Я 19-рэ лIэшIэгъум ыкIэм, я 20-м иублэгъум Мыекъуапэ сыд фэдагъа? Ялтэрэ Шытхьалэрэ ащылэжьэрэ унэгъо гупчэу «Пространствэм» щеджэрэ кIэлэцIыкIухэм драматургэу, пшысэтхэу Е.Шварц игукъэкIыжьхэмкIэ ащ нэIуасэ зыфашIыгъ.

Проектэу «Е.Шварц и Ун» зыфиIорэм дэлажьэхэрэр ахэмэ апэгъокIыгъэх ыкIи тхакIом иIэпэрытххэмкIэ зэхагъэуцогъэ зекIо лъагъоу къэлэ гупчэм пхырыкIырэм ращагъэх. Ащ ыуж пшысэ цIэрыIоу «Золушкэр» зытхыгъэр зыщыпсэугъэ унэу, джы ыцIэ зыхьырэм рагъэблэгъагъэх. ИлъэситIу фэдиз хъугъэу псэуалъэр агъэцэкIэжьы. IофшIэнхэр игъорыгъоу лъэкIуа­тэх. Ары нахь мышIэми, ащ дакIоу зекIохэри щызэблащых.
— Тэ типшъэрылъыр Е.Шварц ишIэжь къэтыухъумэныр ыкIи къалэм дэсхэмрэ къыдахьэ­хэрэмрэ ар анэдгъэсыныр ары. Сыда ар зыкIытшIоIофыр? Драматургым Мыекъуапэ гукъэ­кIыжь фабэхэр фитхыгъэхэшъ ары. А зыр ары пIоми хъущт респуб­ликэм икъэлэ шъхьаIэ итарихъ зытхыгъэр. ИIэпэрытххэм яшIуагъэкIэ я 19-рэ лIэшIэгъум ыкIэм, я 20-м иублэгъум Мыекъуапэ зыфэдагъэр зэтед­гъэуцожьын тэлъэкIы, — ариIуагъ кIэлэцIыкIухэм МКъТУ-м и ШIэныгъэ тхылъеджапIэ ипащэу, проектэу «Е.Шварц и Ун» зыфи­Iорэм иволонтерэу Ирина Константиновам.
ИлъэсишъэкIэ узэкIэIэбэжьмэ, къэлэдэсхэм яунэгъо хъызмэт зэрэгъэпсыгъагъэр Е.Шварц иунэ щызэтегъэуцожьыгъ. Чы­жьэу блэкIыгъэ зэманым инэпэ­еплъ пхъэнтIэкIухэр, Iанэхэр, хьакъу-шыкъухэр, тахътэр — пстэуми кIэлэцIыкIухэр яплъыгъэхэ къодыеп — атеIэбагъэх, атетIысхьагъэх, аIэ рагъэчъагъ, тарихъым IэкIэ нэсынхэ алъэ­кIыгъ. ГъэшIэгъон дэдэ ащыхъу­гъэр нысхъэпэ унэр ары. Е.Шварц игукъэкIыжьхэм атехыгъэ нысхъапэхэр, ахэм къя­шIэкIыгъэ дунаир ащ щыгъэ­псыгъ. Ащ фэшъхьафэу, тхакIом иунагъо щагъэфедэщтыгъэ тIысыпIэхэу илъэси 150-рэ фэдиз зыныбжьхэу Бытырбыф къыращыжьыгъэхэр ащ итых.

Татьяна Ольхович — Ялтэ къикIыгъ, кIэлэпIу:
— ЗэкIэми тикIэсэ «Золушкэр» зытхыгъэ Е.Шварц Мыекъуапэ дэсыгъэми, ащ иунэ мыщ дэтми тшIэгъахэп. Ар къызытаIом, лъэшэу дгъэ­шIэгъуагъэ ыкIи зэтымыгъэлъэгъоу тыкIожьынэу тыфэягъэп. Экскурсиери унэри лъэшэу тыгу рихьыгъэх, тарихъышхо пылъ. КIэлэцIыкIухэм ар зэрядгъэ­лъэгъушъугъэр дэгъоу сэлъытэ.
Дарья Тищенко — Ялтэ къикIыгъ:
— Мыщ фэдэ музейхэу цIыфхэр, тхэкIо цIэрыIохэр зэрэпсэущтыгъэхэр зыщыплъэгъунхэ плъэкIыщтхэр лъэшэу сыгу рехьых. «Золушкэм» седжагъ, сеплъыгъ, ау зытхыгъэр мыры зыщысшIагъэр. ГъэшIэгъонэуи псэугъэ. Музей дэгъу.
Евгений Шварц иунэ Мые­къуа­пэ ихьакIэ закъохэр арэп, къэлэдэсхэми ренэу яжэ. Ащ къыдыхэлъытагъэу Iофтхьэбзабэ щызэшIуахы. БлэкIыгъэ илъэсым «Мыекъуапэ ишэн-хабзэхэр» зыфиIорэ фестиваль ин щыре­кIокIыгъ. ИлъэсыкIэр къызехьэм, пчъэ зэIухыгъэхэм ямафэ щыкIуагъ, Мыекъопэ гимназиеу N 5-м щеджэхэрэм спектаклэу «Золушка» къыщагъэлъэгъуагъ.
— Гукъау нахь мышIэми, къытфакIохэрэм аныбжь илъэс 35-м къыщежьэ, 40 пIоми нахь тэрэз. Тэ тызфаер тызшIогъэшIэгъонхэм кIэлэцIыкIухэр, ныбжьыкIэхэр къябэкIынхэу ары. Мары непэ кIэлэеджакIоу къыт­фэкIуагъэхэм ташIогъэшIэгъон ыкIи джащ фэдэщтых ахэр, сыда пIомэ ары зэрапIу­хэрэр. Сабыйхэм умы­пшъыжьэу Iоф адэпшIэн фае, — къыддэгуащэ игукъаохэмкIэ Ирина Константиновар.
Экскурсие ужым кIэлэцIыкIухэр Iанэм рагъэблэгъагъэх. Ягуапэу щай стыр ешъуагъэх, пхъэ машIом ифабэ зырагъэугъ, алъэгъугъэмрэ зэхахыгъэмрэ зэхафыжьыгъ. Евгений Шварц иунэ щыкIорэ Iофтхьабзэ пэпчъ, хабзэ хъугъэу, ар икIэух дах.
Анцокъо Ирин.
Сурэтхэр авторым иех.