Урысые Iофтхьабзэу «ТекIоныгъэм имашIо къэтэухъумэ» зыфиIорэм къыдыхэлъытагъэу Шъачэ хэхьэрэ къуаджэу Шэхапэ щыщэу Хэгъэгу зэошхом хэкIода­гъэ­хэм ясаугъэт зэхэт гъэстыныпхъэ шхъуантIэр ращэлIагъ.

Мы чIыпIэм кIочIэшхо иI. УгукIэ узIэпещэ, шъхьащэ фэпшIыгъэу, зыпари къэмыIоу укIэлъырытынэу уфай. Къо­джэдэсхэр, жъи, кIи, Iашэр ыIыгъэу илъэс тхьамыкIагъохэр къызэпызычыгъэу е тылым щыIэу заом икъин зыушэтыгъэхэми, ныбжьыкIэу, ветеранхэм къаIотэжьыгъэхэмкIэ, тарихъым идесэхэмкIэ, фильмхэмкIэ ыкIи тхылъхэмкIэ ащ икъэбар къызнэсыжьыгъэхэми, саугъэт зэхэтым зыIухьэхэкIэ зэфэдэу ар зэхашIэ.
Шэхэпэ цIыкIум щыщэу нэбгырэ шъи­хымэ ацIэ, алъэкъуацIэ, ятэ ыцIэ тет, азыныкъу пIоми хъунэу, адыгэх — Ацумыжъых, ТIэшъух, Коблых, Шъхьэлахъох, Нэпсэух, Хъущтых, Бастэх, Хъэхъух, ЛIыфых, Хьатхых… Зыгорэм ятэжъ ятэх, ятэжъых, ятэх, акъох, ашых, ашыпхъух, унэгъо ыкIи лIэкъо псаух, зэуапIэм щыфэхыгъэх е къагъэзэжьыгъэу дунаим ехыжьыгъэх, зэо кIыбым щыIагъэхэу, ТекIоныгъэшхом икъыдэхын зиIахь мымакIэу хэзылъхьагъэх.
Нахьыжъхэм алъэгъугъэр е зэхахыгъэр саугъэт зэхэтым дэжь ныбжьыкIэхэм къащыфаIуатэ. Заор къызэпызычыгъэу къытхэнагъэр зырыз, арышъ, хъугъэ-шIэгъэ чыжьэм ишыхьатхэу, зы­лъэгъугъэхэу, зыушэтыгъэ шъыпкъэхэм къаIотэжьэу къытэнэсыжьырэр лъэ­пIэ дэд.
2010-рэ илъэсым, ТекIоныгъэр къыз­дахыгъэр илъэс 65-рэ зэрэхъурэм ипэгъокIэу, гъэсэныгъэм иучреждениеу N 78-м икIэлэеджакIохэм еджапIэм и «ШIэжь тхылъ» пае заом хэлэжьэгъэ кIэлэегъаджэхэм афэгъэхьыгъэ материалышхо къаугъоигъагъ. УшэтэкIо ныбжьыкIэхэм зэуапIэм Iутыгъэхэм, зэо кIыбым щыIагъэхэм ящыIэныгъэ гъогу, ягукъэкIыжьхэр, заом ыкIи зэо ужхэм тырахыгъэ сурэтхэр зэхаугъоягъэх.
КIэлэеджакIохэм зэуапIэм Iутыгъэ ыкIи зэо кIыбым щыIэгъэ кIэлэегъаджэу, къоджэдэсхэм ялIэуж пчъагъэхэм япIун зищыIэныгъэ езыпхыгъэхэм лIыблэнагъэу зэрахьагъэр къаухъумагъ. Илъэс пчъагъэ тешIагъэу, 2020-рэ илъэсым, ТекIоныгъэр къыздахыгъэм ипэгъокIэу «Поселкэу Шэхапэ ишIэжь тхылъэу» къыдэкIыгъэм а материалхэр дагъэхьагъэх. Ащ мы къуаджэм щыщэу зэуапIэм Iутэу, тылым щыIэу текIоныгъэр къэзгъэблэгъагъэхэм афэгъэхьыгъэ къэбар­хэр, сурэтхэр дэтых.
— Тарихъым идесэ тхьамыкIагъохэр зыщыдгъэгъупшэхэ зыкIэмыхъущтыр зэо илъэсхэр къызэпызычыгъэхэм шъхьащэ зэрафэтшIыщт закъор арэп, пстэумэ апэу тинеущырэ мафэ пай, — еIо чIыпIэ общественнэ зыгъэIорышIэжьыпIэм и Совет ипащэу Олег Аншуковым. — Лъэпкъ зэфэшъхьафыбэ хъурэ советскэ цIыфхэм ялIыблэнагъэ, ячаныгъэ, ялIыхъужъныгъэ ящысэтехыпIэу тилъфыгъэхэу, типхъорэлъфхэу, ахэм къакIэхъухьагъэхэу, нахьыжъхэм хабзэу къыздахьыгъэр лъызгъэкIотэщтхэр тпIунхэ фае.
