Биологие шlэныгъэхэмкlэ докторэу, МКъТУ-м икафедрэ ипащэу lэшъынэ Юныс итхылъыкlэу «Шэуджэн Ас­хьад — шlэныгъэхэмкlэ Урысые академием иапэрэ адыгэ ака­демик» зыфиlорэм илъэтегъэуцо Адыгэкъалэ и Гупчэ модельнэ тхылъеджапlэ щыкlуагъ.

Тхылъыр зыфэгъэхьыгъэ академикэу Шэуджэн Асхьад, ащ иlахьылхэр, иныб­джэгъухэр, ригъэджагъэхэр, Пшызэ шъолъыр ыкlи Адыгеим яшlэныгъэлэжьхэр, лъэныкъо зэфэшъхьафхэм ащылажьэхэу зышlэхэрэр lофтхьабзэм хэлэжьагъэх.
Шэуджэн Асхьад — шIэныгъэхэмкlэ Урысые академием иакадемик, биологие шlэныгъэхэмкlэ доктор, УФ-м, Адыгеим, Пшызэ шъолъыр шlэныгъэхэмкlэ язаслуженнэ lофышl, Пшызэ lофшlэнымкlэ и Лlыхъужъ, «Адыгеим и Щытхъузехь» зыфиlорэ бгъэхалъхьэм изехьакlу. Ар Урысыем имызакъоу, дунаим щызэлъа­шlэрэ агрохимик. Шlэныгъэм ылъэны­къокlэ шlогъэшlэгъонэу зыфэгъэзагъэхэр агрохимиер, чlыгум ыкlи къэкlыхэрэм ягъэпсыкl.
Блэкlыгъэ илъэсым гъэсэныгъэм ылъэныкъокlэ Урысые Правительствэм ипремие илауреат хъугъэ. Иlофшlэгъу­хэм ягъусэу егъэджэнымкlэ тхылъ зэхэубытагъэу «Агрохимия» зыфиlоу зыдэлэжьагъэхэр къыхагъэщыгъ. Шlэныгъэлэжьхэм, шlэныгъэлэжь-кlэлэегъаджэхэм, ушэтакlохэм ыкlи еджакlохэу чlыгулэжьыным ылъэныкъокlэ къэралыгъом иапшъэ­рэ еджапlэхэм ащеджэхэрэм апае lоф­шlагъэм мэхьанэшхо иlэу алъытагъ.

Непэ шlэныгъэм илъэгапlэу Шэуджэн Асхьад зынэсыгъэм къыфэзыщэгъэ гъо­гур биологие шlэныгъэхэмкlэ докторэу, МКъТУ-м икафедрэ ипащэу Iэшъынэ Юныс итхылъ къыщыриIотыкIыгъ.
— Асхьад тхылъ фэптхынэу тефэ. Ар зыкlэстхыгъэр ащ фэдэ шlэныгъэлэжьы­шхо адыгэхэм къызэрэтхэкlыгъэр цlыф­хэм ашlэнэу ары. Адыгэхэмкlэ апэрэ академик. Шъыпкъэ, ащ къыкlугъэ гъогур нэкlубгъо мин птхыгъэкlи икъущтэп. Ау, сиlофшlагъэ къаштэмэ, къямыхьы­лъэкlэу шlэныгъэм шlоу къыфихьыгъэр цlыфхэм алъэгъунэу тхылъым сыдэлэ­жьагъ.
Тхылъыр нэкlубгъо 70-рэ мэхъу, Iахьи­щэу зэтеутыгъ. Апэрэм Шэуджэн Асхьад шlэныгъэм ышыгоу непэ зынэсыгъэм къызэрэфэкlуагъэр, ащ ыуж щытхъуцlэу, бгъэхалъхьэу, тынэу къыфагъэ­шъо­шагъэхэр. Тхылъым икlэух авторым ыхьыгъэх академикым ихъарзынэщ къы­хэхыгъэ сурэтхэр. Ежь Юныс Шэуджэн Асхьад нэlуасэ фэзышlыгъэри шlэны­гъэр ары. Ригъэджэнэу инасып къымыхьы­гъэми, иеджэкlогъэ папкlэу зелъытэжьы, сыда пlомэ кандидатскэ, докторскэ lоф­шlагъэхэм ягъэхьазырынкlэ lэпыlэгъу, упчlэжьэгъу академикыр къыфэхъугъ.
АМ: Шlэныгъэм ылъэныкъокlэ Шэуджэн Асхьад удэлэжьэныр сыд фэда?
— Ишъыпкъэу lофшlэным къекlуалlэ. Iофэу ышlэрэм имэхьанэ къыгурэlо. Пшъэдэкlыжьышхо ехьы. «Мыр lоф псынкl, мыр къины» ымыlоу, зэфэдэу, ишъыпкъэу зэкlэми адэлажьэ. Ямышlыкlэ екlолlакlэ зэкlэми къафегъоты, — еlо lэшъынэ Юныс.
Тхылъым илъэтегъэуцо къекlолlагъэ­хэм зэкlэми Юныс къыдырагъэштагъ. Шэуджэн Асхьад мыпшъыжьэу, шъыры­тэу, гуузылэу, ригъаджэхэрэми, иlофшlэгъухэми lэпыlэгъу афэхъуным ренэу зэ­рэфэхьазырыр къэгущыlагъэхэм къыхагъэщыгъ. «Зыгорэ къыбдэхъуным пае lофэу пшlэрэм хэшlыкlышхо фыуиlэн, къэрар, цlыфыгъэ, гукlэгъу пхэлъынхэ фае», — къыlуагъ зэlукlэм ыкlэм академикэу Шэуджэн Асхьад.
Анцокъо Ирин.