ГъогурыкIоным ишапхъэхэр амыукъонхэмкIэ республикэ Комиссием изэхэсыгъо Адыгеим иавтомобиль гъогухэу аварие къызы­щыхъун ылъэкIыщтхэм, лъэпкъ проектэу «ШэпхъэшIухэм адиштэрэ щы­нэгъончъэ гъогухэр» зыфиIорэр 2024-рэ илъэсым зэрагъэцэкIагъэм икIэуххэм щатегущыIагъэх. Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат Iофтхьабзэр зэрищагъ.

Зэхэсыгъом хэлэжьагъэх АР-м и Къэралыгъо ­Совет — Хасэм и Тхьаматэу Владимир Нарожнэр, федеральнэ ­инспектор шъхьаIэу Сергей Дрокиныр, ми­нистрэхэм я Кабинет
и Тхьаматэу КIэрэщэ Анзаур, хэбзэухъумэкIо, уплъэкIокIо къулыкъу­хэм, муниципалитетхэм япащэхэр.

АР-м хэгъэгу кIоцI IофхэмкIэ и Министерствэ ГИБДД-мкIэ и ГъэIорышIапIэ къызэриты­гъэмкIэ, гъэрекIо республикэм игъогухэм тхьамыкIэгъо 446-рэ атехъухьагъ, нэбгырэ 80 ахэм ахэкIодагъ, 514-мэ шъобжхэр атещагъэ хъугъэ. ТхьамыкIагъо­хэм гъогогъуи 7, хэкIодагъэхэм нэбгыри 9 къахэхъуагъ, шъобж хэзыхыгъэхэр нэбгырэ 16-кIэ нахь макIэ хъугъэ. НахьыбэрэмкIэ цIыфхэр зэкIодылIэхэрэр апэкIэ къикIырэ автомобилым игъогу зэрэтехьэхэрэр, лъэшэу зэрэчъэхэрэр ары.
Зэфэхьысыжьхэм зядэIу нэуж республикэм ипащэ АР-м и ЛIы­шъхьэрэ министрэхэм я Ка­бинетрэ я Администрацие и Проект офис пшъэрылъ фишIыгъ авариехэм къакIегъэчыгъэнымкIэ къекIурэ IофшIакIэр къыхихынэу.
«ГИБДД-мрэ Проект офисым­рэ акIуачIэ зэхэлъэу джыдэдэм Iоф зэдашIэ. Транспорт пчъагъэм хэхъо зэпыт, ащ елъы­тыгъэу тапашъхьэ къиуцорэ пшъэ­рылъхэр псынкIэу зэшIотхынхэ фае. Скоростэу аIыгъым лъыплъэгъэнымкIэ видеокаме­рэхэм шIуагъэ къызэратырэр щыIэныгъэм къыгъэлъэгъуагъ. Мы лъэныкъомкIэ Iофыр нахь дгъэлъэшын фае», — къыIуагъ КъумпIыл Мурат.
Компаниеу «Урысые авто­мобиль гъогухэр» зыфиIорэм иреспубликэ къутамэ къызэритыгъэмкIэ, федеральнэ авто­мобиль гъогоу М-4 «Дон» зыфиIорэм тхьамыкIагъоу техъу­хьэхэрэм процент 21,7-кIэ ахэ­­хъуагъ. ГъогухэмкIэ ГъэIорышIапIэу «Черноморьем» къы­фэIорышIэрэ федеральнэ автомобиль гъогухэми нахьыбэу авариехэр къащыхъу хъугъэ, процент 40-кIэ ахэм ахэхъуагъ.
Гъогухэм язытет нахьышIу шIыгъэным пае гъэцэкIэжьынхэр зэрашIыгъэхэр, гъогу Iахь заулэмэ остыгъэхэр зэратырагъэуцуагъэр зэхэсыгъом щы­хагъэунэфыкIыгъ. Джащ фэдэу скоростым рамыгъэхъунымкIэ гъогу тамыгъэхэр, «шериф-балкэхэр» агъэуцугъэх, гъогоу агъэт­хъырэр нахьыбэ хъугъэ. Гъогухэм тапэкIи гъэцэ­кIэжьынхэр арашIылIэнэу, инфраструктурэм зырагъэушъомбгъунэу, лъэсрыкIо зэпырыкIыпIэхэр агъэпсынхэу рахъухьэ, Республикэм игъогухэм, федеральнэ мэхьанэ зиIэ автомобиль гъогоу «Мыекъуапэ — Бжъэдыгъухьабл — Адыгэкъал» зыфиIорэри ахэм къахеубытэ, язытет нахьышIу шIыгъэнымкIэ федеральнэ, республикэ гъогу къулыкъухэм зэдырагъаштэу Iоф зэдашIэным мэхьанэшхо зэриIэр республикэм и ЛIышъхьэ шъхьафэу хигъэунэфыкIыгъ.
