Top.Mail.Ru

ХьэкIэ лъапIэ тиIагъ

Image description

Гъэзетэу «Адыгэ макъэм» иредакцие бэмышIэу хьэкIэ лъапIэ иIагъ. Ар Гъыщ Рахьмэт — тхакIо, Москва щеджагъ, къыдэ­нэжьыгъэу щэпсэу, уна­гъуи щишIагъ. Пшъэ­шъэ­жъыищ ыпIугъ, ылэжьыгъ, ахэр джы унэгъо зырыз­хэр яIэу мэпсэух, са­быйхэр къапыфагъэх.

Ежь Рахьмэт Iуи шIи пылъэп, «Тхьэм къызэригъэхъугъ» зыфаIохэрэм ащыщ. Арын фае цIыф зищыкIэгъэ нэбгырабэм сыдигъуи мы бзылъфыгъэм зыкъызкIыфагъазэрэр.
Ащ елъытыгъэу, ежь Рахьмэт къызэриIотагъэу, Москва щыпсэухэрэ адыгэлI­хэу — шIэныгъэлэжьышхоу Тхьагъушъэ Нухьэ ыкъоу Игорь, адыгэ тхакIоу Еутых Аскэр, зэлъашIэрэ адыгэ режиссерэу Ахэджэго Мэджыдэ, ежьыр бэкIэ анахьыкIагъэми, апхъум (шыпхъум) фэдэу, сыд лъэныкъокIэ Iоф горэ къызытэджкIэ, къыфытеохэу, къеджэхэу, якIасэу, ежьыри ылъэкI къызытыримыгъанэу, хьалэлэу зэфыщытхэу, дахэу зыкIызэхэтыгъэхэр. УичIыгужъ упэчыжьэ зыхъукIэ арыба ащ епхыгъэр зэкIэ IэшIу ыкIи фабэ зышIырэр.
Мыхэм цIыфыгъэшхо зэрахэлъыгъэр, дахэу зэрэпсэугъэхэр щысэхэмкIэ кIэ­кIэу, IупкIэу Рахьмэт къеIуатэ.
Зыгъэин-зыхэIэтыкI шэныр мыхэм ахэлъыгъэп,еIо Рахьмэт.Лъэшэу зыфэсакъыжьхэу, цIыфым уасэ фашIыщтыгъ. И. Тхьагъушъэр тIэкIу анахьыкIагъ, ау ащ емылъытыгъэу зэгурыIощтыгъэх. Зэ ИлъэсыкIэм икъихьагъум, Тхьагъушъэ Игорь зэрихабзэу къысфытеуагъ: «Рахметка, лъэшэу тыпщэгугъы мы пчыхьэ укъытхэхьанэу, тIэкIу укъыд­деIэнэу». Игорь нахь къыспэблагъэу щысыгъ, нахь тызэрэлъэгъущтыгъ.
ЗэкIэ хъулъфыгъэх, мэфэкIым бзылъфыгъаIэр ищыкIагъэба?! — укIэмыуп­чIэжьыми. Сэри теслъхьэу, тесхэу си­шэнэпти, «дэгъуба, сыкъэкIон» сIуагъэ. ТыкIуагъ Еутых Аскэр дэжь. ЗэгурэIох, зэгупсэх, яшIошIхэр зэфыраIотыкIых; джы ИлъэсыкIэмкIэ тIэкIу зэдыщысынхэ мурад яI, дэгъуба, дэгъу!
ЦIыфхэр къыпфэныкъонхэр насыпыгъэба! Сэри нэрэ-Iэрэм зыкъэзгъэхьазыри, Еутыхым дэжь тыкIуагъ. Игорь Iалъмэкъхэр, нэмыкIхэр ыIэхэм зэра­фэхь. Тихьагъ. Аскэр дэжь къэкIуагъэу Ахэджэго Мэджыдэ исыгъ, ар мы­дыритIум афэдэу бэрэ слъэгъущтыгъэп. Ау Игорь гуIэзэ, пщэрыхьапIэмкIэ тыкIонэу накIэ къысфишIыгъ. Адэ гъэшIэгъона?! Мо лIышхуитIуми гъашIэ зы­дагъэшIэгъэ шъхьэгъусэхэр яIэжьыгъэ­хэп… КъыуамыIожьми, зищыкIагъэм уишIуагъэ ебгъэкIыныр, ыгу къыдэпщэеныр тхъагъоба!
Ау нэрэ-Iэрэм, пщэрыхьапIэм ихьагъу тимыфагъэу Ахэджэго Мэджыдэ къэтэджыгъ: «Мы пшъэшъэжъыер — тэ тщыщ, тихьакIэ. Игорь, ор-орэу а Iоф цIыкIур зэшIох», — ыIуи, сигъэкIуагъэп. Ыпашъхьэ сыригъэтIысхьи, Мэджыдэ къэгущыIэу ригъэжьагъ. Адыгэхэм бзылъфыгъэм — Ным пашIын зэрэщымыIагъэр, лъытэныгъэ-гъэшIоныгъэ лъэшэу зэрэрахыщтыгъэр къыIуагъ. Сыдми, мы пчыхьэм зэраIоу сызекIуагъ, шъыпкъэ тIэкIу-шъокIухэри пщэрыхьан-къытегъэуцонымкIэ сшIагъэх, ау ащ дакIоу цIыф гъэсэгъэ-акъылышIохэм ядунэе гъэшIэгъон садыхэтыгъ.
Еутых Аскэр Литературнэ институтым Москва тыщыригъэджагъ. ШIэныгъэшхо зэрэIэкIэлъым фэдэу, гум илъыр къы­шIэу, цIыф Iуш дэдагъ. Аскэррэ сэрырэ институт ужым нахь зэпхыныгъэ тиIэ хъугъэ, ежьыр егъашIэм Москва дэсыгъ, сэри къэлэшхом сыкъыдэнэнэу хъугъэ. Сишъхьэгъусэ урысыгъ, цIыфышIу дэ­дагъ, гу зылъимыти, ымышIи щымыIэу, кIэгъэкъон пытэу тиIагъ, ау ыныбжь илъэс 56-м итэу дунаим ехыжьыгъ. Типшъашъэхэр тпIугъэх, джы ахэр унагъохэм арысых, сипхъорэлъф цIыкIухэм гур къыдащае.
Джы мы адыгэ лIы Iуш нахьыжъхэу, щыIэныгъэр зылъэгъугъэу, гъашIэ къэзыгъэшIагъэхэр зэрэцIыф къэбза­гъэхэм, лъэбэкъу пхэндж е нэмыплъ зэрамышIыщтыгъэм тIэкIу ягугъу къэсшIыщт. Анахьэу тызэзыпхыщтыгъэр творчествэр, тхэн-гупшысэныр ары. Шъыпкъэ, сэ пасэу, Хьакурынэхьэблэ къоджэ еджапIэм сыщеджэзэ усэн-­тхэныр езгъэжьэгъагъэми, кIэгъэнагъэу ренэу сытхагъэп, ау ащкIэ Тхьэм къысхилъхьагъэр зэрэсфэгъэхъоу сэ­лэжьы.


