Хэгъэгу зэошхом, фин ыкIи япон заохэм ахэлэжьагъ сикъуаджэу Джэджэхьаблэ щыщ Мыгу Абдулахь. ИлъэсипшI фэдизэу ащ изэо илъэсхэр зэпыщыгъэ хъугъагъэх. Тарихъым къызэрэхэнагъэмкIэ, а зыр ары тикъуаджэкIэ ащ фэдиз зэо гъогу къэзы­кIугъэу тиIэр.

Абдулахь къыIотэжьыщтыгъэу игупсэхэм къызэрашIэжьырэмкIэ, ежь ветераныр 2005-рэ илъэсым дунаим ехыжьыгъ, 1937-м дзэм къулыкъу щихьынэу ащэгъагъ. Илъэс 21-рэ ыныбжьыгъ, 1916-м къэхъугъ. Шыудзэм хэфэгъагъ, Киев дэжь зыщыригъэжьэгъагъэр. Илъэси­тIу хъугъэу къулыкъу зихьырэр Чехословакием, етIанэ Польшэм ащагъэх. Лыжэхэм атетынхэу агъэсэгъагъэх, лагъымэхэр зэрагъэфедэщтхэр арагъэшIэ­гъагъ. Ащ ыуж дзэкIолI купэу Финляндием атIупщыгъэм хэ­фэ­гъагъ. МэшIокукIэ зы купрэ ащэхи, етIанэ лъэсэу мэзым хэтхэу кIогъагъэх. 1940-рэ илъэ­сым иапэрэ мэзищым ащ къэтыгъ. Абдулахь къызэриIо­тэ­жьы­гъагъэмкIэ, купэу зыхэтыгъэм щыщэу нэбгырэ 12-р ары ныIэп псаоу къыхэкIыжьыгъа­гъэр.

Ащ ыуж ядэжь къыгъэзэжьы­нэу хъугъагъэ, ау бэрэ мамыр щыIакIэм хэтыгъэп. Губгъом итхэу Iоф ашIэзэ нэмыцхэр тихэгъэгу къызэрэтебэнагъэхэм икъэбар къалъыIэсыгъагъэу къыIотэжьыщтыгъ. Зы зао къызэпызычыгъэ Абдулахь зыпари шIу зэрэщымыIэр къыгурыIо­гъагъ.
1941-рэ илъэсым ичъэпыогъу мазэ ятIонэрэ заом ар ащэ­гъагъ, Ростовскэ хэкум икъалэу Таганрог дэжь зэо гъогур щыригъэжьэгъагъ. Фин заом зыщэIэм шы дзэм зэрэхэтыгъэм мыщи щырихьылIэжьыгъагъ. ШыхэмкIэ топхэр къезыщэкIырэ купым хагъэхьагъ.
Абдулахь тIогъогогъурэ хьы­лъэу заом къыщауIагъ, мэзэ пчъагъэрэ госпиталым чIэлъэуи хъугъэ. УIэгъэ хьылъэ телъэу псыхъоу Дон зэпичы­гъагъ. Ар апэ къызауIэр арыгъэ. А уахътэм пыир ыпэкIэ къылъыкIуатэщтыгъ. Ащ къы­хэкIэу, медицинэ Iэпы­Iэгъур игъом ыгъотынэу хъугъа­гъэп. Грузием икъалэу Гори нэс ащэгъагъэу къыIотэжьыщтыгъ ветераным. Ащ щагъэхъужьи зэуапIэм зыIохьажьым ыуж къа­лэу Грознэм агъэкIогъагъ. Мы чIыпIэу чIыдагъэкIэ баигъэм сыд хъункIи нэмыцхэр ра­мы­гъэкIолIэнхэу И. В. Сталиным унашъо къышIыгъагъ. А пшъэ­рылъыр зыгъэцэкIагъэхэм Абдулахь ахэтыгъ. Ащ пае «За отвагу» зыфиIорэ медалыр къыфагъэшъошэгъагъ.
