ГЪЭЗЕТЫР къэбарIотэ къодыеп

Район гъэзетэу «Кошехабльские вести» зыфиIорэр къызыдэкIырэр илъэс 90-рэ хъугъэ. Ащ ылъапсэ къызщежьэрэр 1935-рэ илъэсым ищылэ маз ары, ащыгъум гъэзетым ыцIагъэр «Путь социализма».
Гъэзетым тарихъ гъогоу къыкIугъэм ыкIи мы мафэхэм ащ изытет зыфэдэм тыщигъэгъозагъ непэ ащ иредактор шъхьаIэу Зеушъэ Розэ.
Ащ къызэриIотагъэмкIэ, илъэс 90-м къыкIоцI район гъэзетым бэ зэхъокIыныгъэу фэхъугъэр. Ащ иIофшIэн тIогъогогъо зэпигъэугъ, Хэгъэгу зэошхом илъэхъан нэмыц техакIохэр тихэку ыкIи краим къызехьэхэм ыкIи 1959-рэ илъэсым шэкIогъум къыщегъэжьагъэу 1966-рэ илъэсым Iоныгъом нэс. Гъэзетым иIофшIэн зырегъэжьэжьым, «Путь Ильича» ыцIэу къыдэкIыщтыгъ. Нэужым, 1993-рэ илъэсым къыщыублагъэу, «Кошехабльские вести» фаусыгъ.
КIэкIэу къэпIон хъумэ, гъэзетым гъогу къин къыкIугъ. Арэу щытми, а илъэсхэм щыIэныгъэм зыкъыщыримыгъанэу дэбэкъуагъ, фермэм ыкIи шъофым, предприятиехэм ялэжьакIохэм афэгъэхьыгъэ тхыгъэхэр, гъэсэныгъэм ыкIи культурэм, псауныгъэр къэухъумэгъэным япхыгъэ Iофыгъохэр къихьащтых. Гъэхъагъэу ыкIи щыкIагъэу яIэхэр, егъэжьапIэ афэхъугъэр, нэмыкIхэри гъэзетым къыщыраIотыкIыщтыгъ, кIэу къежьагъэхэр, пэрытхэр арагъашIэщтыгъ.
— КъэпIон хъумэ, мэкъумэщымкIэ, шIэныгъэзехьэ IофшIэнымкIэ, пIуныгъэ пшъэрылъхэм ягъэцэкIэнкIэ район пащэхэм ыкIи чIыпIэ советхэм яIэпыIэгъушIоу гъэзетыр щытыгъ. Гъэзет зэкIэдагъэм итхьэпэ гъожьхэр зэпырыдгъазэзэ, мамыр щыIакIэм иаужырэ мафэ — 1941-рэ илъэсым имэкъуогъу мазэ и 21-м къыдэкIыгъэ гъэзет номерэу 51-р къыхэдгъэщыгъ. Ащыгъум зыпари егуцафэщтыгъэп заор унагъо пэпчъ лъыIэсыным, ащ нэбгырэ миллион пчъагъэ хэкIодэным, — еIо Розэ.
Мы зигугъу къэтшIыгъэ номерым итых РК ВКП (б)-м и Пленум изэIукIэ зэрэщыIэщтыр, колхозым щылажьэхэу мэкъу- мэщым хэхъоныгъэ езыгъэшIыхэрэм ялэжьапкIэ къазэрафаIэтыщтыр, фышъхьэ лэжьыгъэм иIухыжьын зырагъэжьэщтыр ыкIи нэмыкI къэбархэр. Ащ къыкIэлъыкIогъэ я 52-рэ номерыр заор къызщежьэгъэ мафэм къыдэкIыгъ, джащыгъум гъэзетым иIофышIэхэр дзэ Iофым нахь фэгъэзагъэу тхэ хъугъэ.
ЦIыфхэм ягу кIуачIэ гъэзетым къыIэтыщтыгъ, ТекIоныгъэм икъыдэхын фэбэнэнхэм фэшI Iоф ашIэн зэрэфаем къыфаджэщтыгъ, зэуапIэм щыIэ тичIыпIэгъу лIыбланэхэм ягъэхъагъэхэр гъэзет нэкIубгъохэм къащыхаутыщтыгъ. Апэрэ илъэсхэм гъэзетым Iоф щызышIэщтхэр гъотыгъуаеу щытыгъ. Ащыгъум гурыт гъэсэныгъэ зиIэу ахэтыгъэр мэкIагъэ.
