Заом хэкIодагъэхэм афэгъэхьыгъэ къэбархэр гугъэузых. Ятхыгъэхэм нахьыбэу сяджэ къэс, янасып зэпычыгъэхэм шыхьаты сафэхъурэм фэд. ЗищыIэныгъэ жьэу зыухыгъэхэм, зичылэ, зиунэ къэзымыгъэзэжьыгъэхэм якъэбарэу сызэрихьылIэхэрэм, ахэм ягугъу къызэрэсшIыжьырэм ягъашIэ къыхигъэхъожьырэм фэдэу къысщэхъу.

Хъущтэкъо Шыхьанджэрый Якъубэ ыкъор къуаджэу Хьатикъуае кIэлабэ зэрыс унагъом къихъухьагъ. Зэшитфым ащыщэу псаоу заом къыхэкIыжьыгъэр анахьыжъэу Тыркубый. Ахэм якъэбар къэзыIотэжьын щыIагъэп, якIодыкIэу хъугъэри къэзыушыхьатыжьын къы­хэкIыгъэп. Хъущтэкъо Шыхьанджэрые заом Iотыфэ ишъхьэгъусэ фитхыгъэгъэ письмитIур ары ныIэп хъарзынэщым къы­хэнэжьыгъэр.
Шыхьанджэрые фэгъэхьыгъэуи къэ­барэу щыIэр бэп. 1920-рэ илъэсым Адыгэ хэку партийнэ еджапIэр, нэужым профессиональнэ IофшIакIохэм якурс­хэр Ростов къыщиухыгъэх. Илъэси­пшIырэ милицием Iоф щишIагъ. Заор къежьэным ыпэкIэ пхъэшъхьэ-мы­шъхьэхэр зыщагъа­жъощтыгъэ заводым (нэужым Мыекъопэ консервышI заводым) ипэщагъ. 1941-рэ илъэсым шы­шъхьэIум гуфакIоу фронтым кIуагъэ. Апэ Ермэлхьаблэ, нэужым Ростов къулыкъур ащихьыгъ. Зы сурэти заом къыригъахьыкIынэу игъо ифагъэп, хъарзынэщхэми къахэнагъэп.
Ишъхьэгъусэ зэрэфэгумэкIырэр къытхыгъэхэм къахэщы.

«Си лъапIэу Леля! Орырэ сипшъа­шъэу Розэрэ шIуфэс шъосэхы. Сэ сыпсау, сыузынчъ, дзэкIолI шъыпкъэ сыхъугъ, сызыплъэгъукIэ сыкъэпшIэжьыщтэп. Мэзым тыхэс, палаткэхэм тарыс, Ермэлхьаблэ киломметрэ 12-кIэ тыпэчыжь, зы цIыфыпсэ щытлъэгъурэп. Остыгъэ пIыгъ­ми щымыгъотынэу, зы бзылъфыгъи мыщ щыплъэгъущтэп…
Зыгорэ уищыкIагъэ хъумэ товарищ Сушковым еIу, тищагу дэсыр ары зыфасIорэр, ащ къыфызэпигъэфэщт… ПIахын хъумэ, мыIэрысэ килограмми 6 - 8 къысфэгъахь, сыда пIомэ Ростов мыIэрысэ щыбгъотыщтэп, къа­лэми Iоф тимыIэу татIупщырэп, чэщи мафи зытэгъасэ… Тхьагъапшъэмэ яунагъо сэлам сфехыжь. Сэ сауж сишъэогъоу дзэм хэхьагъэхэр къысфэтхых. Бэ къэстхынэу уахътэ сиIэп. СызышIэрэ пстэуми сэлам сфяхыжь».

Шыхьанджэрые зыхэтыгъэ частыр псынкIэу фашистхэм къаухъурэигъагъ. «Петрушинская балка» зыфиIоу Таганрог ыкIыб щыIэм (укIыр зыщагъэцакIэщтыгъэ чIыпIэу ар фашистхэм хахыгъагъ, ары тарихъым къызэрэхэнагъэри) тидзэ­кIолI­хэмрэ къэлэдэсхэмрэ, зэкIэмкIи нэбгырэ минибл хъухэу, нэмыцхэм щаукIы­гъэх, Хъущтэкъо Шыхьанджэрыи ахэм ахэ­тыгъ. Пчъагъэр къэралыгъо хъарзынэщым къеушыхьаты.
«Хъущтэкъо зэшхэм ащыщ икъэбар горэ тыщыIукIэн шъуIуа?» – сIуи хъытыум Шыхьанджэрые ыцIэ истхи, сызыхахьэм, «ЕгъэшIэрэ полк» зыфиIорэ нэкIубгъом ошIэ-дэмышIэу Хъущтэкъо Мыхьамчэрые Якъубэ ыкъом исурэт къыридзагъ. Зэшхэм зэращыщыр гъэнэфагъэ – ылъэкъуа­цIэкIи ятэ ыцIэкIи тефэ, къызщыхъугъэри Хьатикъуаеу ит. Икъэбар кIэкI дэд:
1903-рэ илъэсым къэхъугъ, Хъущтэкъо Якъубэрэ Гощэфыжьрэ сабыибл зыщызэдапIугъэ унагъом щыщыгъ. Владикавказ щеджагъ, Хьатикъое колхозым итхьа­мэтагъ. Ишъхьэгъусэу Жъыкъо Па­къэрэ (Аминэт) ежьыррэ сабыищ яIагъ. 1944-рэ илъэсым рядовоеу я 218-рэ щэрыо дивизием ия 372-рэ полк хэхьэгъагъ. А илъэс дэдэм итыгъэгъэзэ мазэ заом щыкIодыгъ. ИдзэкIолI тарихъ кIэкуагъэми, ТекIоныгъэм ыпсэ фэзытыгъэхэм Мыхьамчэрые ащыщ.
Лъэпкъ музеим инаучнэ IофышIэ шъхьаIэу Нелли Нагиевэу мы проектымкIэ къыддэлажьэрэм Хъущтэкъо зэшхэм ащыщэу Мыхьамчэрые икъэбар «ЕгъэшIэрэ полк» зыфиIорэ хъытыу нэкIубгъом къызэридгъотагъэм щызгъэгъозагъ. Ар яхъарзынэщ зэрэхагъэхьажьыщтыр къыIуагъ ыкIи лъэшэу къытфэрэзагъ.
Тэу Замир.
Сурэтым итыр: Хъущтэкъо Мыхьамчэрый.