Урысые зэнэкъокъоу «НыдэлъфыбзэмкIэ ыкIи литера­турэмкIэ кIэлэегъэджэ анахь дэгъу» зыфиIорэм иму­ни­ципальнэ уцугъо республикэм щыкIуагъ. МыекъуапэкIэ къыхагъэщыгъэхэр ыкIи апэрэ чIыпIэр зыфагъэшъошагъэхэр гурыт еджапIэу N 2-м икIэлэ­егъаджэу Датхъужъ Саныетрэ лицееу N 35-м Iоф щызышIэрэ Бзэджэжъыкъо Светланэрэ. Адыгабзэмрэ тхыбзэмрэ я Мафэ ипэгъокIэу ахэм гущыIэгъу тафэхъугъ.

Абзэ ашIэн фае
— КъыткIэхъухьэрэ ныбжьыкIэхэм яныдэлъфыбзэ дэгъоу ашIэныр, шIу алъэгъуныр, жэбзэ къабзэ аIулъыныр ары пшъэрылъ шъхьаIэу зы­фэдгъэуцужьырэр. Непэрэ мафэм къыткIэхъухьэрэ лIэужхэм адыгабзэр икъу фэдизэу зэрамышIэрэр гумэкIыгъо шъхьаIэу щыт. Амалэу иIэмкIэ ар дэгъэзыжьыгъэным ыуж тит. Зэнэкъокъум текIоныгъэ къызэрэщыдэсхыгъэр лъэшэу сигуапэ хъугъэ. СиIофшIэнкIэ анахь згъэфедэрэ лъэныкъохэр ары ащ къыщызгъэлъэгъуагъэхэр. Мы илъэсыр хэгъэгум иухъумакIо и Илъэсэу зэрэщытыр къыдэслъытэзэ зэнэ­къокъум зыфэзгъэхьазырыгъ. Адыгэ лъэпкъыр ижъырэ лъэхъаным къыщегъэжьагъэу зэрыгушхорэ Нарт эпосыр IэубытыпIэ сшIыгъэ. Герой шъхьаIэу Нарт Саусэрыкъо фэгъэ­хьыгъэр ары згъэфедагъэр. Егъэ­джэн сыхьатыр пкъыгъуацIэм епхыгъагъ. Ижъым къыщегъэжьагъэу непэрэ лъэхъаным нэс тищыIэныгъэ хэт хъугъэ хырыхыхьэхэр, IорIуатэхэр згъэфедэхэзэ зыкъэз­гъэлъэгъуагъ, ахэр къыхэмыгъахьэу адыгабзэр ябгъэшIэн плъэкIыщтэп, — еIо тигущыIэгъу.

Ныдэлъфыбзэр нахь куоу алъыгъэIэсыгъэным фэшI лъэпкъ шэн-зэхэтыкIэ­хэри кIэлэегъаджэм къыриIотыкIыгъэх. Мастер-классэу ыгъэхьазырыгъэм ар къыщигъэлъэгъуагъ. Непэрэ лъэхъанымрэ ижъымрэ зэригъапшэхэзэ, кIэ­лэеджа­кIохэм адыгэ шэн-зэхэтыкIэ дахэхэр арегъашIэх. Жъы уимыIэу кIэ зэрэуимыIэщтыр ренэу къафеIуатэ. Пшысэм къыхэхыгъэ лIыхъужъхэмкIэ щысэхэр къехьых, е пшIэу шIу къызэ­рэбдэмыхъу­щтыр ахэм апхырыщыгъ.
Датхъужъ Саныет Адыгэ кIэлэегъэджэ училищэу Андырхъое Хъусен ыцIэ зыхьырэм пэублэ классхэмкIэ кIэлэегъэджэ сэнэхьатыр щызэригъэгъотыгъ. ИщыIэныгъэ гъогу зэрипхыгъэ IофшIэныр къыхихынымкIэ ищысэтехыпIагъ иапэрэ кIэлэегъаджэу Дэхъужь Риммэ.
Шэуджэн районым ит къутырэу Веселэм иIофшIэн гъогу щыригъэжьэгъагъ, илъэситIо пащэуи щытыгъ. Iоф ышIэзэ апшъэрэ гъэсэныгъэ зэригъэгъотыгъ, Адыгэ къэралыгъо университетыр къыухыжьыгъ. 1991-рэ илъэсым къыщегъэ­жьагъэу 2013-м нэс Хьатыгъужъыкъое гурыт еджапIэу N 6-м пэублэ классхэмкIэ кIэлэегъаджэу ыкIи кIэлэпIоу Iоф щишIагъ. 2022-рэ илъэсым къыщегъэ­жьагъэу Мыекъопэ гурыт еджапIэу N 2-м адыгабзэмкIэ икIэлэегъадж, пэублэ классхэм адыгабзэр щарегъэхьы. КIэлэеджакIохэм нахь ашIогъэшIэгъон лъэныкъохэр къыдилъытэхэзэ иIофшIэн зэхещэ. Адыгэхэм ямызакъоу, нэмыкI лъэпкъхэми адыгабзэр арегъашIэ.

