Чанэу хэлэжьагъэх

КъокIыпIэм щыпсэурэ лъэпкъхэм яискусствэкIэ Къэралыгъо музеим и Къутамэ адыгэ культурэм ия 4-рэ фестиваль чанэу хэлэжьагъ. Тэхъутэмыкъое районым ит щэпIэ гупчэу «Мега-Адыгея» зыфиIорэм искусствэм илъэныкъо ыкIи ныбжь зэфэшъхьафхэр зиIэхэр зэфищагъэх.
Музеим ипащэу ШъэуапцIэкъо Аминэт Iофтхьабзэм фэгъэхьыгъэу къытфиIотагъ.
Лъэпкъ шэн-хабзэр, тарихъыр цIыфым ибаиныгъэ шъхьаIэх. ЩыIэныгъэм иуахътэ лъыкIуатэ къэс лIэужыкIэм икультурнэ кIэн шIогъэшIэгъонэу нэIуасэ фэхъу. Адыгэ культурэм ифестиваль нэбгырэ мин 50 фэдиз къекIолIагъ, ахэм анахьыбэр ныбжьыкIэхэр ары.
КъокIыпIэм щыпсэурэ лъэпкъхэм яискусствэкIэ Къэралыгъо музеим и Къутамэ фестивалым Iофтхьабзэхэр щызэхищагъ.
«Графика Адыгеи» зыфиIорэ къэгъэлъэгъоным Адыгеим исурэтышIхэм яIофшIэгъи 10 хэхьагъ. Ахэр Къат Теуцожь, Бырсыр Абдулахь, Къуанэ Аслъан, Феликс Петуваш, Тыгъужъ Мыхьамод яIэпэщысэх. Адыгэ лъэпкъ культурэм, тарихъым, чIыопсым идэхагъэ уахэзыщэрэ IэшIагъэхэр цIыфхэм ашIогъэшIэгъоныгъ. ЩыIэныгъэм иуахътэ шъхьэихыгъэу ухэзыщэрэ къэгъэлъэгъоныр ямышIыкIэу агъэпсыгъ.

«Лъэпкъ искусствэм идышъэ хэдыкIын. Дышъэ блэр» зыфиIорэ егъэджэн сыхьатыр музеим иIэпэIасэхэм зэхащагъ. Гумэ Ларисэ, Сет Сафыет, ХъокIо Ларисэ ыкIи Елена Елиновам лъэпкъ IэшIагъэхэм ащыщэу дышъэ блэрым идесэхэр зэхащагъ. Лъэпкъ культурэм иIэпэщысэу псэ къызпыкIэжьыгъэр непэрэ мафэм зэрагъэфедэрэ шIыкIэр зышIогъэшIэгъонхэм арагъэлъэгъугъ. Лъэпкъ искусствэм зиушъомбгъуным Адыгеим иIэпэIасэхэр дэлажьэх, лIэужхэр зэзыпхырэ кIэныр агъэлъапIэ.
Лъэпкъ искусствэм ибаиныгъэ Iофтхьабзэм къыщылъэгъуагъ. КIэлэцIыкIухэу джынэс мыщ фэдэ къэгъэлъэгъонхэм аримыхьылIагъэхэм лъэпкъ культурэр зэрэбаим, зэрэдахэм щыгъуазэ хъунхэмкIэ, ясэнаущыгъэ къыхэгъэщыгъэнымкIэ мы фестивалым ишIогъэшхо къэкIощт.
«Адыгеим икультурнэ кIэн» зыфиIорэ тхылъ къэгъэлъэгъоныр, КъокIыпIэм щыпсэурэ лъэпкъхэм яискусствэкIэ Къэралыгъо музеим и Темыр-Кавказ къутамэ икъэгъэлъэгъон, ижъырэ адыгэ ыкIи джырэ уахътэм аусыгъэ орэдхэр, гур зыгъэпсынкIэрэ къашъохэр, лъэпкъ музыкальнэ Iэмэ-псымэхэм къапкъырыкIырэ мэкъамэхэр Iофтхьабзэм ипчэгу итыгъэх. Фестивалым ихьакIэхэр ыкIи хэлажьэхэрэр адыгэ шэн-хабзэхэм, лъэпкъ искусствэм ахэщэгъагъэх.