Илъэс зэкIэлъыкIохэм гъэзетым редакторэу иIагъэх М. Трахъор, И. ЦунтIыжъыр ыкIи Кощхьаблэ щыщэу Хъ. Быжьыр. Ащ илъэс зэкIэлъыкIохэм иIофышIэхэр журналистикэм ишъэфхэм афигъэсагъ. ЦIыфыгъэ пхэлъыныр, шъыпкъэр ылъапсэу гумэкIыгъор ыкIи нэмыкI Iофыгъохэр къипIотыкIынхэр анахь шъхьаIэу ылъытэщтыгъ. Заор къызежьэм дзэ щыгъыныр апэу зыщызылъагъэхэм ар ащыщ.
1942-рэ илъэсым имэзае Хъ. Быжьым уIэгъэ инхэр тещагъэ хъугъагъэ, ащ ыуж идунай ыхъожьыгъ. Ащыгъум къины къафэхъущтыгъ гъогу техьанхэр, чIыпIэу зыдэкIон фаем мэфэ реныр ыхьыщтыгъ. Гъэзетым къихьащтхэр тхьамафэ иIэу агъэнафэщтыгъ, гъэзетеджэхэм ыкIи журналистхэм къатхыгъэхэр къыдыхалъытэхэзэ. Нэужым нэкIубгъохэм ямакетхэр ашIыщтыгъ, ахэр район редакцием хэтыгъэ типографием ратыщтыгъэх.
Нэбгыри 7-мэ IэкIэ хаутынэу щытыгъэ (линотип) IофшIэныр машинэм ыгъэцакIэщтыгъ. ГъучIыкIэ агъэчъыщтыгъэ сатырыр зашIы нэуж зэрагъэфэжьыщтыгъ. Тхыгъэхэр гъучI къэшIыхьагъэм дагъэуцощтыгъэх, нэужым ащ шъхьэу иIэщтыр тырагъэуцощтыгъ. Гъэзетыр иуахътэ блэмыкIэу къыдэкIыным фэшI ащ иIофышIэхэр пчэдыжьым сыхьатыр 3-м ыкIи 4-м нэс чIэсхэу къыхэкIыщтыгъ. Пшъыгъэхэу, ау гъэзетыр игъом цIыфхэм зэраIэкIэхьащтым рыразэхэу ядэжьхэм кIожьыщтыгъэх.
Илъэс зэкIэлъыкIохэм гъэзетым икъыдэгъэкIын зэхъокIыныгъэхэр фашIыгъ. Линотипым ычIыпIэ фотонаборыр ыкIи нэмыкI Iэмэ-псымакIэхэр агъэфедэ хъугъэ. 1990-рэ илъэсым икъихьагъухэм редакциер амалыкIэхэм атехьагъ, шэпхъакIэхэм адиштэу компьютерыр ыкIи техникэр яIэ хъугъэ. Макетхэр хэушъхьафыкIыгъэ пленкэм къытырадзэщтыгъэх, нэужым ар Мыекъуапэ дэт типографием ащэти, ащ къыщыдагъэкIыщтыгъ.
— Илъэси 10-м ехъугъэу макетхэр электроннэ почтэмкIэ типографием тэгъэхьых, ащ редакцием щылажьэхэрэм яIофшIэн къегъэпсынкIэ. Кощхьэблэ район администрацием мылъку IэпыIэгъу къызэрэтитырэм ишIуагъэкIэ редакцием Iэмэ-псымэ дэгъухэр чIэтых. ЩыIэкIакIэу тызыхэтым иамалхэр къызфэдгъэфедэхэзэ гъэзетеджэхэм къэбарыр гъэшIэгъонэу ыкIи псынкIэу зэраIэкIэдгъэхьащтым тыпылъ, — къыIуагъ Розэ.
