ИкIыгъэ илъэсым изэфэхьысыжьхэр
АР-м и Къэралыгъо Совет — Хасэм 2025-рэ илъэсэу къихьагъэмкIэ апэрэ зэхэсыгъоу тыгъуасэ иIагъэм икIыгъэ 2024-м Парламентым Iофэу ышIагъэр щызэфахьысыжьыгъ, федеральнэ Гупчэм фэгъэзэгъэ джэпсалъэ щаштагъ, республикэ хэбзэгъэуцугъэхэм афашIыщт зэхъокIыныгъэхэм япроектхэм щатегущыIагъэх.
Я XLIII-рэ зэхэсыгъом хэлэжьагъэх АР-м иминистрэхэм я Кабинет хэтхэр, федеральнэ ыкIи шъолъыр къулыкъухэм, народнэ депутатхэм я Советхэм япащэхэр, нэмыкIхэр. Iофтхьабзэр зэрищагъ Парламентым и Тхьаматэ игуадзэу Iэщэ Мухьамэд.
Депутатхэр зытегущыIагъэхэм ащыщ аттракционхэм язытет ыкIи ахэм ягъэфедэн къэралыгъор зэрэлъыплъэрэм, цIыфыр зэрыпсэун ылъэкIыщт ахъщэ анахь макIэм, АР-м ыпашъхьэ гъэхъагъэ щызиIэхэм афагъэнэфэгъэ ахъщэ тедзэм, мэкъумэщ хъызмэтым ичIыгухэм лэжьыгъэшIу къатыным фытегъэпсыхьэгъэ IофшIэным, ныбжьыкIэ политикэм, нэмыкIхэм афэгъэхьыгъэ хэбзэгъэуцугъэхэм афашIыщт зэхъокIыныгъэхэм афэгъэхьыгъэ законхэр, законопроектхэр.
Джэпсалъэу Адыгеим и Парламент идепутатхэм агъэхьазырыгъэр хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэкIодагъэхэм е зыдэщыIэр амышIэу кIодыгъэхэм афэгъэхьыгъ. Ахэм яунагъохэм ахъщэ тынэу къатефэрэр агъэпсыным фэшI дзэ комиссариатым рахьылIэн фэе тхылъхэр ЗАГС-м къыIахынхэм Iофыгъохэр къыпэкIых. Сыда пIомэ хэбзэгъэуцугъэу непэ щыIэм къызэрэдэлъытагъэмкIэ, щымыIэжьхэм е кIодыгъэхэм яIахьылхэри, комиссариатри ащ фэдэ тхылъхэм акIэупчIэнхэу фитыныгъэ яIэп.
Ащ фэшI тидепутатхэм федеральнэ хэбзэгъэуцугъэм зэхъокIыныгъэхэр фэшIыгъэнхэ фаеу алъытагъ ыкIи УФ-м юстициемкIэ иминистрэу Константин Чуйченкэмрэ цIыфхэм яфитыныгъэхэмкIэ Уполномоченнэу Татьяна Маскальковамрэ афэгъэзэгъэ джэпсалъэ аштагъ.
АР-м и Къэралыгъо Совет — Хасэм икIыгъэ 2024-рэ илъэсым Iофэу ышIагъэр къызэфихьысыжьыгъ Парламентым и Тхьаматэ игуадзэу Цэй Эдуард. Ащ къызэриIуагъэмкIэ, илъэсым зэхэсыгъо 12 яIагъ, Iофыгъо 221-мэ ахэплъагъэх, унэшъо 23-рэ, хэбзэгъэуцугъи 125-рэ аштагъ.
