Илъэсым иохътиплI якъежьапIэр гъат­хэр ары. ЗэкIэ дунаир къызыущыжьэу, псэ зыпыт пстэ­умэ зызыщаужьырэр ары.
Гъатхэр мэзищэу зэхэт: гъэтхапэр — гъэтхэ пас зыфэпIощтыр къекIы;
мэлылъфэгъур — былымхэм хахъо зяIэрэ уахът;
жъоныгъуакIэр — чIыгулэ­жьым иIофшIэн мыухыжь къызыщежьэу, жъохэу, пхъэ­хэу, лэжьыгъэр къэкIыным анахь зыщегугъухэрэр. ЧIыгум хадзагъэ щыIэмэ, дахэу зыкъаштагъэу, губгъохэм шхъонтIэрымэр атырехы.

Чъыгхэр пIонышъ, нэхэе шъое-цыежьхэп: мыгъэ пасэу, пэсэ дэдэу, къэкIотэрэ мэфэ фабэхэм яшIуагъэкIэ къэкIырэ лъэпкъмэ къэгъэгъэ «джанэр» зэфэдэкIэ къызщалъагъ. Хэта зышIагъэр, гъэтхапэр мэлы­лъфэгъу пшIошIэу фэбэщтмэ?!
Мы уахътэм чъыг зэфэшъхьаф­хэу — чэрэзыр, къыпцIэр, къу­жъыр къэгъэгъагъэх ыкIи къэшIэжьыгъуаех, шъхьэбырэбэ дахэх — фыжьых, шэплъых, зэдиштэ гохь закIэх.
Пчэдыжьыпэ бзыу орэдми гур епхъуатэ; ухэтми нахь Iэжь-лъэжь ухъугъэу уимэ­фэ Iофхэм уадежьэ. Фабэр бэу къытIупщыгъэшъ, ини цIыкIуи тIэкIыхьагъэх. ЕджэкIо цIыкIухэр портфель ушъагъэхэр акIыб илъхэу, зэщыфэпыкIыгъэхэу, чэфыбзэхэу тыди щыолъэгъух. Илъэс еджэгъур ыкIэм фэкIо, мэзитIукIэ ублэпIэ классхэм ащеджэхэрэм еджэныр аухыщт, цIыфышIу еджэгъэшхо хъунхэу афэтэIо.
Нахь еджэкIо чъэпхъыгъэхэм ушэтынхэр къяжэх, ахэм ахэкIынхэшъ агукIэ къы­хахыгъэ сэнэхьатымкIэ еджэпIэ зэфэшъхьафхэм ачIэхьащтых. Гъогумаф, сыхьатмаф ятэIо!
Уахътэм уцуи гъэпсэфи иIэп, ренэу гъогу тет, игъусэх сыдигъуи мафэхэр, чэщ­хэр, мазэхэр, илъэсхэр – Гъатхэр, Гъэмафэр, Бжыхьэр, КIымафэр. Ахэбдзын гори мыхэм ахэтэп, дахэх, кIуачIэх, зэмыхъокIыжьых.
Н. Дзэукъожь.