ШIу аригъэлъэгъуным дэлажьэ

ИIофшIэн хэхъоныгъэхэр ышIынхэмкIэ мы зэнэкъокъум мэхьанэшхо иIэу Бзэ­джэжъыкъо Светланэ елъытэ. Ишъыпкъэу ащ зыфигъэхьазырыгъ ыкIи шIэныгъэ куухэр къыгъэлъэгъуагъэх.
Пэублэ классхэм арысхэм джэгукIэ шIыкIэр нахь зэрапэблагъэр къыдилъы­тэзэ иегъэджэн сыхьатхэр ащ зэхещэх, римыгъэзхэу, агукIэ фэщагъэхэу, ашIогъэшIэгъонэу яныдэлъфыбзэ зэраригъэ­шIэщтым ыуж ит.

— Хьарыфым, бзэм макъэу хэтхэм, глаголым афэгъэхьыгъагъ сиегъэ­джэн сыхьатрэ мастер-классэу къэз­гъэлъэ­гъуагъэмрэ. СыдигъокIи кIэлэцIыкIухэм зэрашIогъэшIэгъоныщтыр ары сынаIэ зытетыр. Адыгабзэм изэгъэшIэн IэшIэхэп, анахь къин зышIырэр мэкъэ Iужъу­хэр бэу зэрэхэтхэр ары. Ахэм язэ­гъэ­шIэн кIэлэеджэкIо цIыкIухэм нахь IэшIэх къафэхъунымкIэ згъэфедэрэ шIыкIэхэр къэзгъэлъэгъуагъэх. АпэрэмкIэ, тыкъэзыуцухьэрэ дунаим макъэхэр еспхыгъэх, гущы­Iэм пае, тхьапэм макъэу къыпыIукIырэр къыстефэгъэ кIэлэеджэкIо цIыкIухэм къязгъэIуагъ. ЯзгъэшIагъэр згъэпытэжьыным пае IурIупчъэхэр къязгъэIуагъ. Шъып­къэу пIощтмэ, апэрэу слъэ­гъугъэ кIэлэцIыкIухэм егъэджэн сыхьат афызэхэсщэнымкIэ сыгумэкIыгъ, ау ахэр Iуш цIыкIухэу къыстефа­гъэх, дэгъоу тызэгурыIуагъ. КIэлэцIыкIухэм нахь янэIосэ джэгукIэ шъуашэмкIэ уадэгущыIэмэ, нахь цыхьэ къыпфашIы, япIорэр къагурэIо. Ар джыри зэ згъэунэфыгъэ. ГущыIэм пае, буквэу «гъ» дэ­гъоу къаIоным пае хьэр зыгубжыкIэ къыгъэIурэ макъэмкIэ сяупчIыгъ, зэдырагъаштэу къызэдаIуагъ, — еIо Бзэджэжъыкъо Светланэ.

КIэлэегъэджэ пэрытым Адыгэ къэралыгъо университетым пэублэ классхэмкIэ, адыгабзэмкIэ ыкIи адыгэ литературэмкIэ кIэлэегъэджэ сэнэхьатыр зыщызэрегъэгъот ужым 1996-рэ илъэсым творчествэмкIэ Гупчэм IофшIэныр щи­ублагъ, гъэсэныгъэ тедзэу адыгабзэр аригъэшIагъ. 2020-рэ илъэсым нэс ащ Iоф щишIагъэу лицееу N 35-м адыгабзэмкIэ ыкIи адыгэ литературэмкIэ кIэлэегъаджэу щылэжьэнэу щылъыпидзэ­жьыгъ. Пэублэ классхэм анэмыкIэу я 6-рэ классым исхэми ныдэлъфыбзэр арегъашIэ. Джащ фэдэу къыхэгъэщы­гъэн фае еджапIэм адыгабзэм изэгъэшIэнкIэ Iофтхьабзэхэр бэу зэрэщызэхащэхэрэр. Адыгэ культурэр, намысыр, шэн-зэхэтыкIэхэр къызыщагъэлъэгъорэ зэхахьэ­хэм язэхэщэн Светланэ иIахьышIу хэлъ. Адыгэхэм ямызакъоу, нэмыкI лъэпкъхэм къахэкIыгъэхэри ахэм ашIогъэшIэгъонэу ахэлажьэх.
Муниципальнэ уцугъом текIоныгъэ къыщыдэзыхыгъэ бзылъфыгъэхэм мы мафэхэм республикэ уцугъом зыфагъэ­хьазыры. Ар мы мазэм ыкIэхэм адэжь зэхащэнэу агъэнафэ.
Сурэтхэр: Датхъужъ Саниетрэ Бзэ­джэ­жъыкъо Светланэрэ яхъарзынэщых.