Цэй Эдуард къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, яхэбзэихъухьан IофшIэн анахьэу зыфэгъэзэгъагъэхэм ащыщ хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэхэрэмрэ ахэм яунагъохэмрэ IэпыIэгъу ятыгъэныр. Мы лъэныкъомкIэ хэбзэгъэуцугъэу аштагъэхэм ащыщых транспортым пае хэбзэIахьхэм ятынкIэ фэгъэкIотэнхэр яIэнхэм, дзэкIолIхэми, яунагъохэми ыпкIэ хэмылъэу юридическэ IэпыIэгъу ягъэгъотыгъэным, операцием хэлажьэхэрэм янэ-ятэу нэжъ-Iужъ хъугъэхэм ыпкIэ хэмылъэу медицинэ IэпыIэгъу ятыгъэным афэгъэхьыгъэхэр.

ДзэкIолIхэм унэ щашIыным е щагу хъызмэт щагъэпсыным пае чIыгу Iахь аштэнэу фитыныгъэ яI. ХэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэу, кIэлэцIыкIу ибэхэм е лъыплъэн имыIэу къэнагъэхэм ахэлъытагъэхэр ахэм апэ рагъэшъызэ чIыгухэр аратых.
Джащ фэдэу тидзэкIолIхэм якIэлэцIыкIоу гурыт еджапIэхэм, колледжхэм ачIэсхэм ыпкIэ хэмылъэу шхын стыр аIэкIагъахьэ, хэкIодагъэхэм ясабыйхэм еджэфэхэкIэ, аныбжь зынэсыгъэм емылъытыгъэу, а фитыныгъэр агъэфедэн алъэкIыщт. Ахэм ыпкIэ ытызэ сэнэхьат зэригъэгъотынэу чIэхьагъэ ахэтмэ, бюджет ахъщэкIэ еджэнэу зигъэзэжьын фит. Мыхэр зэкIэ шъолъыр хэбзэгъэуцугъэу Парламентым ыштагъэхэм къадыхэлъытагъэх.
2024-рэ илъэс псаум хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием епхыгъэ IофшIэнхэм къадыхэлъытагъэу зэуапIэм пэблэгъэ районхэм шIушIэ IэпыIэгъу мызэу, мытIоу депутатхэм афатIупщыгъ, партиехэм яIофтхьабзэхэм ахэлэжьагъэх, дзэкIолIхэм яунагъохэм, ягупсэхэм адэжь щыIагъэх.
УФ-м и Президент иунашъоу сабыибэ зэрыс унагъохэм социальнэ IэпыIэгъу ягъэгъотыгъэным фэгъэхьыгъэр пхырыщыгъэным фэшI республикэ закон 12 ыкIи федеральнэ къэралыгъо хэбзэ къулыкъухэм афэгъэзэгъэ джэпсэлъищ гъэрекIо депутатхэм аштагъ. Унагъом, ным, тым ыкIи кIэлэцIыкIухэм афэгъэхьыгъэ хэбзэгъэуцугъэм зэхъокIыныгъэу фашIыгъэр ахэм ащыщ. Ащ ишIуагъэкIэ сабыищ е нахьыбэ зэрыс унэгъо Iужъум истатус пIэлъэ гъэнэфагъэ имыIэнэу хъугъэ.
Илъэсэу икIыгъэм аштэгъэ хэбзэгъэуцугъэхэм ащыщ унагъом ящэнэрэ ыкIи ащ къыкIэлъыкIорэ кIэлэцIыкIоу къихъухьагъэм пае зэтыгъоу къатырэр щылэ мазэм и 1-м къыщыублагъэу сомэ мини 100-м зэрэнэсыгъэм фэгъэхьыгъэр. Джа охътэ дэдэм къыщегъэжьагъэу бзылъфыгъэ ныбжьыкIэу илъэс 26-м зыныбжь шIомыкIыгъэм апэрэ е ятIонэрэ сабый къыфэхъугъэмэ, зэтыгъо ахъщэ тынэу сомэ мин 25-рэ фагъэкIощт. Ащ фэгъэхьыгъэ хэбзэгъэуцугъи депутатхэм аштагъ.
