Адыгэхэр ижъыкIэ къыщегъэжьагъэу непэ къызынэсыгъэм анахьэу зыпылъхэр яныдэлъфыбзэ иамалхэмкIэ ягупшысэхэр гурыIогъошIухэу зыдэгущыIэхэрэм анагъэсыныр ары. Ныдэлъфыбзэр зыгъэлъапIэхэрэм, ащкIэ Iофышхо зышIэхэрэм, Тхьэм къытIуилъхьэгъэ жабзэм ибаиныгъэ нахь куоу къытлъызыгъэIэсыхэрэм ащыщ лъэпкъ гъэзетэу «Адыгэ макъэр».

Сэ илъэс 45-рэ губгъолэжь бригадэм, былымэхъо фермэм, трактор бригадэм Iоф ащысшIагъ. Хэку гъэзетым (ащы­гъум «Социалистическэ Адыгеигъ») Теуцожь районым ихъухьэрэр, игъэхъагъэхэр, зичэзыу IофшIэнхэр зэрэзэшIуахыхэрэр, хъызмэтшIапIэу апэ итхэр, ауж къи­нэхэрэр къызыхиутыхэкIэ, тшIогъэшIэгъонэу зэIэпытхызэ теджэщтыгъ. А лъэхъаным цIыфхэм уялъэIунэу щытыгъэп гъэзетыр къыратхыкIынэу. КIэтхэгъур къэсы зыхъукIэ ежьхэр къыолъэIущтыгъэх кIэбгъэтхэнхэу. Унагъо къуа­джэм дэсыгъэп гъэзет, журнал зытIущ имыхьэу. IофшIапIэ пэпчъ «кабинет политпросвещения» зыфаIорэм фэдэхэр иIагъ. Узыщыфэе уахътэм узыфэе гъэзетыр бгъотынэу щытыгъ. Зэфагъэм, цIыфыгъэ зэхэтыкIэм, шъыпкъэныгъэм тхыгъэмэ тафагъасэщтыгъ. Журналист IэпэIасэхэу ЛIэхъусэжъ Хьаджэрэтбый, ЕмтIылъ Нурбый, Нэхэе Рэмэзанэ ятхыгъэхэм узыIэпащэщтыгъ, гъэшIэгъоныгъэх. Сыда ар зымыосагъэр?! Ахэм ауж къинэщтыгъэхэп бзылъфыгъэ чанхэу Мамырыкъо Нуриет, ЖакIэмыкъо Аминэт, Хъут Нэфсэт. Къатхырэ статьяхэм республикэм ихъухьэрэм, ицIыф цIэрыIохэм уащагъэгъуазэщтыгъ. Тхыгъэ гъэшIэгъонхэм тэри ренэу тяжэщтыгъ.
Хэку гъэзетыр шIу тэзыгъэлъэгъугъэ­хэм ащыщ сэ сшынахьыжъ Нэхэе Рэмэзан. Ащ уцуи тIыси иIагъэп. ЛIэшIэгъуныкъоу «Адыгэ макъэм» зыщылэжьа­гъэм ар зыхэмыхьагъэрэ ымыгъэунэфыгъэ хъызмэтшIапIэрэ районми Адыгэкъали ащыбгъотынэп. КъэбарыкIэу ахэм ары­лъыр, цIыф пэрытхэм яIофшIакIэ ренэу гъэзетым щыхигъэунэфыкIыщтыгъ. ЦIыф дэгъухэм итхакIэкIэ шIу алъэгъугъ, ныбджэгъуби иIагъ. Рэмэзан ыпкъ къи­кIы­кIэ гъэзет кIэтхэгъум IофшIэпIэ пэрытхэм япащэхэу Хъут Теуцожь, ЛIыхъурэе Алый, Мыгу Адам, Янэкъо Аскэр, Кушъу Рэмэзан журналистым гъусэ къыфэхъущтыгъэх, яIофышIэхэм апае гъэзетыр къыратхыкIыщтыгъ. Районым гъэзетым кIэмытхагъэ къинэщтыгъэп пIоми хъущт. ЦIыф дэгъубэмэ Рэмэзан Iоф адишIагъ, ежьыми шъхьэ­кIэфэныгъэ къылэжьыгъ. Джы ахэр итхъагъоу ищыIэныгъэ гъогу тет.
