Top.Mail.Ru

«Адыгабзэр — синыдэлъфыбз»

Image description
КIэсэбэжъ Нэфсэт ихъарзынэщ

Джыри еджапIэм чIэмыхьэгъэ кIэлэцIыкIу­хэм яжабзэ хэгъэхъогъэным фэIорышIэщт зэ­хэубытэгъэ егъэджэн- методическэ пособиеу «Адыгабзэр — синыдэлъфыбз» зыфиIорэр къыдэкIыгъ. Ар нэкIубгъо 92-рэ мэхъу.

КIэлэегъэджэ шIэныгъэхэмкIэ кандидатэу, сэнэхьат IэпэIэсэныгъэм хэгъэхъогъэнымкIэ Адыгэ республикэ институтым иIофышIэу КIэсэбэжъ Нэфсэт тхылъым дэлэжьагъ.
Илъэсрэ ныкъорэм къыщегъэжьагъэу илъэси 7-м нэс зы­ныбжь сабыйхэм яжабзэ хэгъэхъогъэнымкIэ бгъэфедэн плъэкIыщт материалхэр, гулъы­тэр къэзыгъэущырэ джэгукIэхэр ащ къыдэхьагъэх.
Сабый цIыкIухэм яжабзэ ичаныгъэ хэгъэхъогъэным пае анахь мэхьанэшхо зиIэмэ ащыщ ныдэлъфыбзэм хэт макъэхэр къыкIэIотыкIыжьынхэр, зэхахыгъэ макъэхэр зыхэт пычыгъохэр, гущыIэхэр тэрэзэу къаIожьыныр. Ащ фэIорышIэх рубрикэ зэ­фэшъхьафхэр. ГущыIэм пае, «Дэгъоу къедэIу, зэхэпхыгъэр тэрэзэу къэIожь!», «Макъэхэр зэхэмыгъэкIуакI, тэрэзэу къэ­Iожь!» зыфиIохэрэр. Ахэр ана­хьэу адыгабзэм хэт мэкъэзещэхэм, мэкъэзэрэщэ къызэ­ры­кIохэм, мэкъэ Iужъухэм якъэ­IуакIэ нэIуасэ фэшIыгъэнхэм фытегъэпсыхьагъэх. Ахэр зэкIэ игъорыгъоу, сабый цIыкIухэм аныбжь къыдэтлъытэзэ зэхэдгъэуцуагъэх, еIо КIэсэбэжъ Нэфсэт.
ТигущыIэгъу къызэрэтиIуа­гъэмкIэ, мэкъэпэшIыжь джэгукIэхэм ядэIунхэр ыкIи къыкIаIотыкIыжьынхэр сабый цIыкIухэм лъэшэу якIас. Макъэхэм якъэIонкIэ мэкъэпэшIыжь джэгукIэхэр лъэшэу Iэрыфэгъух.
Ежь Нэфсэт зэхигъэуцогъэ усэ цIыкIухэри тхылъым къыдэхьагъэх. Сабый цIыкIухэр адыгэ IорыIуатэхэм нахь игъэ­кIотыгъэу нэIуасэ афэшIыгъэнхэр Iофыгъошхоу щыт. Ащ фэдэх псынкIагъэ зыхэлъ джэгукIэхэр. Сабый цIыкIухэу чIым апэрэ лъэбэкъухэр щызыдзыхэрэм ящыIэныгъэ чIыпIэшхо щаубыты лъэтегъэуцо орэдхэм.

КIэсэбэжъ Нэфсэт ихъарзынэщ


КIэлэпIухэм, ны-тыхэр яIэпыIэгъухэу, мэкъэпэшIыжь джэгукIэхэм, адыгэ IорыIуатэхэм ядэIухэу, тэрэзэу къыкIаIотыкIыжьышъоу сабыйхэр ра­гъэсэнхэм мэхьанэшхо иI, ыкIи а Iофыгъом егъэджэн-методикэ зэхэубытэгъэ пособиер фэIорышIэ. КIэлэцIыкIухэр нахьыжъ хъухэ къэс яшIэныгъэхэми зэрахахъорэр къыдэлъытагъэу, илъэсиплIым къыщегъэжьагъэу илъэсибл зыныбжьхэм апаи гъэцэкIэнхэр дэтых. Ахэр анахьэу зыфэгъэхьыгъэхэр: мэкъэзещэхэм, мэкъэзэращэхэм, пычыгъохэм, гущыIэхэм, гущыIэухыгъэхэм якъэIон ыкIи якIэджыкIыжьын. Ахэм анэмыкIэу адыгэ IорыIуатэхэм къа­хэхыгъэхэу, кIэлэцIыкIухэмкIэ гурыIогъошIухэу джэгукIэхэр, лъытакIэхэр, гущыIэжъхэр, хырыхыхьэхэр, IурыIупчъэхэр, пшысэхэр къыдэхьагъэх, еIо тигущыIэгъу.
Зэрэнафэу, кIэлэцIыкIухэр усэхэм къяджэнхэр лъэшэу якIас, ахэр езбырэу зэрагъэшIэным ренэу фэчэфых. Усэм гущыIэхэр епсыхьэх, кIэлэцIыкIухэм ягулъытэ егъэчаны, тэрэз къэIуакIэм фегъасэх. Жабзэм ихэгъэхъонкIэ ежь Нэфсэт пособием къыщитыгъэхэм анэмыкIэу Хьакъунэ-Хъуажъ Заре­мэ итхыгъэхэри щигъэфеда­гъэх.
— Джащ тетэу еджапIэм джы­ри чIэмыхьэгъэ кIэлэцIыкIу­хэм яжабзэ ичаныгъэ хэгъэ­хъогъэным пае анахь мэхьанэшхо зиIэмэ ащыщ зэхахырэ макъэхэр, гущыIэхэр, гущыIэзэгъусэхэр, гущыIэухыгъэхэр тэ­рэзэу къаIошъоу егъэсэгъэнхэр, гущыIэ пчъагъэу ашIэрэм хэ­гъэхъогъэныр.
НыбжьыкIэхэу зиныдэлъфыбзэ зышIэхэу, жэбзэ къабзэкIэ гущыIэхэрэр зыплъэгъухэкIэ уарэгушхо. КIэлэцIыкIу IыгъыпIэм, гурыт еджапIэм мы лъэныкъомкIэ IофшIэнышхо зэшIуа­хыми, ыпэрапшIэу ар унагъом къыщежьэн фае. КIэсэбэжъ Нэф­сэт икъорэлъфэу Хьазрэт джыри зэ ар къеушыхьаты. 2022-рэ илъэсым Дунэе зэнэ­къокъоу «ЦIыкIужъый» зыфиIо­рэм ар хэлэжьагъ. Джырэ уахъ­тэм ар Адыгэ къэралыгъо уни­верситетым социальнэ технологиехэмкIэ ыкIи зекIонымкIэ ифакультет ия 4-рэ курс щеджэ. Ащ иусэ цIыкIухэу «Тэтэжъ ыжакIэ фыжьы», «Щэмэджыр цако хъугъэ», «Кукуум иорэд», «Къандж», «Тыгъурыгъу», «Бзыущырхэр», «Къощыр цIыкIур», «Цыгъор» зыфиIохэрэр Адыгэ къэралыгъо университетым тхылъэу къыдигъэкIыщтым дэ­хьанэу къыхахыгъэх.