Къэхъун къуажэм дэт курыт еджапIэ N 2-м иджыблагъэ зэIущIэ щхьэпэ щекIуэкIащ. 7 — 11-нэ классхэм щIэс еджакIуэхэр хуагъэзащ тхакIуэ, журналист, ЩIэныгъэхэмкIэ Дунейпсо Адыгэ академием хэт корреспондент Фырэ-Къаныкъуэ Анфисэ, тхыдэ щIэныгъэхэмкIэ магистр, адыгэм и пасэрей щэнхабзэмрэ гъуазджэхэмкIэ щIэныгъэлI Гувэжокъуэ ДжэбрэIил, адыгэ уэрэдыжьхэр зэхуэзыхьэсыж, зыгъэзащIэ Тэхъу Мухьэмэд, УФ-м и альпинист, Iуащхьэмахуэ 139-рэ дэкIа Шыбзыхъуэ Казбек сымэ.

Курыт еджапIэм и унафэщI Джэтокъуэ Риммэ хьэщIэхэр щригъэблагъэм жиIащ:
— КъытщIэувэ щIэблэм адыгэбзэр яIурылъын, къызыхэкIа лъэпкъым къикIуа тхыдэ гъуэгуанэм щыгъуазэу къэтэджын, хабзэр зрахьэн папщIэ къуажэ администрацэм и Iэтащхьэ Къандэхъу Леонидрэ сэрэ къыхэтлъхьа Iуэхущ мыр. Дунейм и зыужьыгъуэ гуащIэм хэпсэукI лъэпкъ мащIэхэм я щэнхабзэр глобализацэм дэмыкIуэдын папщIэ лэжьыгъэшхуэхэр ирагъэкIуэкI иджыпсту. Дэри апхуэдэ гупсысэ диIэу, ди еджакIуэ цIыкIухэр адыгэ щэнхабзэм, тхыдэм, бзэмкIэ щIэныгъэлIхэм яIудгъэщIэну къы­хэтлъхьащи, тхьэмахуитIым зэ дызэхыхьэныр тхузэфIэкIыну догугъэ.
Адыгэр къызытекIа лъэп­къыжьым теухуа «Хьэтхэр» романыр зи Iэдакъэ къыщIэкIа Фырэ-Къаныкъуэ Анфисэ еджа­кIуэхэр щигъэгъуэзащ илъэс мини 6-кIэ узэIэбэкIыжмэ псэуа ди адэжьхэм я тхыдэм:
— Хэкум адыгэу исыр куэд дымыхъуми, дунейм текъухьа ди лъэпкъэгъухэм я бжыгъэр мини 7-м щIегъу. Ахэр илъэси 101-кIэ екIуэкIа Урыс-Кавказ зауэжьым ирихужьэу я лъахэр иригъэбгынами, адыгэм тхыдэшхуэ и щIыбагъ дэлъщ, «хьэтхэр» жыхуаIэу Кавказымрэ Азие ЦIы­кIумрэ щыпсэуа лъэпкъыжьым дыкъытекIащ. Ахэращ гъущIым япэу елэжьын щIэзыдзари, лъэпкъ зэхуэмыдэхэр зэкъуа­гъэувэу Хьэт къэралыгъуэшхуэр къызэзгъэпэщари. Ар хъыбарыжь къудей мыхъуу, археологиер щыхьэт зытехъуэ тхыдэщ. Лъэпкъым и пщэдейр къыпызыщэнур, хабзэмрэ бзэмрэ и хъумакIуэу къытщIэувэр щIэблэращи, а псоми хэфщIыкIын хуейщ. ЦIыхур къызыхэкIамрэ и лъэп­къым къича гъуэгуанэмрэ зыщигъэгъуэза нэужь и дуней еплъыкIэми зехъуэж, и хэкупсэр къызэщIоушэ, — къыхигъэщащ и псалъэм.

Анфисэ зэпкърыхауэ тепсэлъыхьащ роман зыхуигъэпса Хьэт къэралыгъуэр къызэрыунэхуам, ахэр Кавказым икIын хуей щIэхъуам, я хуитыныгъэм папщIэ зэзэуахэм, кIуэдыжыгъуэ яхуэхъуам, хэкум къина хьэтхэр адыгэкIэ зэджэж лъэпкъыу нобэм къызэрысам.
ЕджакIуэхэм гъэщIэгъуэн ящыхъуащ Гувэжокъуэр зэлэжьри. Адыгэбзэр макъыб­зэу, щIыуэпсыбзэу зэрыщытым, пычыгъуэ къэси мыхьэнэшхуэ зэрыхэлъым, адыгэ тхыпхъэхэр пасэрей тхыбзэу зэрыщытым, тхыпхъэ къэси хъыбар щхьэхуэ къызэраIуатэм тепсэлъыхьащ ар.
— Адыгэм и Iэщэ-фащэр дахэу игъэщIэращIэ къудей мыхъуу, тхыпхъэ къэс мыхьэнэ гуэр щIилъхьэу щытащ. Апхуэдэу, къамэм, сэшхуэм, хьэзырым, бзылъхугъэхэм я бэхуцейм тещIыхьа тхыпхъэхэм цIыхур къа­хъумэу я фIэщ хъурт ди адэжьхэм. ЩIэныгъэшхуэ бгъэдэлъащ ди япэ итахэм. А псоми теухуауэ ди щIэныгъэлIхэм тхылъ щхьэпэхэр ятхыжауэ щыIэщи, зыщывгъэгъуазэмэ гъэщIэгъуэн фщыхъунт, хэт ищIэрэ, а лэжьыгъэхэм къыпызыщэн IэщIагъэлI фыхъуну фыхъуэпсэнри хэлъщ, — жиIащ Гувэжокъуэм.
Адыгэ уэрэдыжьхэм лъэпкъ тхыдэр IуэрыIуатэ защIэу нобэм къызэрахьэсам, псалъэжьхэм, жыIэгъуэхэм, псынщIэрып­салъэхэм Iущыгъэу хэлъым я гугъу ищIащ Тэхъу Мухьэмэд. НэхъыжьыфIым гу лъитащ лъэхъэнэ гуэркIэ тхыбзэ имыIэу къэгъуэгурыкIуа зауэлI лъэпкъым и блэкIар ирихъумэн папщIэ иуса уэрэдыжьхэм мыхьэнэшхуэ зэраIэм, ар лъэпкъ щэнхабзэм и Iыхьэшхуэу зэрыщытым.
АльпинизмымкIэ мастер, УФ-м и альпинист, адыгэ нып нэхъ ин дыдэр Iуащхьэмахуэ дэзыха, «ЩIыхьымрэ лIыгъэмрэ» я орденымкIэ ягъэлъэпIа Шыбзыхъуэ Казбек щIалэгъуалэм щапхъэ зытрах къуажэдэсщ. Абы зэIущIэм къе­кIуэлIа ныбжьыщIэхэр щигъэгъуэзащ Iуащхьэмахуэ лъапэ и Iэхэлъахэм къыщагъуэтыж фэеплъхэмрэ археологие къэхутэныгъэхэмрэ зыхуэдэм.
Тамбий
Гуащэмахуэ.