2024-рэ илъэсым итыгъэгъэзэ мазэ дунаим ехыжьыгъ зэлъашIэрэ полиграфистэу, Адыгэ Республикэм ихэутын Iоф зищыIэныгъэ гъогу фэзыгъэ- шъошагъэу Гриценко Юрий Григорий ыкъор.

Ащ ятэ Украинэм щыщыгъ, 1945-рэ илъэсым ишышъхьэIу-Iоныгъо мазэхэм Япон заом хэлэжьагъ.
Сахалинрэ Курильскэ хыгъэ­хъунэхэмрэ СССР-м къызэрэхагъэхьажьыгъэхэр а заом икIэу­хэу хъугъагъэ. Заор заухым ыуж ащ хыгъэхъунэу Сахалин псэупIэкIэ къыхихыгъ, темыр лъэныкъомкIэ щыIэ къалэу Оха зыцIэм 1947-рэ илъэсым унагъомкIэ ятIонэрэ сабыеу Юрэ къыщыхъугъ. Зэоуж илъэсхэр советскэ унагъохэмкIэ зэфэдэу къиныгъэх. Юрэ иуна­гъуи ахэм ащыщыгъ, ау ащ пае гъэсэныгъэр пыдз ашIыгъэп, якIалэ гурыт еджапIэм щырагъэджагъ. Ащ ыуж Юрэ Московскэ полигра­фическэ институтым чIэхьагъ ыкIи 1972-рэ илъэсым ар къыухыгъ. Къыхэгъэщыгъэн фае хэкум ­щагъэцэкIэрэ полиграфическэ Iоф­шIэным партийнэ-къэралыгъо ор­ганхэм мэхьанэшхо зэрэратыщтыгъэр. БлэкIыгъэ лIэшIэгъум ия 60-рэ илъэсхэм къатищэу зэтет унэшхо хэку типографием пае мыщ щагъэпсыгъагъ.
1991-рэ илъэсым ишэкIогъу мазэ Адыгэ хэку типографием ипащэу Бэджэнэ Муратэ ­агъэ­на­фэ. Ащ Адыгэ кIэлэегъэджэ училищыр (кIэлэегъэджэ колледжыр), Адыгэ къэралыгъо кIэлэегъэджэ институтым филологиемкIэ ифакультет къыухы­гъэхэу, зэлъашIэрэ журналистэу щытыгъ.
Бэджэнэ Муратэ ынаIэ тыридзагъ мастер ныбжьыкIэм ыкIи IофшIапIэм зыIутыр мэзитIу нахь мыхъугъэу Юрий Гриценкэр типографием иинженер шъхьаIэу егъэнафэ. Джащ кIэлэ ныбжьыкIэм иIэпэIэсэныгъэ къыщэлъагъо.
Охътабэ тыримыгъашIэу Адыге­им хэутын Iофым хэхъоныгъэ ще­гъэшIыгъэнымкIэ истратегие Гриценкэм къегъэнафэ, партийнэ-къэралыгъо органхэм ащ къы­дырагъаштэ. Цеххэм Iэмэ-псыма­кIэхэр ачIагъэуцох, къыдагъэкIырэм ипчъагъэ хагъэхъон алъэкIы. ХэгъэгумкIэ апэрэу Адыгеим къы­щыдагъэкIырэ район ыкIи къэлэ гъэзетхэр, Краснодар краим пэблэгъэ районхэри ащ хэтхэу зы чIыпIэм къыщыхаутынхэу агъэнафэ.
Шъо зэфэшъхьафхэмкIэ офсетнэ хэутынэу щыIэри агъэфедэу рагъажьэ.
ХъызмэтшIапIэм зиушъомб­гъугъ, къыдэгъэкIын-полиграфи­че­скэ ыкIи тхылъкъыдэгъэкIын объ­единениеу «Адыгея» ыцIэу ар хъугъэ. Къэлэ кIыбым къыдэгъэ­кIын базэ лъэш щагъэпсыгъ, щы­лажьэрэмэ апае къатитфэу зэтет псэуалъэу унагъохэр зыщыпсэу­хэрэм фэдэ ащафашIыгъ, шхапIэ, медпунктыр къызэIуахыгъэх.
Автономие гъэпсыкIэ зиIэу Те­мыр Кавказым итхэм зэкIэми пIоми хъунэу ятхылъхэр ыкIи яегъэджэн литературэу СССР-м илъэпкъхэм абзэ зэфэшъхьафхэмкIэ тхыгъэхэр Адыгеим итипографие къыщыдагъэкIэу аублэгъагъ. Тхылъхэм ятираж мин 50 — 100-м нэсыгъагъ, джащ фэдэу рекламэ продукцие зэмышъогъу­хэр бэу къыщыхаутэу рагъэ­жьэгъагъ.
Бэджанэмрэ Гриценкэмрэ полиграфием зыщызэдэлэжьэгъэхэ уахътэм хъызмэтшIапIэм хэхъоныгъэшхохэр ышIыгъэх, къыдагъэ­кIырэм ипчъагъэ зэрэхахъорэм дакIоу, финанс-экономикэ къэгъэ­лъэгъоным лъэшэу зыкъыIэты­гъагъ ыкIи адрэ пэрыт хъызмэтшIапIэхэу Адыгеим итхэм афэдэу хэкум ибюджет къэзыгъэпсырэмэ типографиер ахэхьэгъагъ.
Ау, гухэкI нахь мышIэми, 1991-рэ илъэсым СССР-р зэрэзэхэзыжьыгъэм типографием иIоф­шIэнкIэ иегъэшхо къэкIуагъ, хэу­тын продукцием икъыдэгъэкIын къеохыгъ, заказчикхэр къэмэкIагъэх. ХъызмэтшIапIэр къызэтебгъэнэжьыныр Iофыгъо псынкIэмэ ащыщыгъэп.
