Аужырэ уахътэм интернет хъытыум чIыгу Iахь зиIэу ар зымыгъэ­федэхэрэм гъэтхапэм
и 1-м къыщыублагъэу къызэ­рыкIо шIыкIэм тетэу аIахыщтхэу къыз­щиIорэ тхыгъэхэр бэрэ къи­хьэхэ хъугъэ.

Росреестрэм испециалистхэм ар къэбар нэпцIэу зэрэщытым къыкIагъэтхъы. АпэрэмкIэ, «къы­зэрыкIо шIыкIэу» зигугъу къа­шIырэм фэгъэхьыгъэ хэбзэгъэу­цугъэ щыIэп. ЯтIонэрэмкIэ, къэ­барыр зезыхьэрэмэ федеральнэ хэбзэгъэуцугъэу зигугъу къашIырэм ащ фэдэ итхагъэп. Ары пакIошъ, цIыфхэм яфитыныгъэхэр къыухъумэнхэу ар гъэ­псыгъэ. Къэбар нэпцIым шъу­димыхьыхыным фэшI шъыпкъэм шъущытэгъэгъуазэ.
2025-рэ илъэсым кIуачIэ зиIэ хъугъэ хэбзэгъэуцугъэм къызэрэщыдэлъытагъэмкIэ, къоджэ псэупIэм е чъыгхэтэ товари­ществэм чIыгу Iахь щызиIэхэм ар агъэфедэным пае илъэсищ пIалъэ къареты. Мы шапхъэм къыхиубытэхэрэр темэн е уц шIойхэм зэлъакIугъэу цIырау хъугъэхэр ары.
ЧIыгур зием ар ыгъэкъэбзэнышъ, зэригъэфедэщтым фи­гъэхьазырынэу илъэсищ пIалъэ раты. А уахътэм къыкIоцI зэри­щыкIагъэм тетэу ымыгъэфедэ­рэми, пшъэдэкIыжь зыпарэми ри­гъэхьыщтэп. Ау пIалъэр икIы­гъэу, бысымым, гущыIэм пае, унэ е тучан тыримышIыхьэрэмэ, нэмыкIэу ыгъэфедэнэу римыгъэ­жьагъэмэ, лъыплъэкIо къулы­къу­хэм хэбзэгъэуцугъэр ащ ыукъуагъэу атхыщт.
ЧIыгу Iахьэу къыдэгъэкIын IофшIэным, зекIоным япхыгъэ­хэм, гъэпсэфыпIэ щашIынэу агъэнэфагъэхэм ар анэсырэп. Мэкъумэщ хъызмэтым ичIыгу­хэм ягъэфедэн фэгъэхьыгъэ хэбзэгъэуцугъэ шъхьафи 2016-рэ илъэсым къыдэкIыгъэу щыI.
Амыгъэфедэу агъэунэфыгъэ чIыгу Iахьхэр аIахыжьыщтха?
ХэбзэгъэуцугъакIэу кIуачIэ зиIэ хъугъэм, Росреестрэм иактэу кIыгъухэм чIыгур къа­Iахыным ушъхьагъоу иIэн фаехэм, зымыгъэфедэрэм тазырэу рагъэтыщтым ахэгъэ­хъогъэнэу къащыдэлъытагъэп.
Къыхэдгъэщырэр УФ-м игражданскэ Кодекс илъэсыбэ хъугъэу мэкъумэщ хъызмэтым, псэолъэшIыным япхыгъэ чIыгу Iахьхэр къызэраIахыщтыр къызэрэщыдэлъытагъэр ары. 1995-рэ илъэсым къыщыублагъэу ащ кIуачIэ иI. ЧIыгур зэрагъэнэфагъэм тетэу амыгъэфедэрэмэ, мэкъумэщ хъызмэтым епхыгъэм лэжьыгъэу къытырэм идэгъугъэ къеIыхыгъэмэ е тыкъэзыуцу­хьэрэ дунаим иягъэ регъэкIымэ къыIахынэу ащ къыщеIо.
Джы, зэрэхъурэмкIэ, нахьыпэкIэ, хэбзэгъэуцугъэм зэри­тхагъэм тетэу, илъэсищым къы­кIоцI чIыгур зымыгъэфедагъэм къыIахын алъэкIыщтыгъэ­мэ, законыкIэм ащ илъэсищ къытырегъэхъожьышъ, илъэси 5 — 7-кIэ пIалъэр лъегъэкIуатэ.
Джащ фэдэу къыхэгъэщыгъэн фаер пIалъэр зэрэтекIыгъэм тетэу чIыгур зием зэрэIамыхыщтыр ары. ЛъыплъэкIо къулыкъухэм ар къызыхагъэщыкIэ, ыпэрапшIэу хэукъоныгъэр дигъэзыжьынэу уахътэ къыратыщт.
