Лъэпкъ IэпэщысэшIыныр лIэужхэм ащымыгъупшэным, лIэшIэгъу пчъагъэмэ къапхырыкIыгъэ Iофыр лъыгъэкIотэгъэным къуаджэу Тэхъутэмыкъуае игъэкIотыгъэу щыдэлажьэх. Лъэпкъ искусствэм ибаиныгъэ зыщызэрагъэшIэрэ кружокэу «Дышъэ идагъ» зыфиIорэр арегъэхьы IэпэIасэу Едыдж Фаридэ. Ар Социальнэ фондым экономистэу щэлажьэми, IэпэIэсэныгъэу хэлъыри щыIэныгъэм къыщыфэфедагъ. Ащ Iоф зыщишIэрэ къуаджэм дэт культурэм и Унэ тигъэзет еблэгъагъ.

Едыдж Фаридэ ицIыкIугъом щыублагъэу хэдыкIыныр шIогъэшIэгъон.
Янэжъэу Асиет къуаджэу Щынджые дэн-бзэнымкIэ, хэдыкIынымкIэ IэпэIасэу дэсыгъ. Ащ хэдыкIыным ишъэфхэр къы­ригъэлъэгъугъ. Илъэс 15 ыныбжьэу Тверь хэкум ит къалэу Торжок дэт сэнэхьат зыщарагъэгъотырэ техническэ еджапIэм ифакультетэу «художественная вышивка» зыфиIорэр къыухыгъ. Ащ ыуж къуаджэм дэт дапIэм Iухьагъ, ау бэрэ мылажьэу экономист сэнэхьатыр зэригъэгъотыгъ.
Илъэс зэфэшъхьафхэм хидыкIыгъэ IэшIагъэхэр ыгъашIоу еугъоих. IофшIагъэу иIэ пэпчъ тарихъ пылъ. Еджэгъу лъэхъаным къыщыублагъэу джырэ мафэхэм анэс хидыкIыгъэхэр шIолъапIэхэу зэрехьэх. ГущыIэм пае, илъэс 28-кIэ узэкIэIэбэжьмэ икIалэ къызэ­хъум хидыкIыгъэгъэ IэплъэкIыр непэ ашIы-­
гъэм фэдэу иколлекцие хэлъ. Iапэ анэ­сыгъ пIоу умышIэу, иIэшIагъэхэр хьа­лэмэтых.
Ахэм ныбжьыкIэхэр нэIуасэ афишIынхэр, мы Iофым хищэнхэр, адыгэ культурэм нахь хэшIыкI фыряIэныр пшъэ­рылъ шъхьаIэу зыфегъэуцужьы. Адыгэ дышъэидэр лъэпкъ культурэм иIахь гъэнэфагъэу зэрэщытыр агурыгъэIогъэ­ным ыкIи зэрашIыщтыгъэм фэгъэнэIосэгъэнхэм Фаридэ пылъ.
— Лъэпкъ Iофым сыдигъокIи игъу. ИлъэсищкIэ узэкIэIэбэжьмэ «Дышъэ идэм» икружок зэхэсщэнэу культурэм и Унэ сыра­гъэблэгъагъ. Адыгэхэм якультурэ, яшэн-хабзэхэр къыткIэ­хъухьэрэ лIэужхэм ягъэшIэгъэнымкIэ мыщ ишIогъэшхо къызэрэкIощтым сицыхьэ телъэу сыфежьагъ. Ащ къыдыхэлъытагъэу Iофтхьэбзэ зэфэ­шъхьафхэм ныбжьыкIэхэр ахэсэгъэлажьэх. Мастэм Iудэнэ иукIэ зымышIэу къысфэкIогъэ ныбжьыкIэмэ дышъэ идэнымкIэ IэпэIэсэ бэлахьэхэр къахэкIы­гъэх. Ялъэпкъ тамыгъэ хадыкIыным апэрэу гушхоныгъэ къахилъхьагъ. Ащ ыужкIэ тхыпхъэ зэмылIэужыгъуабэмэ Iоф адашIагъ,— къеIуатэ Фаридэ.
Дышъэ идагъэмрэ дышъэ шъагъэмрэ адыгэм ищыIэкIэ-псэукIэ зэригъэкIэ­рэкIэрэ лъэпсэгъэуцу амалхэм ащыщых. Дэхагъэм иамалхэм ащыщэу игъэкIотыгъэу адыгэм ыгъэфедэщтыгъэр дышъэ идагъэмрэ дышъэ шъагъэмрэ. Адыгэхэм ащ фэдэ амалэу аIэ къырагъэхьагъэр лъэныкъуитIу зэпхыгъэр: зыр дышъэмрэ тыжьынымрэ ятеплъэ тамыгъэ хъугъэ, адрэр дышъэ идагъэмрэ, дышъэ шъагъэмрэ уагъэмрэ.

