Top.Mail.Ru

ЛIэуж пэпчъ дэкIэжьырэ шъуашэр

Image description
Iэшъынэ А.

Адыгэ культурэм илъэпкъ нэшанэхэр къэзыгъэлъагъорэмэ ащыщ щыгъыныр. Пасэм къыщегъэжьагъэу бзылъфыгъэ шъуашэм игъэкIэрэкIэн адыгэхэр пылъых.

Джырэ уахътэм адыгэ бзылъфыгъэ шъуашэр хъулъфыгъэ шъуашэм фэдэу мафэ къэс зэ­рахьажьырэп. Ау адыгэ бзылъфыгъэ шъуашэм ипкъыгъо зырызхэр непэрэ уахътэми агъэфедэх.
Адыгеим щыщ модельер IэпэIасэу Мерэм Сабинэ саем идын зэрэпылъым фэшъхьафэу, непэрэ уахътэм диштэщт пкъы­гъохэр ешIых. Ащ фэдэх тыжьын чыIум ехьыщырэу джэнабгъэм ридэхэрэр, дышъэ идагъэкIэ гъэкIэрэкIэгъэ Iалъмэкъжъыехэр, жьыф хэдыкIыгъэхэр, ты­жьынкIэ гъэкIэрэкIэгъэ бгы­рыпххэр, нэмыкIхэри.
Мерэм Сабинэ илъэси 6 нахь ымыныбжьэу дэн-бзэныр ригъэ­жьагъ. Янэ ылъэныкъокIэ лIа­къом хэт бзылъфыгъэхэр дэкIо Iазэхэу щытыгъэх. Анахьэу емы­зэщэу дэным ишъэфхэр къыIэкIэзылъхьагъэр янэжъэу Хьаниф ары. Лъэпкъ хъишъэм адыгэ бзылъфыгъэм иIахьэу хэлъыр зэрэгъунэнчъэр ныжъым ащ къыгуригъэIуагъ. Ижъырэ бзылъфыгъэ фэпакIэм хэшIыкI куу фызиIэ ныжъым тхыпхъэ-
хэр, дышъэ е тыжьын IуданэкIэ шъуашэм зэрэхэбдыкIыщтыр къыригъэлъэгъугъ. Янэ ибзыхьаф пыупкIафэхэм пшъэшъэжъыем иапэрэ нысхъэпэ джанэхэр ахидыкIыгъ, ары па­кIошъ, хьэ пырацэми шъуашэ фидыгъ.
КIэлэцIыкIухэмрэ зыныбжь икъугъэхэмрэ ятворчествэ зызщырагъэушъомбгъурэ Мые­къопэ гупчэм щызэхащэгъэ кружокэу дэн-бзэным зыщы­фагъасэрэм икIэщакIоу Елена Сопинам апэрэ лъэбэкъухэр Сабинэ ригъэшIыгъэх.
АКъУ-м экономикэмкIэ ифакультет къызэриухыгъэм къыщымыуцоу, джырэкIэ МКъТУ-м ифакультетэу «Технология изделий легкой промышленности» зыфиIорэм ия 5-рэ курсым щеджэ.
Сабинэ ипщыпIэ тызэрэчIахьэу ­лъэпкъ шъуашэм идунэе зэмылIэужыгъо тыхищагъ. Шъуашэхэр непэрэ уахътэм дештэх, нысэщэ джэгум зыщалъэнхэм тегъэпсыхьагъэх. Ахэм тилъэпкъ тамыгъэ къахэщы, дышъэидагъэхэмкIэ, щыгъы­жъыехэмкIэ гъэкIэрэкIагъэх. Адыгэ сае­хэр джыри илъэсишъэ пчъагъэкIэ адыгэ нысэ пэпчъ зэрэзыщилъэщтым гур къы­дещае.
Нысэ джанэхэр пэсэрэ саем пэблэгъэхэ ижъырэ дыкIэр ащыгъэфедагъ, дышъэидагъэу телъхэри, шъагъэхэри пэсэрэ шIыкIэх. Непэрэ мафэми саем гупшысэ купкI мыухыжь къыпкъырыкIын зэрилъэкIыщтыр IэшIагъэхэм къащигъэлъэгъуагъ.
IэпэIасэм ежь иIофшIапIэ къызэIуихынэу зэрэхъугъэм сыкIэупчIагъ.
Сезыгъэджэгъэ сянэ-сятэхэм агу хэсымыгъэкIынэу, экономистэу сылэ­жьэнэу IофшIапIэ сыIухьагъ ыкIи мазэрэ сылэжьагъ. Ау сыгу зыфэмыкIорэ Iоф­шIэным сызэрэрымылэжьэшъущтыр къыз­гурыIуагъ. Гупсэфыгъо къысэзымытырэ дэн-бзэным сыфежьагъ. 2020-рэ илъэсым ателье къызэIусхыгъ. Непэ лъэпкъ шъуашэу сыдырэм сыкъырашIэ­жьэу зэрэхъугъэм сегъэгушIо. ЩыIэныгъэ закъоу уиIэм угу зыфэкIорэ IофшIэныр щыбгъэцэкIэн фае, къеIуатэ Сабинэ.