ЯтIонэрэу къауIи ипсауныгъэ зызэтеуцожьым ыуж саперэу, дзэм ыпэ итэу лагъымэхэр къычIахызэ гъогур зыгъэкъа­бзэхэрэм ахэтэу илъэсрэ ныкъорэ кIуагъэ. Ащ тетэу Юго­славиер, Румыниер шъхьафит ашIыжьи, Германием ихьэгъагъэх. 1945-рэ илъэсым Рокоссовскэр зипэщэ дзэм хэтэу Берлин пэблагъэ хъугъэхэу Гер­манием икъэлэ шъхьаIэ Дзэ Плъыжьым зэриштагъэм икъэбар къалъыIэсыгъагъ. Ащыгъум ягушIокIагъэр щэIэфэкIэ ­ынэгу кIэтыгъ, ренэу ыгу къэкIыжьыщтыгъ.
Арэу щытми, дзэкIолIым изэон ащ щиухыгъагъэп. Япон заом ащэхэрэм ахафи, 1946-рэ илъэсым ижъоныгъокIэ мазэ нэс ащ къэтыгъ.
Абдулахь унэгъо Iужъу къи­хъухьэгъагъ, зэшищырэ зэ­шыпхъуищырэ хъущтыгъэх, ежь анахьыжъым ыуж къикIыщтыгъ. ЧIыгухэр бэу яунагъокIэ яIа­гъэхэу, былымхэр аIыгъыщтыгъэ­хэу къыIотэжьыщтыгъ. Арышъ, адыгэхэм зэраIоу, «ылъэгуанджэ зэрытым ышъхьэ итыгъ» IофшIэным зыфагъасэм.
Колхозхэр зызэхащэхэм Абдулахь ятэ апэрэхэм ащыщэу ичIыгухэри ибылымхэри ари­тыгъагъэх. Ежь апэрэ фермэу агъэпсыгъэм иIофшIэн щыри­гъэжьэгъагъ. А лъэхъаным гъэ­сэныгъэ зэригъэгъотыгъэу, сэнэхьат гъэнэфагъэ зыми иIа­гъэп, зыфагъазэхэрэр ары ашIэ­­щтыгъэр. Абдулахь ащ тетэу Iофыбэмэ аIуадзагъ.
Джыри цIыкIузэ IофшIэным фагъэсэгъэ кIалэм зэоныр къыу­хи къызэрэкIожьэу ащ пидзэ­жьыгъагъ. А лъэхъаным колхозхэм техникэу яIагъэр мэ­кIагъэ, автомашинэхэр, тракторхэр зыщаIыгъхэ станцие район пэпчъ щагъэпсыгъэу, ахэм колхозхэм техникэр аратыщтыгъ. Абдулахь шыкузэкIэтым исэу гъэстыныпхъэ-щыфэ материалхэр, техникэм халъхьащтхэр зэрищэу колхозымрэ станциемрэ азыфагу итыщтыгъ, губгъо IофшIэнхэм ягъо хъумэ, шъофым щылажьэхэрэм псырэ ашхынрэ афищэщтыгъ. Фермэм чэмыщэ кIорэ бзылъфыгъэхэр ыщэхэу, къыщэжьыхэуи хъугъэ.
Сыд фэдэрэ Iоф фагъэза­гъэми, джыри нэф къэмы­шъыгъэу къэтэджыщтыгъ, пчыхьэ кIасэ хъугъэу иунэ ихьажьыщтыгъ. Шэмбэт-тхьаумафи, зы­гъэпсэфыгъо мази иIагъэу къы­шIэжьыщтыгъэп. Ипшъэрылъхэр игъом ыкIи зэрэщытын фаем тетэу ыгъэцэкIэн шэнэу иIагъэр сыдигъокIи къытекIощтыгъ, зы такъикъкIи ымыгъэгужъоу ищыкIагъэр зыдищэн фаем нигъэсыщтыгъ. Непэ къыз­нэсыгъэми къуаджэм дэсэу Iоф дэзышIагъэхэм ар къаIожьы. ИIофшIэн ежь ычIыпIэкIэ нэмыкI горэм ышIэныр ныбжьи шIотэрэзыгъэп. Ащ фэшI зигъэ­псэфынэуи ыIощтыгъэп. Илъэс 50-м ехъурэ аущтэу лэжьагъэу пенсием кIуагъэ.
