«Афипсип. Годами сглаженная быль» зыфиIо­рэр тхылъым илъэте­гъэуцо Пушкиным и Унэ щыкIуагъ.

ШIэныгъэлэжьхэр, тхакIохэр, Афыпсыпэ щыпсэухэрэр Iоф­тхьабзэм хэлэжьагъэх. Дунаим щызэлъашIэрэ Шъэумэн Хьазрэт ишIуагъэкIэ тхылъыр къыхау­тыгъ. 2024-рэ илъэсым Красноярскэ къыщыдэкIыгъэ тхылъыр къоджэдэсхэмкIэ шIухьафтыны­шхо хъугъэ. Чылэр загъэпсыгъэр илъэси 160-рэ зэрэхъурэм ипэгъокIэу ар къыхаутыгъ. Къуа­джэм ицIыф гъэшIуагъэхэм, иIофышIэ пэрытхэм, илIыхъужъхэм, шъхьэкIафэ зыфашIрэ на­хьыжъхэм ыкIи хъугъэ-шIэгъэ гъэшIэгъонхэм тхылъыр афэ­гъэхьыгъ. Шъэумэн Щамсэтрэ Красноярскэ щыщ журналистэу Елена Еханинамрэ ар атхыгъ.
Лъэтегъэуцор псэлъэ кIэкI фабэкIэ къызэIуихыгъ Лъэпкъ тхылъеджапIэм иIофышIэу Кучмэз Аминэт.
— Сичылэ гупсэу Афыпсыпэ мыщ фэдэ тарихъ гъэшIэгъон иIэми сшIагъэп. Тхылъым сыдэ­лэжьэнэу зесэгъажьэм, къуа­джэм ылъапсэ гъэшIэгъонэу къычIэтхыгъэр бэ. Тимузейхэм, хъарзынэщхэм, гуманитар ушэтынхэмкIэ институтым къащытыугъоигъэхэр, къоджэдэсхэм якъэбархэр ыкIи нэмыкIхэр ащ дэхьагъэх. 1864-рэ илъэсым щыублагъэу 2024-рэ илъэсым нэс къуаджэм ыкIи ащ щыпсэухэрэм хъишъэу апылъыр тыугъоигъэ, — къыIуагъ Шъэумэн Щамсэт.
Урысыем IофшIэнымкIэ и ЛIыхъужъэу, Адыгеим, Къэбэр­тэе-Бэлъкъарым, Къэрэщэе-­Щэр­джэсым ялъэпкъ тхакIоу, Адыгэ Республикэм итхакIохэм я Союз ипащэу МэщбэшIэ Исхьакъ тхылъым къытегущыIагъ.
— Афыпсыпэмэ сяхъуапсэ, къоджэ гъэшIэгъон. ЦIыфэу мыщ къыдэкIыгъэхэм афэгъэхьыгъэ тхылъыр баи, дахэ, IупкIэ, хьа­лэмэт. Непэ тарихъ тхыгъэхэр адыгабзэкIэ щыIэх, ау блэкIыгъэ ыкIи джырэ мафэхэр, цIыфыр къизыгъэлъэгъукIыхэрэр, къуа­джэм фэгъэхьыгъэхэр гъоты­гъуае. Мы тхыгъэр къуаджэм итарихъ къыхэнэщт, — къыIуагъ МэщбэшIэ Исхьакъ.
Къуижъ Аминэт тырихыгъэ документальнэ фильмэу «Афы­псыпэ щыIэныгъэм икъежьапI» зыфиIорэр зэхахьэм къыщагъэ­лъэгъуагъ.
— Афыпсыпэ фэгъэхьыгъэ фильмэм сыдэлажьэ зэхъум зы гупшысэ сшIыгъэ. Адыгэ лъэпкъым къытщышIыгъэр ары къуаджэми къехъулIагъэр. Ау щыIэныгъэм афыпсыпхэм зы пшъэрылъ афигъэуцугъагъ. Ахэм зыкIыныгъэ ахэлъэу къиным пэшIуекIошъунхэу Тхьэм къарыу къахилъхьагъ. Шапсыгъэ къуа­джэхэу Пэнэхэс, Афыпсып, Хьа­щтыку, Псэйтыку зы уна­гъом фэдэу зэдэпсэух, — къыIуагъ Къуижъ Аминэт.
Гуманитар ушэтынхэмкIэ Адыгэ республикэ институтым инаучнэ IофышIэу Барцо Рустам тхылъым илитературнэ ре­дактор.
— Тхылъым итхын сыхэлэ­жьэнэу синасып къыхьыгъ. Шъэу­мэн Хьазрэт ишIушIэ фонд ипащэу Шъэумэн Асиет ащ Iоф дэсшIэнэу сыригъэблэгъагъ. Афыпсыпмэ сащыщэу къыс­шIошIы, шапсыгъэ фэмэ-бжьы­мэр джыри зэрэскIэт. Сыздэлэжьэгъэхэ Шъэумэн Щамсэти, Елена Еханинами, ТIэшъу Мариани лъэшэу сафэраз, — къы­Iуагъ Рустам.
Афыпсыпэ фэгъэхьыгъэ ящэ­нэрэ томыр къыдагъэкIынэу агъэнафэ, ащ авторхэм яоф дашIэх.
Лъэпшъыкъо
Фатим.