ГущыIэм пае, дышъэ паIу, дышъэ идагъ, дышъэ уагъ, дышъэ шъагъ, дышъэ блэр, дышъэ Iудан, дышъэпс, тыжьын чыIу, тыжьын бгырыпх, тыжьын тхы­лъылъ, тыжьын паIу ыкIи нэмыкIхэр.
— Дэн-бзэныр, дышъэидэныр, хъэныр, хэдыкIыныр – а зэпстэур адыгэ пшъашъэхэм, адыгэ бзылъфыгъэхэм яIэпэIэсэныгъэ щыщыгъ. Непэрэ уахътэм ахэм тIэкIу апэчыжьэ тыхъу­гъэми, афэкъулэе IэпэIасэхэр джыри къытхэнэжьыгъэх. Дэнбзэным ныбжьыкIабэ теу­кIы­тыхьэ. Лъэпкъ тхып­хъэр дгъэ­кIоды хъущтэп, тхьэпищ зэ­гуакIэм, бжъэкъо къэгъэщыгъэм афэдэ тхыпхъэхэр тикультурэ инэпэеплъых, тичIыопс идэхагъэ къагъэшъыпкъэжьы, — еIо IэпэIасэм.
Дунэе къэгъэлъэгъон-форумэу «Урысыер» зыфиIоу ВДНХ-м щыкIуагъэм Фаридэ хэлэжьагъ. Адыгеим щызэхащэрэ Iофтхьабзэмэ защеушэты.
Адыгэ тхыпхъэхэр лъэхъаным диштэу зэрэбгъэфедэщтхэр бзылъфыгъэ ныбжьыкIэм къытфиIотагъ.
— ИжъыкIэ агъэфедэщтыгъэ шIыкIэхэм ямызакъоу, джырэ лъэхъаным ашIогъэшIэгъонэу шэкIым тхыпхъэхэр тешIыхьэгъэныр ясэгъэ­лъэгъу. ахъщалъэ­хэм, нэгъунджалъэхэм, жьыф­хэм, бгъэ­рышIэхэм, пэIупхъо­жъыехэм дышъэидэныр ащы­тэгъэфедэ. Адыгэ тхыпхъэхэр лъэхъаным диштэу зэрэбгъэфедэщтхэр ясэгъэлъэгъу, — ­къеIуатэ IэпэIасэм.
Фаридэ проектыкIэ гъэшIэгъон дэлэжьэнэу ригъэжьэщт. «Дышъэ идэным идесэхэр» зыфиIорэ видео тырихыным ишъыпкъэу дэлажьэ.
Едыдж Фаридэ иунагъуи дахэ. ИкIалэу Алыйрэ ипшъэшъэ нахьыкIэу Асиетрэ врач Iазэх. Алый кIэлэцIыкIу сымэджэщэу Краснодар дэтым травматологэу Iоф щешIэ. Асиети къэлэ кIэлэцIыкIу сымэджэщым (Краснодар) педиатрэу щэлажьэ. Саидэ «Межрегионгазым» икъутамэу Тэхъутэмыкъое районым щыIэм епхыгъэ иоператор. Фаридэ ахэм шIэныгъэрэ гъэсэныгъэрэ аритыным-
кIэ зышъхьасыжьыгъэп, ежьхэри къе­тэжьыгъэх, щыIэныгъэм чIыпIэ гъэнэ­фагъэ щаубытыгъ. Илъфыгъэхэм къапыхъогъэ кIэлэцIыкIухэм идунай къа­гъэкIэракIэ.
ЯплIэнэрэ лIэужым дышъэ идэныр зэрэригъашIэрэм IэпэIасэр лъэшэу рэгушхо. Ипхъорэлъфэу Рузаннэ илъэс 12 ыныбжь, янэжъ иIэшIагъэхэм акIырыплъызэ хэдыкIынхэр ешIых.
— Адыгэ сае сыдынышъ, сIэ­шъхьитIукIэ дышъэ идагъэр хэсыдыкIыныр сишъэф гугъапI, — къыIуагъ Рузаннэ.
НыбжьыкIэхэм ялъэпкъ культурэ зэрэбаим, зэрэдахэм щыгъозэнхэмкIэ мыщ фэдэ кружокхэм мэхьанэшхо зэряIэм щэч хэлъэп. ИIофшIэн гухахъо хигъуатэзэ Едыдж Фаридэ ищыIэныгъэ гъогу рэкIо.
Лъэпшъыкъо
Фатим.
Сурэтхэр: Iэшъынэ Аслъан.