Урысыем щынэгъончъэнымкIэ и Федеральнэ къулыкъу Адыгэ РеспубликэмкIэ и ГъэIорышIапIэ макъэ къегъэIу Урысые Федерацием икъэралыгъо гъунапкъэ хэбзэнчъэу зыукъохэрэм Урысыем и Уголовнэ кодекс ия 322-рэ статья диштэу уголовнэ пшъэдэкIыжь зэрарагъэхьыщтымкIэ, илъэси 5-м нэсэу хьапс атыралъхьан зэралъэкIыщтымкIэ.

Урысые Федерацием къихьанхэу е икIынхэу фитыныгъэ зэряIэр къэзыушыхьатырэ документхэр амыIыгъхэу е хэбзэгъэуцугъэм зэрэщыгъэнэфэгъэ шIыкIэм тетэу Iизын къарамытыгъэу Урысыем икъэралыгъо гъунапкъэ зэпызычыхэрэм бзэджэшIагъэ зэрахьагъэкIэ алъытэ.

Урысые Федерацием игражданин зыщыщыр къэзыушыхьатырэ тхылъ шъхьаIэхэу Урысыем къихьанхэу е икIынхэу фитыныгъэ къязытырэр:

— паспортыр;

— дипломатическэ паспортыр;

 — къулыкъушIэ паспорткIэ заджэхэрэр;

— морякым ипаспорт.

IэкIыб къэралыгъохэм яцIыфхэу визэ зиIэхэр, зыщыщхэр къэзыушыхьатырэ тхылъхэр зыIыгъхэр Урысые Федерацием къихьанхэ ыкIи икIынхэ алъэкIыщт дунэе зэзэгъыныгъэхэм нэмыкI шапхъэ къащыдэмылъытагъэ зыхъукIэ. Гражданствэ зимыIэхэм визэмрэ зыщыщхэр къэзыушыхьатырэ документхэмрэ аIыгъынхэ фае.

IэкIыб къэралыгъохэм ягражданхэу, гражданствэ зимыIэхэу вид на жительство зыфиIорэр къызэратыгъэхэм Урысые Федерацием икъэралыгъо гъунапкъэ зэпачы зыхъукIэ, зыщыщхэр къэзыушыхьатырэ документымрэ вид на жительство зыфиIорэмрэ аIыгъынхэ фае. Зышъхьэ езыхьыжьэжьыгъэкIэ алъытагъэхэу проездной тхылъ зиIэхэм Урысыем къихьанхэ ыкIи икIынхэ алъэкIыщт.

IэкIыб къэралыгъохэм ягражданхэм, гражданствэ зимыIэхэм ятранспорткIэ Урысые Федерациер зэпачын зыфитхэр урысые транзит визэр, Урысыем къыпэIулъ хэгъэгум е зыдэкIохэрэ къэралыгъом арыхьанхэмкIэ визэхэр аIыгъ зыхъукIэ ары.

ЫпшъэкIэ зигугъу къэтшIыгъэ тхылъхэр амыIыгъхэу Урысые Федерацием икъэралыгъо гъунапкъэ зэрэзэпачырэр, документ нэпцIхэмкIэ Урысыем къызэрихьэхэрэр е зэрикIыжьыхэрэр хэбзэнчъэу щыт.

IэкIыб къэралыгъом игражданинэу е гражданствэ зимыIэу Урысые Федерацием ихэбзэгъэуцугъэ диштэу Урысыем ихьан фимытым Урысыем икъэралыгъо гъунапкъэ зызэпичыкIэ, УФ-м и Уголовнэ кодекс ия 322-рэ статья ия 2-рэ Iахь щыгъэнэфэгъэ уголовнэ пшъэдэкIыжьыр рагъэхьы.

ГущыIэм пае, IэкIыб къэралыгъом игражданин е гражданствэ зимыIэм Урысые Федерацием къихьанэу Iизын къырамытын алъэкIыщт Урысыем икъэралыгъо гъунапкъэ зыщызэпачырэ чIыпIэм таможеннэ, санитар, нэмыкI шапхъэхэр щиукъуагъэхэ зыхъукIэ; документ нэпцIхэр ыгъэфедагъэ е ышъхьэрэ Урысые Федерацием къызыкIакIорэмрэ афэгъэхьыгъэ къэбар нэпцIхэр ариIуагъэ зыхъукIэ; ышIэзэ бзэджэшIагъэ Урысыем е нэмыкI чIыпIэ зэрэщызэрихьагъэм пае пщыныжь телъ зыхъукIэ (еплъ Федеральнэ законэу 1996-рэ илъэсым шышъхьэIум и 15-м аштагъэу «Урысые Федерацием зэрикIыхэрэ ыкIи къызэрихьэхэрэ шIыкIэм ехылIагъ» зыфиIорэм).

Урысые Федерацием и Уголовнэ кодекс ия 322-рэ статья ия 3-рэ Iахь диштэу бзэджэшIэгъэ хьылъэкIэ алъытэх:

-пэшIорыгъэшъэу зэзэгъыгъэ нэбгырэ заулэмэ е зэхэщэгъэ купмэ зэрахьэхэрэр;

-рагъэзыхэзэ е агъэщынэхэзэ зэрарагъахьэрэ бзэджэшIагъэхэр.

ТыкъызытегущыIэрэ статьям зэрэщыгъэунэфыгъэмкIэ, Урысые Федерацием и Конституцие диштэу политическэ шъхьэегъэзыпIэ лъыхъухэу IэкIыб къэралыгъом игражданхэр е гражданствэ зимыIэхэр Урысыем икъэралыгъо гъунапкъэ зэрэзэпачырэ шапхъэхэр аукъозэ, Урысыем къызэрихьэхэрэр бзэджэшIагъэу плъытэнэу щытэп.

Шапхъэу щыIэхэр аукъуагъэкIэ алъытэрэп егъэзыгъэ IофкIэ Урысые Федерацием икъэралыгъо гъунапкъэ зэпачын фаеу зыхъукIэ:

- тхьамыкIагъо къызыхъукIэ;

- IэкIыб къэралыгъом икъухьэ, IэкIыб дзэ къухьэм е нэмыкI къэралыгъо къухьэу мысатыу гухэлъхэмкIэ къызфагъэфедэхэрэр аварие зыхъухэкIэ е чIыопс тхьамыкIагъо къызыхъукIэ;

- IэкIыб дзэ къухьэм е нэмыкI къэралыгъо къухьэм ищынэгъончъагъэ къегоон ылъэкIыщт хыоешхом зыкъызиштэкIэ, мылышъэхэр зэрихьэхэ зыхъукIэ;

- зэщыкъогъэ къухьэр кIэпсэшхокIэ нэпкъым къызыралъэшъулIэкIэ;

- зипсауныгъэ къагъэнэжьыгъэ цIыфхэр къызащэхэкIэ, экипажым хэтхэм е къухьэм исхэм медицинэ IэпыIэгъу псынкIэ ягъэгъотыгъэн фаеу зыхъукIэ ыкIи нэмыкI ошIэ-дэмышIэ Iофхэр къызыхъухэкIэ.

Урысыем щынэгъончъэнымкIэ и Федеральнэ къулыкъу и ГъэIорышIапIэу АР-м щыIэм ипресс-къулыкъу.