Культурэм иIофышIэ и Мафэ непэ хэзыгъэунэфыкIырэмэ ащыщ къуаджэу Псэйтыку культурэм и Унэу дэтым иIофышIэу ХыдзэлI Саниет.

Ичылэ гупсэ ар зыщылажьэрэр аужырэ илъэсищыр ары. Ащ ыпэкIэ, илъэс 15-м нахьыбэрэ, Афыпсыпэ Iоф щишIагъ. Ау зыщыщ къуаджэм культурэм и Унэ кIэу къызыдагъэуцом, игуапэу къыгъэзэжьыгъэу джы щэлажьэ. КIэлэцIыкIухэр орэд къэIоным, сценэм тетышъунхэм афегъасэх. Ежьыми орэд къэIонымкIэ сэнаущыгъэшхо зэрэхылъыр къызхагъэщыгъэр икIэлэцIыкIугъор ары. Джыри еджапIэм чIэсызэ ар къэнэфагъ.
ХыдзэлI Саниет— культурэм и Унэу къуаджэу Псэйтыку дэтым иIофышI:
— ЕджапIэм сычIэсызэ макъэ зэрэсиIэр апэ зэхэзыхыгъэр Жэ­нэлI Светлан. Непэ ащ орэдхэр етхых, композитор. Ары орэд къэIоным сыфэзыщэнэу хъу­гъэр. Ау сяни мэкъэ дахэ иI. СыцIыкIузэ орэд къыIо зыхъукIэ, сэ ятIонэрэ макъэу къыдасIо­щтыгъ. А сэнэхьатымкIэ зигъэзэнэу фэягъ, ау ышнахьыжъхэм фадэгъагъэп. Сэ сяти кIэлэегъа­джэ е юрист сыхъунэу фэягъ. Ау я 11-рэ классым ыуж Мыекъуапэ тыкъызэкIом, сянэ «Моу зэзакъо искусствэхэмкIэ училищым ты­Iужъугъахьи, аштэмэ теп­лъыщт. Мыхъумэ, апшъэрэ еджа­пIэм тыкIощт» ыIуи тызэкIом, сычIэфэнэу хъугъэ. Даутэ Сариет дэжь сыращалIи, къысэдэIугъ ыкIи сишти илъэсиплIэрэ сыригъэджагъ.

Джащ фэдэу ным исэнаущыгъэ къызхэфэжьыгъэ Саниет янэ къыдэмыхъугъэр къыдэхъугъ. Культурэм хэщагъэ хъугъэ. Орэд къэIонымкIэ бзылъфыгъэ мэкъэ лъагэу «сопрано» зыфаIорэр иныдэлъф. Илъэс еджэгъу пчъагъэхэм ар ыпсыхьагъ, игъэфедэкIэ амалхэр къызIэкIигъэхьагъэх. ИскусствэхэмкIэ Мыекъопэ училищыр къызеухым, искусствэмрэ культурэмрэкIэ университетэу Краснодар дэтым щеджагъ.
— КонсерваториемкIэ къутамэр къызэIуахыгъакIэу, академическэ орэд къэIонымкIэ илъэситфэ сыщеджагъ. Музыкант шъыпкъэм фэдэу еджэным илъэоянэхэр зэкIэ къэскIугъэх. Адыгэ орэдхэр лъэшэу сикIасэх. Ау академическэ орэд къэIоныр нахь сыгу рехьы. Ащ умакъэ нахь къыщызэIуохы, къыщэIу, макъэм иамалхэр къе­гъэлъагъох, — еIо тигущыIэгъу.
Саниет макъэу иIэм, IэпэIэсэныгъэу хэлъым гу къылъати, еджэн ужым Краснодар имузыкальнэ театрэу «Премьера» зыфиIорэм Iоф щишIэнэу рагъэблэгъагъ. Илъэс 18 хъугъэу ащи щэлажьэ. Опереттэхэр, мюзиклхэр щагъэуцух. Саниет ахэм ахэлажьэ, роль зэфэшъхьафхэр къащешIы. Ымакъэ, иорэд къэIуакIэ къа­шIэжьэу, шIу алъэгъугъэу еплъынэу къа­кIорэр бэ.
— Ары, сыартист ыкIи сыкIэлэ­егъадж. Театрэм сызэрэщылажьэрэм дакIоу илъэс 12-рэ еджа­пIэхэми Iоф ащысшIагъ. А пстэумэ акIыгъоу Афыпсыпи сыщылэжьагъ. Джы театрэмрэ сичылэ Iофэу щысшIэрэмрэ зэдэсэхьых. Псэйтыку «Шапсыгъэ хьакIэщ» ыIоу театральнэ купэу щытиIэми сыхэт, — къытфиIотагъ Саниет.
АМ: Саниет, непэ культурэм иIофышIэу ущытыныр нахь хьылъэ хъугъэу къыпщыхъурэба? Дунаим ипсынкIагъэ, игъэшIэгъоныгъэ удиштэн, нахьи нахь агъэшIэ­гъонэу зыгорэ ренэу къызкъопхын фая?
— Ары, нахьи нахь упсыхьагъэу пфызэшIокIырэр нахьыбэн фае. Орэд къэоIо къодыекIэ хъурэп. Укъэшъошъун, кIэлэцIыкIухэм Iоф адэпшIэшъун фае. А IофшIэнри гъэшIэгъон горэу, ямышIыкIэу зэхэщэгъэнэу ары. Непэ ар къины, сыда пIомэ дунэе хъы­тыум иамалкIэ алъэгъурэр бэ хъугъэ. Тэ тилъэхъан щыIэгъэ кIэлэцIыкIухэм непэрэхэр афэдэхэп. Ары нахь мышIэми, тлъэкI ятэхьылIэ. Искусствэм зиIахьышIу хэзылъхьэгъэ цIыф цIэрыIо бэдэдэ Псэйтыку къыдэкIыгъ: Лъэцэрыкъо Ким, Сэмэгу Гощнагъу, Хъурым Мариет. Ахэм ясурэтхэр ятэгъэлъэгъух, якъэбар афэтэ­Iуатэ, ятэгъашIэх. Джащ фэдэ­хэр езгъаджэхэрэм къахэкIынхэу сэри сыфай, — еIо Саниет.
ХыдзэлI Саниет гъэхъэгъэшIоу иIэхэм бэмышIэу джыри зы къахэхъуагъ — шъо­лъыр зэнэкъокъоу Адыгеим щыкIуагъэм изэфэхьысыжьхэмкIэ, «Культурэм иIофышIэ анахь дэгъу» зыфиIорэ цIэр мыгъэ къылэжьыгъ. ИлъэситIукIэ респуб­ликэ зэнэкъокъур Тэхъутэмыкъое рай­оным щызэхащэныр къыдихыгъ.
— Ар пшъэдэкIыжь ин. СиIоф­шIэн джы къыкIезгъэч хъущтэп. Сэ сшъхьэкIэ Iофэу сшIэрэр къэзгъэлъэгъощт къодыеп джы. КIэлэцIыкIухэм Iофэу адасшIэрэри къэлъэгъон фае, — къыхегъэщы Саниет.
Анцокъо Ирин.
Сурэтхэр: ХыдзэлI Саниет ихъарзы­нэщ.