Гъэтхапэр зыпкъ итыщтэп
Непэ гъатхэм иапэрэ мазэу гъэтхапэр къихьагъ. Адыгеим мэзаем ом изытет зыпкъ щитыгъэп. Мазэм иятIонэрэ ыкIи иящэнэрэ мэфипшIхэр чъыIэу икIыгъэх, чэщым чъыIэу градуси 10 — 15 щыIагъ, чIыпIэхэм ар градус 20 — 25-м ащыкIахьэщтыгъ. Осэу къесыгъэр проценти 100-м къыщегъэжьагъэу 137-м кIахьэу шапхъэхэм анахьыбагъ.
Я XIX-рэ лIэшIэгъум ыгузэгухэм анэс гъэтхапэр илъэсым иапэрэ мазэу алъытэщтыгъ. Гъэтхапэм ом изытет лъэшэу зызэблехъу. Ащ икъихьэгъум Сыбыр лъэныкъом къикIырэ жьыр нахь макIэ мэхъу. Атлантикэ ыкIи средиземноморскэ жьыр къокIыпIэ лъэныкъом къикIыщт, ащ къыхэкIэу Адыгеим фабэ, ощх къыхьыщт. Гъэтхапэм иапэрэ мафэхэм чъыIэм къытыригъэзэжьыщт, мэкъумэщ культурэхэм иягъэ аригъэкIын ылъэкIыщт.
Гъэтхапэм и 21-р чэщымрэ мафэмрэ якIыхьагъэ зэфэдиз зыщыхъурэ маф. Ащ къыщегъэжьагъэу гъатхэр къихьагъэу алъытэ ыкIи мэкъуогъум и 22-м нэс ар лъэкIуатэ.
ГидрометеорологиемкIэ ыкIи тыкъэзыуцухьэрэ дунаим иуплъэкIункIэ Гупчэм ипащэу Александр Митровым тызэрэщигъэгъозагъэмкIэ, гурытымкIэ мэзэ температурэр шапхъэхэм афэдизыщт ыкIи анахьыбэщт. Мазэм ощхэу къещхыщтыри джащ фэдэщт. Мазэм иапэрэ мэфипшIым ос цIынэр къыхьыщт, чэщым ыкIи пчэдыжьым пщэгъощт, макIэу цIэнлъэгъощт.
Апэрэ мэфипшIыр. Чэщым чъыIэу градуси 10 — 15, фабэу градуси 2 — 3 щыIэщт, чъыIэр градуси 3-м, мафэм фабэр градуси 5 — 10-м нэсэу къыхэкIыщт.
ЯтIонэрэ мэфипшIыр. Чэщым фабэу градуси 4, чъыIэу зы градус щыIэщт. Мафэм фабэр градуси 9 — 13-м кIэхьащт.
Ящэнэрэ мэфипшIыр. Гъэтхапэм икIэухым ом изытет нахь фэбэщт. Чэщым фабэр градуси 6-м кIэхьащт, мафэм градуси 8 — 13-м нэсыщт.
Къушъхьэхэм градуси 5 — 7-кIэ нахь ащычъыIэщт. Къушъхьэхэм ателъ осыр къызщигъэжъурэ уахътэм ыкIи лъэшэу къызещхырэм псыхъохэм адэт псыр къыдэкIоен ылъэкIыщт, ау шапхъэу щыIэхэм ашIокIыщтэп. Мэкъумэщ культурэм икъэгъэкIынкIэ ом изытет гумэкIыгъо къыздихьыщтэп.
КIАРЭ Фатим.