ лъыхъухэу мэкъэ­гъэIу къызатыкIэ, а шапхъэхэр зэкIэ ащ итхэгъэщтых.
Экспертхэм къызэраIорэмкIэ, IофшIа­кIэм фэзыгъэхьазырхэрэм япшъэрылъхэр джыри икъоу къазэрагурымыIорэм къы­хэкIэу мыщ фэдэ IофшIэпIэ нэкIхэр зэ­рагъэгъотынхэм дэгуIэхэрэп.
Адыгэ Республикэм IофшIэнымкIэ икъэралыгъо инспекцие ипащэу Сихъу Русет тызэрэщигъэгъозагъэмкIэ, мыщ ыпэкIи IофшIакIэм фэзыгъэхьазырхэрэр щыIагъэх. Ау IофшIэнымкIэ кодексым ар зыщатхыгъэр бэшIагъэп, гъэтхапэм и 1-м ащ кIуачIэ иIэ хъугъэ.
— IофшIапIэхэм зэкIэми мы шIыкIэр къызфагъэфедэн алъэкIыщт. ГущыIэм пае, IофшIэн языгъэгъотыхэрэм якъулы­къушIэхэм ащыщэу IэпэIэсэныгъэ икъу зыIэкIэлъым къаштэгъакIэр IофшIакIэм фигъэсэнэу фагъазэ. Мыщ дэжьым къэ­Iогъэн фае, IофшIакIор къемызэгъэу пащэм ар ригъэзын фитэп. IофшIакIом шIоигъоныгъэ зэриIэр къытхын фае. КъызэрэсIуагъэу, IофшIакIэм фэзыгъэ­хьазырхэрэр ыпэкIи щыIагъэх, ау ахэм шIокI имыIэу ахъщэ тедзэ аратын фаеу унашъом къыщиIощтыгъэп, IофшIапIэм пащэм зэрилъытэрэм тетэу зекIощтыгъ. Джы IофшIэнымкIэ кодексым къырат­хагъ ащ фэдэхэм шIокI имыIэу ахъщэ аратынэу. Ащ нэмыкIэу «IофшIапIэм къы­IухьэгъакIэр IофшIакIэм фэбгъэхьазырын фай» оIо къодыекIэ хъущтэп. Кодексым къыдыхэлъытагъэу IофшIэн языгъэ­гъо­тырэм зэзэгъыныгъэ ащ дишIын фае. Джащ фэдэу IофшIакIэм зэрэфигъэхьазырыщтым пIалъэу пылъыр ыкIи икъиныгъэ зыфэдизыр а зэзэгъыныгъэм итхэгъэнэу щыт. Ащ нэмыкIэу IофшIакIэм фэзыгъэхьазырыхэрэр ежь фэмыежьы хъумэ, мыр къыгъэтIылъыжьын ылъэ­кIыщт. Е цIыфыр IофшIэным фэгъэсэгъа­хэу пащэм зилъытэкIэ, зэзэгъыныгъэр къызэтыригъэуцон фит. IофшIакIор зэри­гъэсэщтым пае ахъщэ тедзэу IофышIэм ритыщтыр зыфэдизыр пащэм риIон фае. IофшIакIор ащ къыземызэгъыкIэ, къемыуцолIэн фит. Джахэр зэкIэ IофшIэнымкIэ кодексым итхагъэх, зы шIыкIэ ыкIи юридическэ мэхьанэ яIэу гъэ­псыгъ. Анахьэу IофшIакIохэр агъэсэнхэмкIэ мы лъэныкъор зыгъэфедэхэрэр предприятие инхэу Iэмэ-псымэхэм, станокхэм Iоф арызышIэхэрэр ары, — къыIуагъ Сихъу Русетэ.
Джащ фэдэу гъэтхапэм и 1-м къыщыублагъэу джыри IофшIэнымкIэ кодексым зэхъокIыныгъэу фэхъугъэхэм ягугъу къытфишIыгъ инспекцием ипащэ. Ащ къызэриIуагъэмкIэ, цIыфым изыгъэпсэфыгъо уахътэ е мэфэкI мафэм къыдащэу Iоф зырагъашIэкIэ, а мафэм тефэрэр ахъщэр фэдитIукIэ нахьыбэу ратыщт. Ар зы лъэныкъу. ЯтIонэрэр, IофшIакIор фаемэ зыщылэжьэгъэ мафэм тефэрэ ахъщэр ыкIи зы мафэ зыгъэпсэфыгъоу аратыжьыщт. Ау ащ пае ахъщэ къыратыщтэп. Ар цIыфым ежь зэрэфаеу къы­хехы. ЫпэкIэ цIыфым Iоф зэришIагъэм пае зыгъэпсэфыгъо мафэ къыратыжьы­нэу унашъом къыгъэнафэщтыгъэп. Зы­гъэ­псэфыгъо уахътэм ыкIи мэфэкI ма­фэхэм цIыфым Iоф ышIэнэу къыдащыным ыпэ пащэр унашъом кIэтхэжьын ыкIи ар табелым ратхэн фае.
Ащ нэмыкIэу мы илъэсым кIэу къыхэ­хьагъэхэм ащыщ хэбзэнчъэу зекIорэ пащэхэр реестрэм щатхы зэрэхъугъэр. Предпринимательхэм, унэе IофшIапIэ къызэIузыхыгъэхэм ащыщыбэхэм Iоф­шIакIохэр къызаштэхэкIэ зэзэгъыныгъэ­хэр адашIыхэрэп. ЦIыфыр IофышIэ макIо, ау зэзэгъыныгъэ зэрэдамышIыгъэм къыхэкIэу хэбзэIахьхэр ытыхэрэп. Ащ фэ­дэхэр инспекцием еуплъэкIух, хэбзэ­укъоныгъэ зышIыгъэ пащэхэм тазырхэр атыралъхьэ, нэужым реестрэм щатхых. ЦIыфыр IофшIапIэ Iухьаным ыпэкIэ ре­естрэм ихьани, пащэм икъэбар зыщигъэгъозэн ылъэкIыщт. Пащэм хэукъо­ныгъэу ышIыгъэхэр зыдигъэзыжьхэкIэ реестрэм хатхыкIыжьы.
Джащ фэдэу мы илъэсым лэжьапкIэм ыкIи хьакъулахьхэм ятын зыгъэгужъохэ­рэм, ащкIэ хэукъоныгъэхэр зышIыхэрэм алъыплъэрэ комиссием иIофшIэн ­ыублагъ. Прокуратурэм ыкIи инспекцием яIофышIэхэм ямызакъоу джы лэжьапкIэр зыгъэгужъорэ пащэхэм комиссиер алъыплъэщт. Хэукъоныгъэ зышIыгъэхэр къыригъэблагъэхэзэ пэшIорыгъэшъ Iоф­тхьабзэхэр адызэрахьащтых, унашъоу щыIэхэр зыфэдэхэр ыкIи ахэр уукъохэ зэрэмыхъущтыр агурагъэIощт.
КIАРЭ Фатим.