Зы зэIукIэгъум зэрипхыгъэх
УФ-м и Президентэу Владимир Путиным къыгъэуцугъэ пшъэрылъхэм ягъэцэкIэнкIэ республикэм амалыкIэхэр щагъэфедэх: ныхэм IэпыIэгъу ятыгъэным, сабыеу къэхъурэр нахьыбэ хъуным, цIыфхэм зычIэсыщтхэ унэхэр ягъэгъотыгъэнхэм мылъкоу щыпэIуагъахьэрэм хэпшIыкIэу хэхъуагъ.
Сабыибэ зэрыс унагъохэм IэпыIэгъу афэхъугъэнымкIэ ищыкIагъэр зэкIэ республикэм щызэрахьэ. Ащ фэдэхэм зыкIэ ащыщ Джэджэ районым щыпсэурэ Шека Сергейрэ Натальерэ яунагъо. Ахэм сабыи 6 зэдапIу. Унагъом и Илъэс орденэу «Родительская слава» зыфиIорэм имедаль къафагъэшъошагъ. Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат унагъом къыратыгъэ тын лъапIэмкIэ къафэгушIуагъ ыкIи ар аритыжьыгъ. Унагъом иджэныкъо фабэ «Адыгэ макъэр» еблэгъагъ.
Унагъом икъежьапI
Наталье инасып къызщыкъокIыгъэ гукъэкIыжьхэмкIэ тигущыIэгъу едгъэжьагъ. Ябгъонэрэ классым джыри щеджэзэ, Джаджэ щызэхащэгъэ дискотекэм ипшъэшъэгъу зыдищагъ. Ащ инэIуасэхэу кIэлитIу къакIэрыхьагъ. Зыр пшъэшъэ ныбжьыкIэм инасып зыхэлъ Сергей арэу къычIэкIыгъ. Ар Краснодар апшъэрэ техническэ еджапIэм, Наталье Адыгэ къэралыгъо университетым ащеджэхэзэ, 1993-рэ илъэсым къэзэрэщагъэх. А илъэсхэм нысэ джанэр ыкIи дышъэ Iэлъынэр пщэфын амал щыIагъэп. Джэнэ фыжьыр игъунэгъу бзылъфыгъэм фидыгъ, Сергей янэ идышъэ Iэлъын агъэткIужьи, ныбжьыкIитIум Iэлъынхэр арагъэшIыгъ. ЩыIэкIэ къызэрыкIом игъогу ахэр зэдытехьагъэх.
ЛIакъом къызыхахьэм Наталье илъэс 18 ныIэп ыныбжьыгъэр. Ащ къыщегъэжьагъэу бзылъфыгъэм идахэ нэмыкI аригъэIуагъэп, иунагъо зэригъэбэгъощтым, исабыйхэр дахэкIэ къызэрахигъэщыщтхэм ыуж ит. Ишъхьэгъусэу Сергейрэ ежьыррэ сабыих зэдапIу. Унагъом имэхьанэ зэхашIэу, гуфэбэныгъэ зэфыряIэу зэдэпсэух, якIэлэцIыкIухэр къаIэтых.
— Укъызэрыхъухьэгъэ унагъом къыхэкIыгъуай. О узэсэгъэ шэн-хабзэхэм атекIын алъэкIыщт узэрыхьэгъэ унагъом илъхэр, арышъ, угукIэ укъэщтэ, укъэгумэкIы. КъызэрэппэгъокIыхэрэми мэхьанэшхо иI. Сишъхьэгъусэ янэ бзылъфыгъэ Iушэу къычIэкIыгъ, апэрэ мафэм къыщегъэжьагъэу егъашIэм сахэсыгъэм фэдэу къысщигъэхъугъ. Гуфэбэныгъэу унагъом къыспигъохыгъэр къызэрэзгъэшъыпкъэжьыщтым, шъхьэкIафэ зэрэфэсшIыщтым, зэрэзгъэлъэпIэщтым сыдигъокIи сыпылъ, — еIо тигущыIэгъу.
ЗэгурыIоныгъэм ылъапсэ зыфырэ унагъом гъэшIэгъоныбэ ыпэ къикIыгъ. Сыд фэдэрэ Iофыгъо къафыкъокIыгъэми зыч-зыпчэгъоу зэдеIэжьыгъэх.