Непэ дунэе щыгъын дизайным анахьэу къыхагъэщырэр зыми фэмыдэу, ямышIыкIэу, зыщызылъэрэм тегъэ­псы­хьагъэу дыгъэныр ары. Уахътэм къыдэкIорэ гупшысакIэхэр зыхищэхэзэ, адыгэ шъуа­шэм лIэуж пэпчъ дэкIэжьын кIуачIэ хэлъ, зэшIокI иI.
ШъуашэхэмкIэ IэпэIасэм къыгъэлъагъомэ шIоигъомкIэ сеупчIыгъ. сыкIэуп­чIагъ.
Адыгэ бзылъфыгъэм иIэпэIэсагъэу зэрэдунаеу щагъэшIэгъуагъэр шIугъэм, дэхагъэм ятамыгъэу лъэпкъ щыIакIэм зэрэхэтыр, ащ инурэ сыд фэдэ лъэ­хъани лъэпкъым зэрэшъхьарытыр сиIэшIа­гъэхэмкIэ къэсIотэнэу сыфай. Джынэс сыздэлэжьэгъэ шъошэ зэгъэуIугъэхэм ар апхырысщыгъэу къысшIошIы. ТапэкIэ згъэхьазырыщт коллекциехэм а гупшысэр ахэслъхьаным сыпылъыщт. Адыгэ нысэм лъэпкъ саер ары щыгъынэу щытыр. СиIэшIэгъэ нысэ джанэхэр зыщалъэхэмэ, гушхоныгъэ къысхелъхьэ, еIо Сабинэ.
Адыгэ культурэм фэгъэхьыгъэ Iоф­тхьабзэхэм IэпэIасэр чанэу ахэлажьэ. Адыгэ культурэм ифестивалэу Тэхъутэмыкъое районым бэмышIэу щыкIуагъэм Сабинэ ыдыгъэ шъуашэхэр къыщигъэлъэгъуагъэх.
ХэушъхьафыкIыгъэ шъуашэ IэпэIасэм иIэшIагъэхэм ахэтымэ сшIогъэшIэгъоныгъ.
— СиI хэушъхьафыкIыгъэ шъуаши. Дэнэ джанэу ыбгъуитIукIэ бзыухэр зыхэдыкIыгъэхэр ары. ЫчIэгъ дэдэ гур зэфэдитIоу зэгосыупкIыгъ, джанэр зызыщалъэкIэ, гур псаоу зэщизы мэхъу, ащ къыпкъырыкIырэ бзыуитIум «яунагъо» бзыущыр цIыкIухэр къебыбыкIых. Ащ иIэгъуапэхэри щыгъыжъые тхып­хъэхэмкIэ гъэкIэрэкIагъэх, ахэр унагъом иухъумакIох. ШэкIэу зыхэшIыкIыгъэр данэ, ар адыгэхэм якIасэу агъэфедэщтыгъ. Мы шъуашэм кIэу къыгъэлъа­гъорэр нахьыпэм адыгэхэм ямыIэгъэ бзыу сурэтхэр ары.
Ащ нэмыкIэу, сишъуашэмэ ащы­плъэгъущт плIэIутедзэр шъэгъэ кIэпсэжъыехэмкIэ, тхыпхъэ дахэхэмкIэ гъэ­кIэрэкIагъэу. Ащ пыдэгъэ кIыцэхэм гъучI гъэщыгъэ цIыкIухэр апыдагъэх. Шъуашэм игъусэх адыгэ тыжьын бгырыпхыр, бгъэгум теплъхьащт бгъэры­шIэхэр, пэIухъожъыехэр, шъхьэтехъохэр.
Адыгэ лъэпкъым итарихъ, ишэн-­хабзэхэм гукIэ зафэбгъазэмэ, бзылъфыгъэм ищыIэкIэ-псэукIэ, IэпэIасэм ишIыкIэшIухэр нахь куоу зэбгъашIэхэ пшIоигъоу зэгъэпшэнхэр ошIых. Дышъэ хэдыкIыныр адыгэ бзылъфыгъэм ылъ хэлъэу къэхъу. Лъэпкъым икультурэ зэрэбаир, зэрэдахэр зэрэдунаеу зэлъяз­гъэшIэнэу сыфай. Лъэшэу сырэгушхо IэкIыб хэгъэгум къытфырашIыкIэу къытфытеохэ хъумэ. Адыгэхэм ядышъэидэн, бзэн-дэныр лъэпкъым илIэужыкIэ едгъэ­шIэным сыдэлажьэ сшIоигъу. Сыгу къео­рэр, сыхьат 24-у чэщ-зымафэм илъыр зэрэсфэмыхъурэр ары, къыIуагъ Сабинэ.
Лъэпкъым ыцIэ зыIэтырэ шъуашэхэр зым нахьи нахь хьалэмэтэу гъэпсыгъэх. IэпэIасэм игулъытэ зынэсырэр умыгъэ­шIэгъон плъэкIырэп. Зэманхэм къахэхыгъэ тарихъ хъугъэ-шIагъэхэр ищысэтехыпIэу непэ лъэпкъыр зэрыгъозэщт искусствэ лъагэм иIэшIагъэхэр ыIэ къычIэкIых.
Лъэпшъыкъо Фатим.