ТекIоныгъэм пае осэшхо тицIыфмэ атыгъ. Германием ыкIи ащ икъотэгъухэм кIочIэшхоу къызкъуахыгъэр зыфаузэнкIыгъагъэр СССР-р арыгъэ.

Заом иапэрэ мафэхэм къащыубла­гъэу фашист техакIомэ Москва аштэныр япшъэрылъыгъ. Ар къэралыгъошхом икъэлэ шъхьаI, иполитическэ, иэкономическэ ыкIи икультурнэ гупч.
Сятэжъэу Цундышк Чатибэ Хьаджмосэ ыкъор мэзаем и 15-м 1923-рэ илъэсым Теуцожь районым ит къуаджэу Пэнэжьыкъуае къыщыхъугъ.
1941-рэ илъэсым ар Подольскэ пехотнэ училищым икурсантыгъ.
Подольскэ дэтыгъэ дзэ училищхэм ачIэсыгъэ курсантхэр, ахэм якомандирхэр ары пыеу Москва къекIуалIэрэм Варшавскэ гъогум дэжь апэ щыпэуцужьыгъэхэр. Аужырэ машинэхэр училищ щагухэм адэкIыжьыщтыгъэх, ахэм арысыгъэ курсантхэр Ильинскэм ащагъэх. Юхновэм дэжь нэмыц танкхэр къынэсыгъэх. Лейтенант кIэлакIэхэр зэо щы­на­гъом Iухьагъэх. КIалэмэ сэмэркъэоу ашIыщтыгъэхэри, щхыпэу анэгухэм акIэлъыгъэри щагъэтыжьыгъэх, нэмыц техакIохэр зэрагъэтэкъощтхэмрэ Москва къызэраухъумэщтымрэ нэмыкI ашъхьэ илъыжьыгъэп.
Курсантмэ Ильинскэ гъунапкъэр къагъэгъунэщтыгъ, ротэм икомандир игодзагъ Цундышк Чатибэ. Нэмыцмэ ятопыщэхэр къатыратакъощтыгъ, чIыгур хыуалъэм фэдэу агъэбыжъутэщтыгъ, курсантхэр хэкIуадэщтыгъэх. Тыгъэ къохьажьыгъом щымыIэжьхэр агъэтIылъы­жьыщтыгъэх. Апэрэ зэпэуцужьым ыуж Ильинскэ купым хэтыгъэ нэбгырэ 500-м щыщэу къэнэжьыгъагъэр 180-рэ.
Ротэм хэтхэм япсэемыблэжьныгъэкIэ мэфищым къыкIоцI пыир пхырагъэкIыгъэп, хэгъогогъо зэкIадзэжьыгъ. Пчэдыжьым Ильинскэм ышъхьагъ къухьэлъатэр къытехьагъ, листовкэхэр къыритэкъохыгъэх. Ахэм арытхэгъагъ: «Псэемыблэжь дзэкIолI ныбжьыкIэхэр! ЛIыгъэшхо зешъухьэзэ шъузэуагъ, ау джы шъузэрэзэкIэмыкIорэм мэхьанэ иIэжьэп. Варшавскэ гъогур тыубыты­гъах пIоми хъущт, мэфитIу-щыкIэ Москва тыдэхьащт. Шъо шъудзэкIолI шъыпкъ, шъуилIыхъужъныгъэ уасэ фэтэшIы. Тэ шъукъытгохьажь, дахэу тыкъышъупэгъо­кIын, IэшIоу шъудгъэшхэн, щыгъын фабэхэр къышъоттыных. Мы листовкэхэр ары шъузэрэблэкIын шъулъэкIыщтыр». Чатибэ зэкIэмэ апэу листовкэр зэIитхъыгъ ыкIи чIидзыгъ. Арэущтэу адрэхэри зекIуагъэх. Ау мафэ къэс Iофхэр нахь къэхьылъэщтыгъэх. Топыщэхэри къафыIуащэщтыгъ, танкхэри яIэпыIэгъу­гъэх, ау пыим иамалхэр а уахътэм нахьыбагъ.
Сятэжъ къауIи, госпиталым ащэгъагъ, ау шIэхэу дзэкIолIмэ ясатырэ хэуцо­жьыгъ. Прибалтикэм пае зэуагъэ, джыри зэ ащ къыщауIагъ. Мэзэ заулэ тешIагъэу, ылъэ зытеуцожьым, ащ джыри дзэ шъуа­шэр зыщилъэжьыгъ.
ТекIоныгъэр къызыдахым ыуж Белорусскэ дзэ шъолъырым къулыкъу щи­хьынэу Чатибэ къагъэнагъ. 1948-рэ илъэсым ичъэпыогъу мазэ къыщыублагъэу 1950-м итыгъэгъазэ нэс ар щынэгъончъэнымкIэ къулыкъухэм ахэтыгъ, оперативнэ ыкIи пэщэ IэнатIэхэм Белоруссием, къалэхэу Краснодар ыкIи Новоросийскэ ащыIутыгъ.
1956 — 1981-рэ илъэсхэм къэралыгъом щынэгъончъэнымкIэ и Комитет иотделэу Краснодар краимкIэ Адыгэ автоном хэкум щыIэм ипэщагъ. Офицерым ынапэ зыфэдэнэу щытыр зэхишIыкIэу, ыгу етыгъэу, пшъэдэкIыжьышхо хэлъэу иIоф ыгъэцэкIагъ, ащ игъашIэ фэшъыпкъагъ, иIофшIэгъухэри ащ тетэу къулыкъу ахьыным фигъэсагъэх.
Ащ игъэхъагъэхэм хэгъэгум осэшхо къафишIыгъ. Полковникэу Цундышк Чатибэ Хэгъэгу зэошхом иорденхэу апэрэ ыкIи ятIонэрэ шъуашэ зиIэхэр, орденэу «Лъытэныгъэм итамыгъ», меда­лыбэхэр къыратыгъэх, щытхъуцIэу «Къэ­ралыгъом щынэгъончъэнымкIэ икъулыкъу иIофышIэ гъэшIуагъ» зыфиIорэр къыфагъэшъошагъ. Къэралыгъо­лIэу, цIыфышIоу щытыгъэ Чатибэ шIэжь пхъэмбгъухэр Мыекъуапэ иурамэу Жуковскэм тет унэу зыщыпсэущтыгъэм ыкIи зыщеджэгъэ гурыт еджапIэу икъо­джэ гупсэу Пэнэжьыкъуае дэтым къыщыфызэIуахыгъэх.
Сятэжъ щыIэныгъэр шIу ылъэгъу­щтыгъ, ащ уасэ фишIыщтыгъ. Ащ фэдэ шэныр зыпсыхьагъэр заор ары. А лъэхъаным ТекIоныгъэм игушIуагъорэ цIыфэу къы­чIанагъэхэм афэгъэхьыгъэ гухэкIымрэ зэкIэлъыкIощтыгъэх. Заом псаоу укъы­хэ­кIыжьыныр сыдигъокIи насыпышху. ЩыIэныгъэм фэдэу гъатхэри ащ икIэ­сагъ — гъатхэм ти ТекIоныгъэ къытфэблэгъагъ!
Ветераным ипхъорэлъфэу
Трыш Дэнэф.

Сурэтыр: унагъом ихъарзынэщ.