«Загадочный Восток» зыфиIорэ программэр Темыр Кавказым ис цIыф лъэпкъхэм тарихъ-культурнэ кIэн бай зэряIэм фэгъэхьыгъагъ. ДжэгукIэ зэфэшъхьафэу къыблэ лъэныкъом щагъэфедэщтыгъэхэм анэмыкIэу, адыгэ джэгукIэхэр къагъэлъэгъуагъ. «Гъунд-гъунд-къал», «ПхъэкIэн», «Къупшъхьэ дзын» зыфиIорэ ижъырэ джэгукIэхэм ныбжьыкIабэ ахэлэжьагъ. ПIэлъэрыс джэгукIэхэр непэрэ мафэм къызэрыхэхьажьырэм гур къыдещае.
«Нартмэ ялэгъупышху» зыфиIорэм фэгъэхьыгъэ видео-лъэтегъэуцо музеим къыгъэлъэгъуагъ. Щыуанышхоу Улэпэ Iуашъхьэм къыщагъотыгъэм анахь чIыпIэ пэрыт музеим зэрэщыриIэр къекIолIагъэхэм къафаIотагъ.
Культурнэ-просветительскэ программэу «Бзылъфыгъэ щыгъыным игъэкIэрэкIэн» зыфиIорэм лъэпкъ IэшIагъэхэм яшъэфхэр къыщыIотагъ. Щыгъыжъые-блэнымкIэ ыкIи упкIэм бгъэхалъхьэхэр хэшIыкIыгъэнымкIэ егъэджэн сыхьатыр гъэшIэгъон дэдэу IэпэIасэхэм агъэпсыгъагъ.
Пэсэрэ лъэхъаным тилъэпкъэгъухэм ашIыщтыгъэ пкъыгъоу къытлъыIэсыжьыгъэхэр агъэкIэжьых, хэхъоныгъэхэр афашIых. Тхыпхъэхэр, унагъом ищыкIэгъэ пкъыгъохэр дышъэ IуданэмкIэ нахь дахэ ашIых. Саем, жьыфым, пIуаблэм, фэшъхьафхэм Iоф адашIэныр ныбжьыкIэхэм ашIогъэшIэгъон. ЩыIэныгъэм зэхъокIыныгъэу хэхъухьэхэрэм, уахътэр зэрэлъыкIуатэрэм ялъытыгъэу IофшIэнхэм кIэу ахагъахьэрэри макIэп. Щыгъыжъые-блэным ыкIи упкIэм бгъэхалъхьэхэр хэшIыкIыгъэным уапылъыным фэшI ижъырэ лъэпкъ Iэмэ-псымэхэр лъэхъаным епхыгъэу зэрэбгъэфедэщтхэм, тхыпхъэхэм, нэмыкIхэм екIолIакIэу IэпэIасэхэм афашIырэр, зыцIэ къетIуагъэхэм афэдэу, лъэпкъ шIэжьым епхыгъэх.
Шышъхьэ зышIот тыжьын ритонэу «Пегас» фэгъэхьыгъэ лъэтегъэуцо къэгъэлъэгъоныр гъэшIэгъон дэдэу зэхагъэуцуагъ. Тыжьын Пегасэу дышъэпс егъэшъуагъэр, тиэрэ ыпэкIэ я IV-рэ лIэшIэгъум щыщ пкъыгъоу Улэпэ Iуашъхьэ къычIахыгъэм ихъишъэ цIыфхэр нэIуасэ фашIыгъ.
— Адыгэхэм якультурэ, яшэн-хабзэхэр къыткIэхъухьэрэ лIэужхэм ягъэшIэгъэнхэмкIэ мыщ фэдэ Iофтхьабзэхэм яшIогъэшхо къэкIо. Лъэпкъ искусствэр зэрагъашIэзэ дунэе культурэм иIахь анахь гъэшIэгъоным зыфагъэнэIосэн амал ныбжьыкIэмэ яIэ мэхъу. ЗэхэщакIохэм япшъэрылъыгъэр адыгэ шэн-хабзэхэм арыгъуазэхэу лIэужыкIэр пIугъэныр, ахэр ныбжьыкIэхэм ягъэшIэгъэнхэр, Адыгеим иIэпэIасэхэм нэIуасэ афэшIыгъэнхэр, лъэпкъ орэд мэкъамэмрэ адыгэ къашъомрэ ядэхагъэ алъыгъэIэсыгъэныр, яшIэныгъэ хэгъэхъогъэныр ары. А пстэури къадэхъугъэуи сэлъытэ. КъокIыпIэм щыпсэурэ лъэпкъхэм яискусствэкIэ Къэралыгъо музеим и Къутамэ фестивалым иIахьышIу хишIыхьагъэу сэлъытэ, — къыIуагъ ШъэуапцIэкъо Аминэт.
Лъэпшъыкъо Фатим.
Сурэтхэр: КъокIыпIэм имузей.