Илъэс зэкIэлъыкIохэм район гъэзетым IэпэIэсэныгъэшхо зыхэлъ пащэхэм Iоф щашIагъ. Ахэм ащыщ К. Цэир, Р. Напсэр, К. Бзэсэжъыр, К. Меркицкэр, Б. Тыур, З. Зехъохъур, А. Дэгужъыер, А. Тлюпыр. Джащ фэдэу гъэзетым икъыдэгъэкIын яIахьышхо хашIыхьагъ журналистхэу ыкIи техническэ IофышIэхэу А. Сапыим, Б. Къэбэрдеим, Ж. Тутарыщым, К. Елмырзэм, А. Апэжьыхьым, Н. Борсэм, З. Ковалевам, А. Демидовам, К. Зеушъэм, В. Щуровым, К. Запсэкъом, А. Гайдуковым, Т. Татаренкэм, Н. Мищенкэм, нэмыкIхэми. Гукъау нахь мышIэми, мыхэм ащыщыбэр щыIэжьэп, ау ахэм яшIэжь гъэзетым иIофышIэхэм агъэлъапIэ.

ЩыIэныгъэр зы чIыпIэ итэп, лъэкIуатэ. Кощхьэблэ районыр илъэс къэс нахь кIэракIэ мэхъу, лъэпкъ проектыкIэхэр ыкIи къэралыгъо программэхэр агъэцакIэх, социальнэ псэуалъэхэр ашIых. Гъэхъагъэу районым иIэхэр чIыгулэжьхэм ыкIи предприятиехэм яIофышIэхэм яшIушIагъэу пIон плъэкIыщт, джащ фэдэу предпринимательствэм IэпыIэгъу фэхъугъэным епхыгъэ программэр дэгъоу гъэцэкIагъэ мэхъу, цIыфхэм щыIэкIэшIу яIэу псэунхэм фэшI экономикэм инвестициехэр халъхьэх. Шъыпкъэу къэпIон хъумэ, гъэзетэу «Кошехабльские вести» зыфиIорэм ижурналистхэм мы Iофыгъохэм ренэу анаIэ атырагъэты, янэплъэгъу рагъэкIыхэрэп.
Илъэс къэс гъэзетым иIофышIэхэм лъэныкъоу Iоф зыдашIэрэм кIэ горэхэр хагъахьэх, тхыгъэхэр цIыфхэм нахь ашIогъэшIэгъоныным пылъых. ЧIыгулэжьхэм ыкIи фермерхэм, предприятиехэм, организациехэм, гъэсэныгъэ ыкIи медицинэ учреждениехэм, культурэм, нэмыкIыбэхэм афэгъэхьыгъэ тхыгъэхэр гъэзетым къыхеутых.
Мы мафэхэм IэпэIэсэныгъэ ин зыIэкIэлъ IофышIэхэр мыщ щэлажьэх: журналистхэу Р. Бэлокъор, А. ЕмыкIыр, операторэу С. Бзэсэжъыр, сурэттехэу Хь. ФэкъолIыр, корректорэу З. Хъупэр ыкIи обозревателэу З. Сэнэщэкъор. Финанс IофшIэнхэр агъэцакIэх бухгалтерхэу Ф. Зехъохъум ыкIи И. Зеушъэм, хъызмэт IофшIэныр зыпшъэ дэкIырэр С. ЦIыпIынэр ары. ЩыIэныгъэм дырагъаштэзэ, район гъэзетым ижурналистхэм теубытагъэ ахэлъэу лъэбэкъукIэхэр ашIых, интернет зэпхыныгъэхэр къызфагъэфедэзэ районым илъ къэбарыр псынкIэу цIыфхэм аIэкIагъахьэ.
— Гъэзетеджэхэм яшIоигъоныгъэхэр къыдэтлъытэзэ, район гъэзетым итворческэ IофышIэхэм тапэкIи ящытхъу арагъаIозэ Iоф зэрашIэщтым сицыхьэ телъ. «Кошехабльские вести» зыфиIорэ гъэзетыр къэбарIотэ къодыеп, районым ищыIэныгъэ, къапэблэгъэ цIыфхэм ящыIэкIэ-псэукIэ къыреIотыкIы. Еплъын имыIэмэ артистыр зэрэщымыIэщтым фэдэу, гъэзетеджэхэр щымыIэу гъэзетри щыIэшъущтэп, – къыIуагъ редактор шъхьэIэу Зеушъэ Розэ.
КIАРЭ Фатим.
Сурэтыр: редакцием ихъарзынэщ.