Шэхапэ итарихъ мэлылъфэгъум и 3-р къыхэнэжьыщт. Мы мафэм Хэгъэгу зэошхом хэкIодагъэхэм яшIэжь тамыгъэ дэжь советскэ лъэхъаным щашIыгъэгъэ «ЕгъэшIэрэ машIор» гъэстыныпхъэ шхъуан­тIэм пагъэнагъ. Шъачэ иадминистрацие къызэрэщыхагъэщыгъэмкIэ, 1970-рэ илъэсым саугъэт зэхэтыр загъэуцур ары «ЕгъэшIэрэ машIор» зыщыблэщтыр зашIыгъагъэр. НахьыпэкIэ ар газ зэрыт баллонхэмкIэ мэфэкI ма­­фэхэм зэхагъанэщтыгъ, джы ренэу къэ­блэщт.
Администрацием ипресс-къулыкъу къызэрэщыхагъэщыгъэмкIэ, Хэгъэгум иухъумакIо и Илъэсэу Президентым къыгъэнэфагъэм фэшI зэхащэгъэ Iоф­тхьабзэу «ТекIоныгъэм ишIэжь къэтэу­хъумэ» зыфиIорэм къыдыхэлъытагъэу, газовикхэм, шъолъыр ыкIи къэлэ хэбзэ къулыкъухэм партиеу «Единэ Россиер» къадеIэзэ, Урысыем ишъолъыр зэфэ­шъхьафхэм, Краснодар краимрэ Шъачэри ахэм ащыщ, ясаугъэт зэхэтхэм гъэстыныпхъэ шхъуантIэр аращалIэ.
«ЕгъэшIэрэ машIом» изэхэгъэнэн фэ­гъэхьыгъэ Iофтхьабзэм хэлэжьагъэх Краснодар краим и Хэбзэихъухьэ ЗэIукIэ и Тхьаматэ игуадзэу Николай Гриценкэр, Шъачэ имэрэу Андрей Прошуниныр, Къэлэ ЗэIукIэм ипащэу Виктор Филоновыр, компаниеу «Газпром межрегионгазым» иинженер шъхьаIэу Александр Рогачевыр, «Газпром газораспределение Краснодар» зыфиIорэм ипащэу Геннадий Нараевыр, УIэшыгъэ КIуачIэхэм ыкIи хэбзэухъумэкIо къулыкъухэм яветеранхэр, хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэхэрэр ыкIи ахэм яунагъохэр, ПсышIуапэ лъэпкъ культурэмкIэ и Гупчэ иартистхэр, ветеран ыкIи ныбжьыкIэ организациехэм, хы ШIуцIэ Iушъо шапсыгъэхэм я «Адыгэ Хасэ» ялIыкIохэр, гурыт еджапIэу N 78-м икIэлэеджакIохэр, поселкэм ихьакIэхэр.
— Шэхапэ исаугъэт зэхэтэу къуаджэм илIыхъужъ нэбгырэ 600-мэ ацIэхэр зытетхагъэхэм и «ЕгъэшIэрэ машIо» Завокзальнэ районым имемориал шъхьаIэ имэшIотхъуабзэу мыкIуасэрэм къыхэщыгъэу зэкIэдгъэнагъ. АщкIэ Хэгъэгу зэошхом илIыхъужъэу, Хэгъэгум, ялIэ­ужхэм янеущырэ мафэ пае зыпсэ зытыгъэхэм яшIэжь тэгъэлъапIэ. Непэ, тихэгъэгу ишъхьафитныгъэрэ исуверенитетрэ хэушъхьафыкIыгъэ дзэ опе­рацием къызщиухъумэхэрэм, мы хъу­гъэ-шIагъэм мэхьэнэ гъэнэфагъэ иIэ мэхъу. «Газпромым» ипащэхэмрэ икол­лективрэ Владимир Путиным ипшъэрылъкIэ къэралыгъом, Шъачи хэтэу, щагъэцэкIэрэ Iофышхом пае «тхьашъуегъэ­псэу» ясэIо, — къыхигъэщыгъ Шъачэ иадминистрацие ипащэу Андрей Про­шуниным.
