Гъэтхапэм и 1-м къыщегъэжьагъэу зекIозещэу зэрэщытыр къэралыгъо ушэтынымкIэ къэзымыгъэшъыпкъэжьыгъэм а лъэныкъомкIэ Iоф ышIэн фитэп.

Джырэ нэс ащ техьажьынхэмкIэ пIалъэу агъэнэфэгъагъэр ыкIэм фэ­кIуагъ. Шъугу къэдгъэкIыжьын, 2022-рэ илъэсым ащ фэгъэхьыгъэ хэбзэгъэуцугъэр къэралыгъом ыштагъ. Мы уахътэм ехъулIэу УрысыемкIэ зекIозещэ мин 11 фэдизмэ ушэтыныр акIугъ ыкIи къэралыгъом экономикэ хэхъоныгъэмкIэ и Министерствэ иреестрэ хэтхагъэх. Ары шапхъэр.
Джарымэ Бэл — АР-м зекIонымрэ зыгъэпсэфыпIэ чIыпIэхэмрэкIэ и Комитет итхьаматэ игуадз:
— Ащ зэхъокIыныгъэу къыздихьыгъэр тыуплъэкIущтхэм къазэрахэхъуагъэр ары. ЫпэкIэ хьакIэщхэм, зыгъэпскIыпIэхэм гъунэ алъытфыщтыгъэмэ, джы зекIозещэхэри ащ къыхэхъуа­гъэх. Ащ зы къулыкъу адэ­лэжьэщт. ДжырэкIэ уп­лъэкIуным ишапхъэхэр зы­фэдэщтхэмрэ зэрэрекIокIыщтымрэ игъэнэфэн Iоф дэтэшIэ.
Къэралыгъо ушэтыныр зыкIугъэ нэбгырэ 51-рэ Адыгеим непэ иI. ЗекIозещэу Iоф ашIэн фитэу ахэм лицензие яI. Мы мафэхэм ахэм джыри пчъэгъэшIу къа­хэхъуагъ. Мы илъэсымкIэ апэрэу къэралыгъо ушэтыныр зекIозещэ нэбгырэ 17-мэ атыгъ. Ушэтыныр IахьитIоу зэтеутыгъ. ЫпэрапшIэу упчIэ 30-мэ тест шIыкIэм тетэу джэуапхэр къаратыгъэх. Ащ къыкIэлъыкIоу къушъхьэлъэ, къушъхьэпэ ыкIи МыекъуапэкIэ зекIо лъагъо­хэм ахэдагъэх. Шъхьадж къытефагъэм елъытыгъэу джэуапыр ытыжьыгъ. Ушэтынхэр Адыгеим зыщызэхащэрэ уахътэм къыкIоцI апэрэу зы зекIозещэ аттестациер адыгабзэкIэ ытыгъ (мы тхыгъэм иавтор – ред.). ОсэшI купым хэсхэм къызэраIуагъэмкIэ, адыгабзэкIэ лъа­гъохэр зезыщэшъущт зекIозещэхэр ящыкIагъэх. Хэхэс адыгэхэр бэу Хэку­жъым къеблэгъагъэх. Арышъ, ахэм Iоф адэзышIэшъущт экскурсоводхэу адыгабзэр зыIулъхэм шъолъырым ащыфэ­ныкъох.
— Апэрэ Iахьым, упчIэхэм джэ­уапхэр къятыгъэным, зэкIэри пхырэкIы, къэгъэлъэгъон дэгъу­хэр яIэх. Нахь къин хъурэр зекIо лъэгъо хьазырыр къэIотэгъэным зынэсыхэкIэ ары. Зыкъыгъэхьазырынышъ, ытыжьынэу Iуд­гъэкIыжьырэр зырыз. НахьыбэрэмкIэ къытэуалIэрэмэ зэкIэмэ ушэтыныр аты, — еIо Джарымэ Бэлэ.

Кирилл Слесаренкэр мы илъэсым иапэрэ ушэтын хэлэжьагъ. ЗекIозещэу Iоф зишIэрэр илъэсищ хъугъэ. Ау зышIэхэрэм ащ фэдэу къэхъугъэу алъы­тэ, сыда пIомэ ицIыкIугъор зэкIэ къушъ­хьэлъэ Адыгеим щыкIуагъ. Ятэ Кавказ биосфернэ заповедникым Iоф щишIэщтыгъ. Ежьым ащ ыуж итэу къыкIухьэщтыгъ, лъагъохэр зэкIэ ешIэх, лъэгъуп­хъэ чIыпIэхэм, ахэм апылъ къэбархэм дэгъу дэдэу ащыгъуаз. Джы лицензие уимыIэу Iоф зэрэмышIэшъущтым къы­хэкIэу ушэтыныр ыкIугъ.
Кирилл Слесаренкэр – зекIозещ:
— Къэралыгъо ушэтыным итын ар къызежьагъэм щегъэжьа­гъэу сегупшысэщтыгъ. Ау джы шIокI имыIэ зэхъум, тесыубытэпагъ, сыда пIомэ экскурсиехэр зесэщэх, чэзыухэр сиIэх. ЕтIанэ къасIомэ сшIоигъор, зекIоным ылъэныкъокIэ улэжьэныр непэ дэгъу ыкIи федэ. ЗекIоу къихьэрэр бэ хъугъэ, рес­публикэми а лъэныкъомкIэ зеушъомбгъу.
ЗекIозещэхэм алъэныкъокIэ IофшIэныр гъэлъэшыгъэныр уахътэм къыгъэуцугъэ Iофыгъу. Аужырэ уахътэм зекIохэр къезыщэкIырэ «экскурсоводыцIэ» зиIэхэм япчъагъэ зэхапшIэу хэхъуагъ. ЧIыпIэ кIоцI зекIоным зызыщиушъомбгъурэ лъэхъаным мыщ фэдэ IофшIэным федэ хэ­зылъагъорэр нахьыбэ хъугъэ. Ау ахэм ащыщхэр IофшIэным фэхьа­зырхэп, зыщылэжьэхэрэ шъолъырым илъэпкъ тарихъ, икультурэ икъоу ашIэрэп, чIына­лъэм щыгъуазэхэп, зекIо купым ищынэгъончъагъи мэхьанэ ратырэп. Ащ изэфэ­хьысыжьыр — шъолъы­рым шъхьа­фэу, къэралыгъоми зэрэ­псаоу итеплъэ къатырэп. Ар дэгъэзыжьыгъэным фэшI аттестацие шIыкIэмкIэ ахэм яхэшыпыкIын хэбзэ лъапсэ иIэ хъугъэ. ЗекIозещэу Iоф ышIэнымкIэ тхылъым икъыдэ­хын кIэлъэIу зышIоигъор къэралыгъо фэIо-фашIэхэм япортал, МФЦ-м яамалхэр къызфигъэфедэнхэ ылъэкIыщт. Лицензие зиIэ зекIозещэу узэрэщытыр илъэситфым зэ къэбгъэшъыпкъэжьын фае.
Анцокъо Ирин.
Сурэтхэр авторым иех.