Лъэхъаныр хьылъагъэ. Технологиеу ыкIи Iэмэ-псымэу агъэфедэщтыгъэхэр жъыгъэх, экономикэ ыкIи ныбджэгъуныгъэ зэфыщытыкIэхэу къыдэгъэкIын Iофыр лъызыгъэкIуатэщтыгъэхэр укъуагъэх.
Типографиер зэхэмызынымкIэ зишIуагъэ къэкIуагъэр Адыгэ Рес­публикэм иапэрэ Президентэу Джарымэ Аслъан иунашъоу правительствэм фишIыгъагъэр ары. Ащ къыдилъытэщтыгъ Iэмэ-псымэу хъызмэтшIапIэм чIэтхэр кIэхэмкIэ зэблахъунхэм, компьютернэ техникэр къащэфыным афэшI мылъку ятыгъэныр. А IофыгъошIу­мэ адакIоу бэдзэр зэфыщытыкIэм фытегъэпсыхьэгъэ маркетингымкIэ къулыкъу, ежь итучан ащ къы­щызэIуахыгъэх, нэмыкI зэхъо­кIыныгъэхэри ашIыгъэх. Джы зэкIэ зэлъытыгъагъэр пащэм иIофшIакI, иакъылрэ икъулайныгъэрэ къахьырэр ары.
ХъызмэтшIапIэр къызэтенагъ, IэпэIэсэныгъэшхо зыхэлъ IофшIа­кIохэри къыIунагъэх, къыдагъэкIырэ продукциери бэкIэ нахь дэгъу хъугъэ. А Iофэу зэпыфагъэхэм иIахьышхо ахэлъыгъ типографием иинженер шъхьаIэу лажьэщтыгъэ Юрий Гриценкэм. Ащ фэгъэхьыгъэ статья гъэзетэу «Майкопские новости» зыфиIорэм 2021-рэ илъэсым имэзэе мазэ, типографи­ем иилъэсишъэ зыщыхагъэунэфы­кIыгъэ уахътэм къыщыхаутыгъагъ.
Ежь Юрэ цIыф къабзэу, шъып­къагъэ хэлъэу, ныбджэгъу дэгъоу ыкIи интернационалистэу щытыгъ. Зыми иягъэ ригъэкIыгъэп, хъоршэрыгъэ дызэрихьагъэп, зыми «бзэгухьэ тхылъ» фитхыгъэп, мы­хъун Iофхэм ахэлэжьагъэп. Теат­рэр, эстрадэр шIу дэдэ ылъэгъу­щтыгъэх. Гопэшхо щыхъугъэу къыIотэжьыщтыгъэ Тхьэм фэдэу къышIошIыщтыгъэ Владимир Высоцкэм изэфэшIыгъэ концерт IэпэкIадзэ къызэрэщыфишIыгъагъэр. Ащ дэгъоу зэхишIыкIы­щтыгъ ыкIи гурыIощтыгъ Адыгеим, хэгъэ­гум ыкIи дунаим ащыкIорэ-ащы­шIэрэр.
ЗэIухыгъэ акционер обществэу «Полиграф-Юг» зыцIэ хъужьыгъэ хъызмэтшIапIэм непэ нэбгырэ 50-м ехъу щэлажьэ. IофшIэным хэшIыкI фызиIэ IэпэIасэу, игъэсэныгъэкIэ юристэу Владимир Шматовыр ащ ипащ.
Типографиер къызэтырагъэнэ­жьыгъэ къодыеп, хэхъоныгъэхэри ашIыхэу аублэжьыгъ.
Юрий Гриценкэр типографием зыщыIухьэгъэ апэрэ мафэхэм къащыублагъэу сэ сшIэнэу хъугъэ. ВЛКСМ-м и Адыгэ хэку Комитет сызыщэлэжьэ ужым Урысые обществэу «Тхылъ» зыфиIорэм пшъэдэкIыжь зыхьырэ исекретарэу сагъэнэфэгъагъ. А лъэхъа­ным тыгу къэкIыгъагъ тхылъхэм ягъэкIэжьын ыкIи ягъэцэкIэжьын, джащ фэдэу папкэхэм ыкIи шIэжь тхылъхэм якъыдэгъэкIын тыфе­жьэнэу. Юрэ а IофымкIэ ишIо­гъэшхо къытигъэкIыгъ, къыддэIэпыIагъ. КъыдэдгъэкIырэ продукцием зы илъэсым федэу сомэ минишъэ къыхьыщтыгъ. А лъэныкъом ыкIи нэмыкIэу тшIэхэрэм къахэкIэу, тихэку гъэсэныгъэ ор­ганизацие УрысыемкIэ анахь дэгъухэм ащыщ хъугъагъэ.
Гриценко Юрий Григорий ­ыкъор илъэс 43-рэ типографиеу иятIонэрэ унэ хъугъэм зыщэлэжьэ ужым, 2015-рэ илъэсым пенсием тIысыжьыгъэ.
Къалэу Оха дэт еджапIэм зыщыдеджагъэу, Московскэ псэо­лъэшI институтыр къэзыухыгъэ ишъхьэгъусэу Тамарэрэ ежьыррэ кIэлитIу зэдапIугъ — Дмитрийрэ Максимрэ, ахэм апшъэрэ гъэсэныгъэ зэрагъэгъотыгъ, ны-тыхэм шэн-хабзэу ахалъхьагъэм рыгъуа­зэхэзэ мэпсэух.
Ацумыжъ Казбек.
Тарихъ шIэныгъэхэмкIэ доктор.