МэшIотхъуабзэр зэрыт капсулэр шIэжь тамыгъэм къытырихьанэу фагъэшъо­шагъ поселкэу Тыгъэмыпс игурыт еджапIэу N 82-м икIэлэеджакIоу, «Юнармием» хэтэу, краим иныбжьыкIэ дзэ-патриотическэ Гупчэу «Спецназым идзэ­кIолI» зыфиIорэм иинструкторэу Диана Шевченкэм. ШIэжьым иэстафетэ имашIо зэкIэзгъэнагъэр «Сочигоргаз» иIофышIэу ТIэшъу Руслъан.
— Сятэжъ ятэу ТIэшъу Джанчэрые Нахъо ыкъор Хэгъэгу зэошхор къызе­жьэм апэрэ мэфэ дэдэхэм дащи Красноярскэ ащэгъагъ, ащ дзэ ухьазырыныр щикIугъагъ, — къыIуагъ Руслъан. — Ар Москва шъхьафит зышIыжьыгъэхэм ахэ­тыгъ, Сталинград дэжь щызэуагъ, заом хэкIодагъ, Щытхъум имемориал щагъэ­тIылъыжьыгъ. Сятэжъэу ТIэшъу Мурат Джанчэрые ыкъор Советскэ Союзым иреактивнэ истребительнэ авиацие иапэ­рэ летчикхэм ащыщ. Къалэу Чугуевскэ идзэ авиационнэ училищэ къызеухым ыуж Къырым, Приднестровьем, Николаевскэ хэкум къулыкъу ащихьыгъ, Къыблэ дзэ купым хэтэу Венгрием щыIагъ. Ипшъэрылъхэр щытхъу хэлъэу зэригъэцакIэщтыгъэхэм апае рэзэныгъэ тхылъхэмкIэ мызэу, мытIоу командо­ванием къыхигъэщыгъ.
Iофтхьабзэм хэлэжьагъэх УФ-м и УIэшыгъэ КIуачIэхэм яполковникэу, от­ставкэм щыIэ Анатолий Тодоровымрэ хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием иветеранэу, движениеу «Юнармием» Псы­шIопэ районым игурыт еджапIэхэмкIэ икураторэу Евгений Ждановымрэ. Хьа­кIэхэмрэ къоджэдэсхэмрэ «ЕгъэшIэрэ машIом» къэгъагъэхэр кIэралъхьагъэх.

— «Газпромым» ТекIоныгъэм имашIо фэсакъызэ къеухъумэ. «ЕгъэшIэрэ ма­шIохэмрэ» «ШIэжьым имашIохэмрэ» газыр аIэкIигъэхьанхэм, ятехническэ фэIо-фашIэхэр ыгъэцэкIэнхэм ар фа­гъэзагъ. ТиIофышIэхэр машIохэр блэнхэм зэрэлъыплъэхэрэм имызакъоу, ежь сау­гъэт зэхэтхэм лъэшэу афэсакъых, яунагъохэмкIэ макIох, къэбарэу тари­хъым къыхэнагъэхэр къаугъоих, — къы­щыхагъэщыгъ хъызмэтшIапIэм ипресс-­къулыкъу. — Президентэу Владимир Путиным «Газпромым» пшъэрылъ къыфишIыгъэу «ЕгъэшIэрэ машIохэмрэ» «ШIэжьым имашIохэмрэ» гъэстыныпхъэ шхъуантIэр ыпкIэ хэмылъэу аIэкIегъахьэ. Ащ фэдэ псэуалъэу къэралыгъом итыр 1814-рэ мэхъу. Ахэм ащыщэу 136-р Краснодар краим ит, 3-р Шъачэ дэт.
Хэгъэгу зэошхом ТекIоныгъэр къызщыдахыгъэр илъэс 80 зэрэхъурэм фэгъэхьыгъэу джыри псэолъэ 80 жъоныгъуакIэм и 9-р къэмысызэ къызэIуа­хыщт.
— 2025-рэ илъэсыр къызихьагъэм къыщыублагъэу Краснодар краимкIэ «ЕгъэшIэрэ мэшIуищымэ» гъэстыныпхъэ шхъуантIэр ятщэлIагъ. Ахэр Динской районым ит станицэу Нововеличковскэм, Тбилисскэ районымкIэ къутырэу Песчанэм ыкIи Приморскэ-Ахтарскэ районым истаницэу Бородинскэм адэтых. Хэгъэгум иухъумакIохэм яшIэжь дгъэлъапIэзэ, а пшъэрылъ иныр тэгъэцакIэ, — къыхигъэщыгъ «Газпром межрегионгазым» иинженер шъхьаIэу Александр Рогачевым.
НЫБЭ Анзор.
Сурэтхэр авторым ыкIи Шъачэ иадминистрацие ипресс-къулыкъу яхъарзынэщхэм къахэхыгъэх.