АР-м псэолъэшIынымкIэ, транспортымкIэ, псэупIэ-коммунальнэ, гъогу хъызмэтымкIэ и Министерствэ ипащэ игъо къафилъэгъугъ автомобиль гъогухэу аварие къызыщыхъун ылъэ­кIыщтхэм яспискэ хэплъэнхэу, тхьамыкIагъохэр нахь макIэу гъогухэм атехъухьанхэмкIэ зи­чэзыу Iофтхьабзэхэр зэрахьанхэу. ГъэрекIо лъэпкъ проектэу «ШэпхъэшIухэм адиштэрэ гъогу щынэгъончъэхэр» зыфиIорэм игъэцэкIэн пае сомэ миллиарди 2,2-рэ къызэрэхагъэкIыгъэр зэхэсыгъом щыхагъэунэфы­кIыгъ. А мылъкур зыпэIуагъэхьагъэр республикэ мэхьанэ зиIэ автомобиль гъогухэр шапхъэхэм адиштэу зэтегъэпсыхьэгъэнхэр ары. ЧIыпIэ мэхьанэ зиIэ гъогумрэ федеральнэ гъогуи 3-мрэ авариехэр къызыщыхъун ылъэ­кIыщт чIыпIэхэр къащыхагъэ­щыгъэх.
ЛъэсрыкIохэр зыхэфыкъу­хьэ­рэ авариехэр нахьыбэрэ къыз­щыхъурэ чIыпIэхэм джыри видеокамерэхэр ащыгъэуцугъэнхэ фаемэ зэхафынэу КъумпIыл Мурат пшъэрылъ афишIыгъ. Джащ фэдэу республикэм и ЛIышъхьэ зэрэхигъэунэфыкIыгъэмкIэ, гъогурыкIонымкIэ шап­хъэхэр зыукъорэ водительхэми, лъэсрыкIохэми тазыр ягъэты­гъэн фае.
«Адыгеяавтодорым» ипащэ­хэр лъэпкъ проектэу «ШэпхъэшIухэм адиштэрэ гъогу щынэгъончъэхэр» зыфиIорэр зэра­гъэцэкIагъэм икIэуххэм игъэкIотыгъэу къатегущыIагъэх. Рес­публикэ автомобиль гъогухэм язытет нахьышIу шIыгъэным сомэ миллиард 1,5-рэ зэрэ­пэ­Iуагъэхьагъэр зэхэсыгъом къыщыхагъэщыгъ. А мылъкумкIэ гъогу километрэ 48,8-рэ ыкIи метрэ 219-рэ зикIыхьэгъэ лъэмыджрэ джырэ шапхъэхэм адиштэу зэтырагъэпсыхьагъэх. Джащ фэдэу Мыекъуапэрэ Яблоновскэ къэлэ псэупIэмрэ яавтомобиль гъогухэр шапхъэ­хэм адиштэнхэм пае сомэ миллион 480-рэ къыхагъэкIыгъ. Федеральнэ, республикэ, чIыпIэ мэхьанэ зиIэ гъогухэм ­видеокамерэ 16 атырагъэуцуагъ. Кощ­хьэблэ, Тэхъутэмыкъое рай­онхэм автомобильхэр зы­щащэчырэ автоматическэ пунк­ти 2 къащызэIуахыгъ.
«Адыгеим игъогухэм язытет нахьышIу шIыгъэнымкIэ непэ бэ зэшIуахырэр. Анахьэу мэхьанэ зиIэр тшIэрэм шIуагъэ къыкIэкIоныр ары. Апэрэ чэзыоу ар зы­фэгъэхьыгъэр республикэм иавтомобиль гъогухэм щынэгъон­чъэу ащызекIонхэр ары», — къыIуагъ КъумпIыл Мурат.
Гъогухэм нахь макIэу тхьамыкIагъохэр атехъухьанхэм, ахэр щынэгъончъэнхэм, кIэлэцIыкIухэр нахь макIэу фыкъонхэм япхыгъэ Iофыгъохэм цIыф­хэм анаIэ къатырадзэным ате­гъэпсыхьэгъэ унашъохэр зэхэсыгъом щаштагъэх. ГъэIорышIапIэу «Черноморьем» ипа­щэхэм игъо афалъэгъугъ гъогухэмкIэ щыкIагъэу ащыIэхэр игъом дэгъэзыжьыгъэнхэмкIэ ыкIи нэмыкI лъэныкъохэмкIэ Iофэу ашIэрэр нахь агъэлъэшынэу. ГъэIорышIапIэу «Адыгеяавтодорым» пшъэрылъ фашIыгъ нэфрыгъуазэхэр, «шериф-балкэхэр», нэмыкI пкъы­гъохэр гъогухэм атыригъэуцонхэу. ГъогурыкIонымкIэ шапхъэ­хэр зэраукъорэр къэзыгъэлъэгъорэ комплексыкIэхэр агъэуцунхэу, авариехэр къызыщы­хъун ылъэкIыщт чIыпIакIэхэр къы­хагъэщынэу къулыкъу заулэмэ пшъэрылъ афашIыгъ.
Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэ ипресс-къулыкъу къытырэ къэбархэмкIэ ЛIышэ Саныет.