ЗекIонымрэ хьакIэ пэгъокIынымрэкIэ шъолъырхэм яекIолIа­кIэхэм защытегущыIэгъэхэ Урысые шIэныгъэ-практическэ зэхэсыгъо Адыгэ къарылыгъо университетым щыкIуагъ.

Москва, Астрахань, Волгоград, Донецк, Краснодар, Мыекъуапэ, Налщык, Рос­тов-на-Дону, Тамбов ялIыкIохэр, пстэумкIи нэбгыри 120-р, ащ хэлэжьагъэх. Ахэр зекIоным ылъэныкъокIэ Iоф зышIэхэрэр, ащ фэзыгъасэхэрэ еджапIэхэр ыкIи ахэм ащеджэхэрэр, хабзэм илIыкIохэр.
Урысыем хахъо ышIынымкIэ непэ УФ-м и Правительствэ шъхьаIэу ыгъэуцурэ лъэныкъохэм ащыщ зекIоныр. Ащ ишIуагъэкIэ 2030-рэ илъэсым нэс иэкономикэ процентитф хигъэхъонэу, зекIо фэIо-­фашIэхэр фэдищкIэ нахьыбэ ышIы­нэу пшъэрылъ зыфигъэуцужьыгъ. Гухэлъ­хэр лъыкIэгъэхьэгъэнхэм фэшI зекIоным иинфраструктурэ зегъэушъомбгъугъэн, ахъщэхалъхьэхэр къещэлIэгъэнхэ, къэбар­къэкIопIэ технологиехэр, транспортыр зэгъэпэшыгъэн, IофшIакIохэр гъэхьазырыгъэнхэ фае. УФ-м экономикэ хэхъоны­гъэмкIэ и Министерствэ къызэритырэмкIэ, зекIоным щылэжьэщтхэмкIэ фэ­ныкъуагъэу къэралыгъом иIэр нэбгырэ мин 250-рэ, непэ ащ миллион щэлажьэ. Ушэтынхэм къызэрагъэлъэгъуагъэмкIэ, 2030-м нэс фэныкъуагъэр нэбгырэ мин 400-м нэсыщт. Пчъагъэм щыщэу мин 320-р ары хьакIэщхэм афэгъэзэгъэщтхэр, 80-р зекIон фэIо-фашIэхэм ­адэлэжьэщтых.
Мы гумэкIыгъом идэгъэзыжьын Урысыем зэрэщытэу, Адыгеими шъхьафэу аужырэ илъэсхэм ащыдэлажьэх. Респуб­ликэмкIэ Адыгэ къэралыгъо университетым ишIогъэшхо къэкIо. ЗекIонымрэ хьакIэ пэгъокIынымрэ къадыхэлъытагъэу егъэджэн программэ зэфэшъхьафхэм Iоф адешIэ.
Ожъ Светлан — социологие шIэныгъэхэмкIэ кандидат, доцент, АКъУ-м иIофышI:
— Колледжым къыщегъэжьагъэу ап­шъэрэ еджапIэм нэсэу зекIоным щылэ­жьэщт­хэр тэгъэхьазырых. Апшъэрэ еджа­пIэм ащкIэ программакIэ гъэрекIо ыгъэхьазырыгъ. ЗекIонымкIэ лэжьапIэхэм апае менеджерхэр зэредгъаджэхэрэм дакIоу, хьакIэ пэгъокIыными фэтэгъасэх. ЕджапIэр къызаухырэм ясэнэхьат къызэ­лъиубытырэ лъэныкъохэр нахьыбэу щыт. Джащ фэдэу, шъхьафэу зекIохэр зыщыд­гъэхьазырырэ егъэджэн кIэкIхэр тиIэх. Ащ фэшъхьафэу культурэ шIэныгъэхэмкIэ IофышIэхэр, аниматорхэр къычIэттIупщыщтых. Ари кIэ. Еджэщтхэр тэу­гъой къодый. Ащ фэдэ IофшIакIохэм афэныкъо лэжьапIэхэм ялъэIу елъытыгъэу а программэхэр зэхэдгъэуцуагъэх.
ЗекIоным хахъо ышIыным, зыгъэпсэфы­кIэ амалхэр нахьышIунхэм, кIоцI зекIоным хэлажьэхэрэм ахэгъэхъогъэным фэ­лажьэ лъэпкъ проектэу «ЗекIоныр ыкIи хьакIэ пэгъокIыныр» зыфиIорэр. Апэрэ IофшIэгъу пIалъэр ащ ыухи, мыгъэ ха­хъохэр ышIыгъэхэу иIофшIэн лъыпидзэ­жьыгъ. Ащ пшъэрылъыкIэу иIэхэм ащыщ 2030-рэ илъэсым нэс УрысыемкIэ зекIо дэкIыгъохэм япчъагъэ миллиони 140-м нигъэсыныр.
Джарымэ Бэл — АР-м зекIонымрэ зыгъэпсэфыпIэхэмрэкIэ и Комитет итхьаматэ игуадз:
— Лъэпкъ проектэу «ЗекIоныр ыкIи хьакIэ пэгъокIыныр» зыфиIорэм иIофшIэн Адыгеим зыщиублагъэр 2022-р ары. КъэгъэлъэгъонышIухэри тиIэх. Инфраструктурэм ылъэныкъокIи, зекIо пчъагъэу къытфакIорэмкIи хахъохэр тшIы­гъэх. Джащ фэдэу ащ ишIуагъэкIэ хьакIэщхэм япчъагъэхэми хэдгъэхъуагъ, фэIо-фэшIа­кIэхэр тэгъэцакIэх. Илъэс къэс проценти 5 — 7-кIэ нахьыбэу зекIохэр тишъо­лъыр къехьэх. БлэкIыгъэ илъэсым нэбгырэ миллионныкъо Адыгеим къеблэ­гъагъ. Мыгъи лъэпкъ проектым иIофшIэн шъолъырым щылъигъэкIотэщт. Ащ фэ­шъхьафэу Адыгеим ыцIэ рязыгъэIорэ чIыпIэхэм, гъомылапхъэхэм ялъыгъэкIо­тэн тыдэлажьэ. Ахэм ащыщ адыгэ ­къуаер. Ащ ифестиваль мэфитIо рекIокIы, зекIо бэдэдэ къеугъои.
Конференцием хэлэжьагъэхэм куп-купэу гощыгъэхэу Iоф ашIагъ. Шъхьадж зыгъэгумэкIырэ упчIэм елъытыгъэу ахэр къыхахыгъэх. ТехнологиякIэхэм ягъэфедэн, чIыопсым икъэухъумэн, зекIоным хахъо ышIынымкIэ шъолъыр пэпчъ ыгъэ­федэрэ екIолIакIэхэр зэхафыгъэх.
ШIэныгъэ-практическэ зэIукIэр мэфитIо кIуагъэ. Адыгэ къэралыгъо университетым ыныбжь илъэс 85-рэ зэрэхъурэм Iофтхьабзэр фэгъэхьыгъагъ.

Анцокъо Ирин.