Къиныбэ къызэпызычыгъэ Абдулахь, заохэм ямызакъоу, илъэс зэфэшъхьафхэм щыIэгъэ гъаблэри пэкIэкIыгъ, ау тхьаусыхэныр икIэсагъэп. Ахэм къа­хэмыкIыжьыгъэхэр, зыдэзаощты­гъэ кIалэу иунагъо фэзымыгъэ­зэжьыгъэхэр, ныбжьыкIэ дэдэу зищыIэныгъэ зыухыгъэхэр сыдигъокIи ыгу илъыгъэх. Ахэм заригъапшэти, сыд хъугъэми. насыпышIоу зилъытэжьыщтыгъ.
ЦIыф рэхьатыщтыгъ, ымакъэ Iэтыгъэу гущыIэу зыпарэми зэ­хихыгъэп, ветераныбэхэм афэ­дэу, зэуищ къызэрэзэпичыгъэм, илъэсипшI фэдизрэ зэрэзэуа­гъэм, къырыкIуагъэхэм къатегущыIэныр икIасэщтыгъэп. Ныб­жьи игугъу аригъэшIыным, икъэбар чыжьэу аригъэхьыным ыуж итыгъэп, тынхэм алъыбэнагъэп. Арэу щытми, зэо ужым юбилейнэ тын зэфэшъхьафыбэ къыфагъэшъошэгъагъ. Ахэм анэ­мыкIэу, Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьагъэу Шъэумэн Хьазрэт джыри а IэнатIэм Iутызэ ТекIоныгъэм и Мафэ ипэгъокIэу автомобилэу «ВАЗ-2107-р» шIухьафтынэу къыритыгъагъ.
Абдулахьрэ ишъхьэгъусэ Сэламэтрэ, ари щыIэжьэп, лъфыгъий зэдагъотыгъагъ. ГухэкIми, ахэм ащыщхэр игъонэмысэу дунаим ехыжьыгъэх. А тхьа­мыкIагъохэр зэшъхьэгъусэхэм къызэдызэпачыгъэх. Тхьэм псаоу къафигъэнагъэхэр апIугъэх, алъакъо тырагъэуцуагъэх. ЯкIалэу Чатибэ ишъэо Рэмэзан, ятэжъ ишIэжь пытэным, джыри зэ ащ ыцIэ раIоным, игъэхъагъэхэм ягугъу ашIыным фэгуIэу мы тхыгъэр дгъэхьазырынымкIэ IэпыIэгъушхо къытфэхъугъ. «Тхьауегъэпсэу» етэIо ащ. Ежь Абдулахь ащ фэдэ къорэлъф иIэ зэрэхъугъэм зэрэщыгушIу­кIыщтгъагъэм, зэрэрыгушхощтгъагъэм Iо хэлъэп. Ары ежь зы­фэзэуагъэр.
Рэмэзан игулъытэ, изэхэ­шIыкI фэдэ непэрэ ныбжьыкIэхэм яIэу, ятэжъхэм къинэу алъэгъу­гъэр ащымыгъупшэу къакIэхъу­хьэрэ лIэужхэм алъагъэIэсы­жьыфэ мамыр щыIакIэр къытфэ­зыхьыгъэхэм яшIэжь кIодыщтэп.
ХЪУТ Нэфсэт.
Сурэтхэр: унагъом ихъарзынэщ.