— Джырэ лъэхъаным лъэпкъ гъэзетым ишIуагъэ чIэтэнэ, икъитхыкIын лъэшэу Iэпэдэлэл тшIыгъэ, — къеIуатэ Хьэшхъуанэкъо Ильич, илъэс 35-м къехъу­гъэу гъэзетым икъитхыкIын хэлажьэу, ащ иныбджэгъушIоу, джырэ уахътэми ишъхьэгъусэ Мирэ кIыгъоу почтальонэу Iоф зышIэрэм. — ИлъэсипшI горэкIэ узэкIэIэбэжьмэ, ООО-у «Синдика-Агром» ипэщэ Кушъу Рэмэзан иIофышIэхэмрэ Джэджэхьаблэ, Тэуйхьаблэ, Къунчыкъохьаблэ адэс ветеранхэмрэ гъэзетыр къафыритхыкIыщтыгъ, ар 80 Iэпэ-цыпэ фэдиз хъущтыгъ. Джы къэпIонкIи емыкIу, ау къуаджэм къыдахьэрэр гъэзет 18 ныIэп. Ахэри къизытхыкIыхэрэр илъэс пчъагъэхэм гъэзетым фэшъыпкъэхэу ЛIыбзыу Умыет, Зэрамыку Казбек, Джарымэкъо Мир, ХъутIыжъ Сайхьат, Мыгу Мурат. Дэгъу­ба Адыгеим щыхъурэ-щышIэрэмэ уащыгъуазэу, уиныдэлъфыбзэкIэ тхыгъэхэм уяджэмэ?! Адыгэ радиори тиIэжьэп, телевидениеми уахътэу ратырэр макIэ. А телефонэу аIыгъхэм анахьышIу лъэпкъ гъэзетыр гъусэ ашIымэ…
Ильич бэ къыIотагъэр. Къуаджэм ищыIакIэ хэпшIыкIэу нахь дэгъу мэхъу. Псыри, гъэстыныпхъэ шхъуантIэри тиIэх, хэкIым идэщыни зэтырагъэуцуагъ. Узгъэ­гумэкIын хъати щыIэжьэп. Унэе тучанышхуи къуаджэм дэт, узыфаеу япIорэр къыпфащэ. Ау… Ау къуаджэр нэкIы мэхъу. НыбжьыкIэу дэсыр мэкIэ дэд, IофшIэн дэлъэп. Дэсым инахьыбэм къэ­рэгъулхэу е хьылъэзещэ машинэхэм арысхэу нэмыкI чIыпIэхэм Iоф ащашIэ. Язакъоу къэнэгъэ нэжъ-Iужъхэри ялъфы­гъэхэм мыщ дащыжьых.
ЛIэшIэгъуныкъокIэ узэкIэIэбэжьмэ, Джэджэхьаблэ унэгъо 220-м ехъу дэ­сыгъ, нэбгырэ 1150-м ехъу щыпсэу­щтыгъ. ЛIакъохэр 45-рэ хъущтыгъэх, нэбгырэ 400 фэдиз колохозым хэтыгъ. Джы къуаджэм унэгъуи 150-рэ дэсыр, нэбгырэ 500 ныIэп зэрэхъухэрэр. Зи арымысыжьэу, нэкIэу унэ 32-рэ дэт. Къыдэхьагъэхэм унэ 26-рэ ащэфыгъ, ащэнэу агъэхьазырыгъэри 10-м ехъу. ЛIэкъуи 7 чылэм дэкIыжьыгъ. Мы къэстхырэр тхьамыкIагъу, тэ тизакъоп ар зигумэкIыр, къоджабэхэм яIоф джащ тет.
Хэгъэгур зэхъокIыгъэ хъугъэ, уахътэри мачъэ, хэти нахьышIум щэгугъы. Непэ унагъом къикIырэ сабыим кIэлэцIыкIу IыгъыпIэм, еджапIэм ныдэлъфыбзэр щаIуалъхьэу, къыддэхъугъэ бзэр дгъэлъапIэу, чIэтымынэу, шIу тлъэгъоу тыпсэумэ, тыбзэ къэдгъэнэн тлъэкIыщт. Сыдым щыща адыгабзэр тхьамафэм сыхьатитIу-щым еджапIэм щягъэхьыгъэ­ныр?! «СыдкIэ тищыкIагъ адыгабзэр, сыд етшIэщт «Адыгэ макъэм»?» зыIо­хэрэм уаIокIэ. Ахэр лъэшэу хэукъох. Тежъугъэгупшыс, лъэпкъыр зыгъэлъэпкъырэр бзэр, ащкIэ къыдэкIырэ гъэзетыр ары. ЩыIэныгъэм, лъэпкъ гупшысэм, лъэпкъ хабзэхэм уахэзыщэрэр умыгъэ­лъапIэу, уасэ фэмышIымэ, хэта о пшъхьэ уасэ къыфэзышIыщтыр? Лъэпкъ гъэзетыр къыппэблагъэу, уиунагъо къи­хьэмэ, уикIалэмэ шIу ябгъэлъэгъумэ, уигупшысэ хэхъощт, хъугъэ-шIэгъэ зэфэшъхьафхэм уахищэщт, уилъэпкъ, уитарихъ щыщ пычыгъо гъэшIэгъонхэм уащыгъозэщт, уаси нахь фэпшIы хъущт.
Гъэзетыр къиотхыкI къодыекIэ икъурэп. Дунаим тет цIыф лъэпкъхэм тащыщэу тиныдэлъфыбзэкIэ теджэу, тыт­хэу, тызэхахьэу, гъэзетым иIофышIэхэмрэ гъэзет­еджэхэмрэ тызэдэлажьэхэмэ, тиныдэлъфыбзи къэнэн, тилъэпкъи тIэтын.
Нэхэе Байзэт.
Джэджэхьабл.