Джащ фэдэу унагъоу зигъот макIэм ис зихэхъогъур сэнэхьат зыщарагъэгъотырэ еджапIэм ыпкIэ хэлъэу чIэхьагъэу дэгъоу е дэгъу дэдэу еджэмэ, ны-тыхэм атырэ ахъщэм ипроцент 30 фэдиз компенсациеу къыратыжьыщт.
Сабыищ е нахьыбэ зиIэ унагъохэм ыпкIэ хэмылъэу чIыгу Iахьхэр ятыгъэнхэм фэгъэхьыгъэ хэбзэгъэуцугъэр унэгъо ныбжьыкIэхэм лъэшэу къашъхьапэхэрэм ащыщ. Цэй Эдуард къызэриIуагъэмкIэ, ащ фэгъэхьыгъэ законыр зыщыIэм къыщыублагъэу сабыибэ зыпIурэ нэбгырэ 4803-рэ учетым хагъэуцуагъ, унэ щашIынэу е щагу хъызмэт щагъэпсынэу чIыгу Iахь 4478-рэ атыгъ.
А зэпстэумэ анэмыкIэу, УФ-м и Федеральнэ ЗэIукIэ ыкIи Къэралыгъо Думэм фэгъэзэгъэ джэпсэлъэ 11 агъэхьыгъ. Ахэр кIэлабэ зиIэ ны-тыхэм япенсие, кIэлэцIыкIу сымаджэм лъыплъэрэм ыпкIэ зыхэлъ зыгъэпсэфыгъо уахътэ етыгъэным, ны-тыхэм кIэлэпIупкIэр зэратырэм, зыпари зылъымыплъэрэ былымэу урамхэм атетхэм, зэгъэшIужь хьыкумышIхэм яIофшIэн, об-щественнэ чIыпIэхэм язэтегъэпсыхьан, нэмыкIхэм афэгъэхьыгъэх.
Джащ фэдэу цIыфэу закъыфэзгъазэхэрэм ягумэкIыгъохэм Iоф зэрадашIэрэм, Урысыем и Къыблэ шъолъыр ипарламентхэм я Ассоциацие, Урысыем ихэбзэихъухьэхэм я Совет ахэплъэнхэу лъэныкъо зэфэшъхьафыбэхэмкIэ кIэщакIо зыфэхъугъэхэр зэрэхалъхьэхэрэм Парламентым ипащэ игуадзэ къатегущыIагъ.
— ТапэкIи тиIофшIэн анахь шъхьаIэу зыфэгъэзэгъэщтыр къэралыгъом ипащэ иджэпсалъэ къыщыхигъэщыгъэ политическэ стратегием игъэцэкIэн. Хэгъэгу зэошхом ТекIоныгъэр къызщыдахыгъэр илъэс 80 зэрэхъурэр хэдгъэунэфыкIыщт ыкIи Урысыем и Президентэу Владимир Путиным унашъоу къышIыгъэм тетэу Хэгъэгум иухъумакIохэм ар афэгъэхьыгъэщт. МэфэкI Iофтхьабзэхэм тырязэхэщэкIоныр, тахэлэжьэныр, Хэгъэгу зэошхом итарихъ шъыпкъэ, дунаир фашизмэм щыухъумэгъэным пае зыпсэ зытыгъэ тятэхэм, тятэжъхэм яшIэжь гъэпытэгъэным тиIахь хэтлъхьаныр, хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэхэрэм тадеIэныр типшъэрылъ шъхьаIэхэм ащыщых. Республикэм ихэбзэ къутэмэ пстэумэ зэпхыныгъэ зэдыряIэу зэрэзэдэлажьэхэрэр Адыгеим хэхъоныгъэхэр ышIынхэм тапэкIи зэрэфэIорышIэщтым сицыхьэ телъ, — къыIуагъ АР-м и Къэралыгъо Совет — Хасэм и Тхьаматэ игуадзэ.
ХЪУТ Нэфсэт.