Къоджэ щыIакIэр

Къуаджэхэм хэхъоныгъэ ягъэшIыгъэныр пшъэрылъ шъхьаIэу къэралыгъом непэ зыфигъэуцужьыхэрэм ащыщ. Ащ фытегъэпсыхьэгъэ программэ зэфэшъхьафхэр, псэупIэм щыIэкIэ Iэрыфэгъу дэлъыным къыщегъэжьагъэу унэе Iоф къызэIухыгъэным нэсыжьэу, аужырэ илъэсхэм жъугъэу мэлажьэх.
Зигугъу тшIырэр гущыIэ къодыеу зэрэщымытым районхэм уазырыхьэкIэ нэрылъэгъу къыпфэхъу. Гъогухэр гъэкIэжьыгъэх, нахьыбэмэ лъэсрыкIуапIэхэри яIэх, остыгъэхэр ащыгъэнэфыгъэх, зыгъэпсэфыпIэхэр, джэгупIэхэр ащыгъэпсыгъэх, культурэм иунэхэр, спорт псэуалъэхэр ащагъэцэкIэжьых.
Кощхьэблэ районым икъуаджэу Блащэпсынэ адыгэ чылэ инэу республикэм итхэм ащыщ. НэмыкI къуаджэхэу къабгынэжьыхэрэм афэмыдэу цIыфышъхьэ пчъагъэу дэсымкIэ узэрегъэхъуапсэ. Непэ нэбгырэ минищым нахьыбэ щэпсэу. ДэмыкIыхэхэу щытэп, ау адырэ къуаджэмэ ягъэпшагъэмэ, ныбжьыкIабэ къыдэнэжьы, унэгъуакIэхэр щагъэпсых. НахьыбэмкIэ ар зэлъытыгъэр лэжьапIэр ары. Блащэпсынэ къоджэ псэупIэм ипащэу Шэуджэн Къэплъан тызэрэщигъэгъозагъэмкIэ, чылэдэсхэм япчъэгъэшIу мэкъумэщ хъызмэтым пылъых.

— Улэжьэнэу уфаемэ, бгъотыщт IофшIапIэ. Лъэныкъо шъхьаIэу тиIэр нафэ — мэкъу-мэщыр ары. ЧIыгулэжьхэм гектар минитфым нахьыбэ алэжьы. Унэе сатыушIэу нэбгыри 153-рэ чылэм дэс, лэжьыгъэр зезыщэрэ КамАЗ 500-р къуаджэм дэт, илъэс къэс грантхэр къыдахых, нэбгырэ заулэмэ былымхэр аIыгъых. ЕтIанэ, еджапIэр, кIэлэцIыкIу IыгъыпIэр, къоджэ псэупIэ гъэIорышIапIэр, почтэр, IэзапIэр дэтых. Ащ фэшъхьафэу «Магнит» тучанышхо тыгъэгъазэм къщызэIуахыгъ. Къуаджэм щыщхэр щэлажьэх. Тамбовскэ къоешI хъызмэтшIапIэм икъутамэ чылэм джы щэлажьэ. Къое хьазырыр щаблэ, щызэрагъэзафэ. Нэбгырэ 53-рэ фэдиз ащ Iут. Джыри чIыпIэхэр иI, шIоигъоныгъэ зиIэхэр Iухьашъущтых. Чэщи мафи Iоф ешIэ. Сомэ мин 30 гурытымкIэ къыщалэжьы, — къытфиIотагъ Шэуджэн Къэплъан.
— Къэплъан, чIыгулэжьхэм, былымахъохэм ныбжьыкIэу ахэтыр ба?
— Аужырэ илъэситIур пштэмэ, а лъэныкъомкIэ ныбжьыкIэхэр нахь чаны хъугъэх. Грантхэр дэгъоу къызфагъэфедэх. Анахьэу къыхахырэр лыхэкI къэзытыхэрэм яхъун, гъэщым иIугъэкIын, техникэм ищэфынкIи къэралыгъо IэпыIэгъур къызфагъэфедэ. Зы нэбгырэ бжьэ хъуным зыригъэушъомбгъунэу грантым кIэлъэIугъ.

Чылэм ущыпсэуныр нахь Iэрыфэгъу шIыгъэным фытегъэпсыхьагъэу къэралыгъо программитIу Блащэпсынэ щыпхыращы: «Къуаджэхэм хэхъоныгъэ ашIыныр» ыкIи «Инициативное бюджетирование». Шэуджэн Къэплъан къызэриIуагъэмкIэ, апэрэр аужырэ илъэситIум агъэфедэрэп, ау ятIонэрэм чанэу хэлажьэх. АщкIэ чылэдэсхэр IэпыIэгъушхо мэхъух, сыда пIомэ, къэралыгъо ахъщэм цIыфхэм аугъоирэр хагъахъозэ программэр гъэцэкIагъэ мэхъу, чылэр нахь дахэ, Iэрыфэхъу ашIы.
— Ары, ар шIокI зимыIэ шапхъ. АщкIэ къоджэдэсхэм зэдырагъаштэ, дэгъоу къыхэлажьэх. ИлъэсиплI хъугъэу программэм тыхэлажьэ. 2021-м къыщегъэжьагъэу кIэлэцIыкIу джэгупIэ чIыпIитIурэ, зыгъэпсэфыпIитIурэ тшIыгъэ. Мыгъи тыхэлэжьэщт. Джы тызыфаер мэщыт Iупэр дгъэдэхэнэу ары, — еIо тигущыIэгъу.
Ау программэхэм афэшъхьафэу къуаджэм щыщхэу амал зиIэхэми Блащэпсынэ дашIыхьэрэр бэ. Ащ ищыс непэ Бэлокъо Мыхьамэт (дунаим ехыжьыгъ) ыцIэ зыхьырэ зыгъэпсэфыпIэр. ГупыкI зиIэ блащэпсынэхэм, ежь Бэлокъо Мыхьамэти ахэтэу, ар зэдашIыгъагъ. Непи джащ фэдэу амал зиIэхэм яахъщэ зэхадзэзэ мэщытым ыкIоцI зэрэщытэу агъэкIэжьы. Адыгеим апэрэ мэщытыкIэу щагъэуцугъагъэхэм ар ащыщ.
— Тигухэлъхэм ащыщ адыгэ чъыгхатэ Блащэпсынэ псынэкIэчъым дэжь щыдгъэпсыныр. ДжырэкIэ проектым игъэхьазырын тыдэлажьэ, ар гъэтхапэм дэжь хьазырыщт. Ари бюджетым щымыщ ахъщэкIэ дгъэцэкIэщт, — еIо Блащэпсынэ къоджэ псэупIэм ипащэу Шэуджэн Къэплъан.
Къэбзэныгъэми мэхьанэшхо иI. Мэфэ ошIухэм шэмбэт шIыхьафхэри къуаджэм щаублэжьыщтых.
Анцокъо Ирин.
Сурэтхэр авторым иех.