Зэныбджэгъухэу — Аскэр, Мэджыд, Игорь зэгурыIохэу, зэрэлъытэхэу, акъы­лышIо зэгъэфагъэхэу зэдиштэщтыгъэх. Ахэджэго Мэджыдэ интеллигент шъыпкъагъ. Мы нэбгырищыр щыIэжьхэп, Тхьэм джэнэт къарет. Ау щэIэфэхэ, зыщыщ лъэпкъым ынэпагъэх. ПшIэрэм, уцIыфэу дунаим узэрэтетым укIагъэгушIун алъэкIыщтыгъ. Аскэр итхыгъэхэр хэутыгъэнхэмкIэ IэпыIэгъу сыфэхъоу къыхэкIыгъ, ау анахь къин сщыхъущтыгъэр осапкIэр сыфэмыяхэу къыIысхын фаеу зэрэхъущтыгъэр ары. «Уиуахътэ къыстеогъэкIуадэ, Iоф къыздэошIэшъ, зи къыпыпIухьанэу щытэп», — ыIозэ, ахъщэр къытырилъхьэщтыгъ.
Мы цIыф Iушым сыIукIэныр сшIэныгъэп. Бащэмэ агъэгумэкIыба пIонэу, Еутыхыр цIыф гъэшIэгъоныгъ, ыгукIэ зэ­рэкъабзэр, зэрэзафэр иIокIэ-шIыкIэхэм къаушыхьатыщтыгъ.
Иаужырэ повестэу «Разрыв сердца» зыфиIорэм итхын-хэутынкIэ сыдэлэжьагъ. Ар тхэкIо къодыягъэп, игу­пшысэ зынэмысырэ щыIагъэп, щыIакIэр ришIыкIыпагъэу, акъылыгъэр ыпкъынэ-­лынэ пэпчъ хэгощэгъагъ. Шъхьэгъу­сэри имы­Iэжьэу къызэнэми, игугъэ зэ епцIы­жьыгъэп, щэIэфэ тхагъэ, гупшы­сагъэ…
Ахэджэго Мэджыдэ Еутыхым фэдэу бэрэ слъэгъоу, тызэдэгущыIэу щытыгъэп, ау цIыфыгъэ хъупкъэ иным имыкощыкIыгъэ лIы гъэсэгъагъ. ЫпIугъэ ыпхъу закъоу Лие тхьамафэм зэ, тIо къылъымыплъэу къыхэкIыщтыгъэп, ятэу зыпIугъэр щыгъупшэщтыгъэп, игъомылапхъэ ренэу къыIуигъакIэщтыгъ.
Тхьагъушъэ Игорь цIыфышIугъ, гушIо Iупэу, къызэрыкIоу, ичIыпIэгъу лIитIур лъэшэу илъэпIагъ, дэгъоу зэгурыIощтыгъэх. Ахэм яжьау сэри сычIэтыгъ, сырякIэсагъ. СфэлъэкIэу, сишIуагъэ зэрязгъэкIыщтымкIэ къогъанэ сиIагъэп.
Гъыщ Рахьмэт игущыIэхэм бэ узэрагъэгупшысэрэр, лажьи-хьакъи ямыIэу, адыгэ лIитIу губзыгъэу шIэныгъи, гъэсэ­ныгъи, гулъытэшхуи зиIагъэхэр, яадыгэ чIыгу, яхэку дышъэ пэIапчъэу щыIэн-
хэу хъугъэ, ауми зыкIи яцIыфыгъэ напэ ахъожьыгъэп, фэшъыпкъагъэх щыIэныгъэм.
Адыгэ тхакIоу Гъыщ Рахьмэт иунэгъо лъапсэ Москва щидзыгъ ыкIи щэпсэу. Ау иадыгабзи, игулъытэ чани, лъэпкъ зекIокIэ-шIыкIэхэри, шэн-хабзэхэри зыщищыкIагъэм зэрехьэх, икъэлэми дахэу мэлажьэ.
Мамырыкъо Нуриет.