Сыда чIыгур зием ыгъэфедэным мэхьанэу иIэр?
Темэн е цIырау хъу­гъэ чIыгу Iахьхэм псэупIэхэм заушъомбгъунымкIэ, хэхъоныгъэхэр ашIынхэмкIэ яягъэ къэ­кIо, ятеп­лъэ къагъэIае, кIэлэцIыкIухэмкIэ, ныбжьыкIэхэмкIэ ахэр щы­нэгъончъэхэп. Гъунэгъу­хэми зэ­рар къафахьэу бэрэ къыхэкIы.
Чъыгхэтэ товариществэм чIы­гур хахьэми, яIофхэр лъагъэ­кIотэнхэмкIэ егъэохъух. ИлъэсипшI пчъагъэрэ бысымыр ичIыгу Iахь къемыкIуалIэу къы­хэкIы. Ащ фэдэхэм чIыгупкIэр атырэп, чIыфэр зэтыра­гъахъо.
ЧIыгум игъэфе­дэн­кIэ пIалъэу афагъэ­нэфагъэм сыд уахъ­тэр ара егъэ­жьапIэ фэхъурэр?
ЧIыгу Iахьэу 2025-рэ илъэсым игъэтхапэ и 1-м ыуж къащэфыщтхэм, шIухьафтынэу къаратыщтхэм е нэмыкI шIыкIэкIэ къа­IэкIэхьащтхэм ягъэфедэн епхыгъэ пIалъэр ащ тхылъэу пылъхэр загъэпсырэ мафэу, чIыгур яунае зыщыхъурэм щежьэщт. НахьыпэкIэ къаIэкIэхьагъэхэм япIалъэ гъэтхапэм и 1-м ежьагъ.
ЧIыгур агъэфедэмэ, хьауми хьаулыеу щылъмэ сыд фэдэ шапхъэхэмкIэ агъэунэфыщта?
ЧIыгу Iахьхэр зэрагъэфедэхэ­рэр Росреестрэмрэ чIыпIэ зы­гъэIорышIэжьыпIэ къулыкъоу лъыплъэн-уплъэкIун IофшIэнхэр зэхищэнхэу фитыныгъэ зиIэхэм­рэ зыгъэунэфыщтыр. Шапхъэу къыдалъытэн фаехэр хэбзэгъэу­цугъэм итхагъэх.
ГущыIэм пае, псэолъэшIыным паеу атхыгъэм илъэси 5-м е нахьыбэм къыкIоцI унэ тырамы­шIыхьагъэу ыкIи арамыгъэтхыгъэмэ, ар амыгъэфедэкIэ алъы­тэщт. А пIалъэр чIыгур зыщы­лъыр илъэсищ зыхъурэ ужыр ары къалъытэнэу зырагъэжьэщтыр.
Хатэ фэдэу агъэпсыгъэу, алэжьын фэе чIыгу Iахьым уц шIоир ызыныкъом нахьыбэм тетымэ, амыгъэфедэхэрэм аха­лъытэщт.
Мыхэм афэдэ щыкIагъэхэр амыгъэунэфыгъэмэ, чIыгу Iа­хьыр амыгъэфедэу атхын ­фитхэп.
Росреестрэм хэукъоныгъэр апэрэу къыхигъэщыгъэмэ, ар зием тазыр тыралъхьащтэп, ыгъэтэрэзыжьынэу пIалъэ ратыщт. Ар зытекIырэм ыуж чIы­гум зэхъокIыныгъэ фэмыхъу­гъэмэ, мэфэ 30-м къыкIоцI къэ­ралыгъо хэбзэ е чIыпIэ зы­гъэIорышIэжьыпIэ къулыкъу­хэм къэбарыр алъагъэIэсыщт. Ахэм хьыкумым зыфагъэзэнышъ, чIыгур зэрищыкIагъэм тетэу зэримыгъэфедэрэм фэшI зием къыIахынэу лъэIу тхылъ ратын фитых.
ЧIыгу Iахьыр зэрищыкIагъэм тетэу ыгъэфедэн амал зимыIэхэм сыда ашIэщтыр?
Ахэм афэдэхэм административнэ хэукъоныгъэ ашIыгъэу алъытэщт ыкIи ащ къызэрэщыдэлъытагъэм тетэу яIоф хэплъэ­щтых. ЧIыгур зием ар зэримыгъэфедагъэм ушъхьагъоу фэхъу­гъэр къэзыушыхьатырэ тхылъ къытын фитэу хэбзэгъэуцугъэм къыщеIо.
Iофым хаплъэхэу, админист­ративнэ хэукъоныгъэр дигъэзы­жьынэу къызщиIорэ тхылъыр къызыратырэм ыуж пIалъэу ар зэригъэтэрэзы­жьыщтым пылъыр лъигъэкIотэ-
нэу лъыплъэкIо къулы­къум лъэIу тхылъ ритын фит.