КIэлэцIыкIухэм ярызыкъ
— Насыпыр — гушIуагъо, тхъагъо, тынчыныгъ, зэфагъ, къэбзагъ, фэбагъ, шъыпкъагъ, лъытэныгъ, гукIэгъу ин, рызыкъ, сабый щхы макъ, псауныгъ ыкIи мамырныгъ. Мы къэспчъыгъэхэр къызпыкIырэр кIэлэцIыкIухэр ары. Апэрэ сабыир сыстудентэу къыспыфагъ. ТиунагъокIэ ар ушэтыпIэ шъыпкъэ хъугъэ. Чэщ мычъыехэм къахэкIкIэ сабый джащ нахьыбэ къыспымыфэжьынэу исхъухьагъ, — мэщхы тигущыIэгъу. – Ау а Iофым Тхьэм нэмыкI еплъыкIэ фыриIагъ. Мыщ кIэлэцIыкIуитф къыкIэлъыкIуагъ. Унагъор ары цIыфыр насыпышIо зышIырэр. Сишъхьэгъусэ къызготэу илъэс 30-м гушIуагъуи гукъауи къытэкIугъ.
Сыд фэдэрэ лъэхъани унагъом имэхьанэ зэхъокIырэп. Илъэсишъэ пчъагъэхэм къакIоцI лIэуж зэфэшъхьафхэр зэрипхыхэзэ, обществэмрэ къэралыгъомрэ япытапIэу щыт.
Шека унагъом ышъхьэу Сергей иеплъыкIэ къытфиIотагъ.
— Шъэфышхо тиIэп, унагъом ишIэн мафэ къэс узыдэлэжьэн фэе IофшIэнышху. ШIулъэгъур, цыхьэ зэфэпшIыныр, зэгурыIоныгъэр, узэфэгумэкIыныр тишапхъэх. Джары зэкIэмкIи тишъэфхэр. Тянэрэ тятэрэ ашIэрэм тыкIырыплъызэ тыкъэтэджыгъ. Iофым тызэрипсыхьагъэм лъэшэу ишIуагъэ къытэкIыжьыгъ. Къиныгъохэм уащымыщынэным, узышъхьамысыжьыным, епхьыжьагъэр ыкIэм нэбгъэсыным IофшIэным уафегъасэ. Сятэ Iофыр ныкъуашIэу ныбжьи къыгъэнагъэп, тэри ащ тыфигъэсагъ. ШIэныгъэ зэфэшъхьафхэр зэдгъэгъотынхэр, цIыф Iушмэ такIырыплъыныр тиунагъо ишэн.
Тым чIыпIэ ин унагъом зэрэщиубытырэр бзылъфыгъэм изекIуакIэ къыхэщын фае. СигущыIэ уасэ фэзышIыгъэ сишъхьэгъусэ лъэшэу сыфэраз, — еIо Сергей.
— Сергей унагъом ышъхь, игущыIэ пытэ тырэгъуазэ. СыдигъокIи тикIалэхэм тыр ящысэтехыпIэным сыпылъ. Тиунагъо илъ хэбзэ-зэхэтыкIэхэр нахь тэгъэпытэх, — къыIуагъ Наталье.
УнагъомкIэ ты пхъашэмэ Сергей теупчIыгъ.
— СигущыIэ мэхьанэ иIэным, шъхьэкIэфэныгъэ зэфэтшIыжьэу тыпсэуным сыпылъ. Лъытэныгъэр унагъом ылъапс. Ным унагъомкIэ ыпшъэ ифэрэ IофшIэныр нахьыбэми, тыр ащ ыуж къимынэу къысщэхъу. Сишъхьэгъусэрэ сипшъашъэу ИлариерэкIэ нахь сышъаб, шъэожъыехэмкIэ нахь сыпхъаш. Ау, сыд фэдэу зызгъэпхъэшагъэми, шъхьэгъусэмрэ пшъашъэмрэ ялъэIу сымыгъэцэкIэн слъэкIырэп, — еIо щхызэ Сергей.
Унагъом икIэлэ пIугъэхэр
Наталье исэнэхьаткIэ кIэлэегъадж, Джэджэ гурыт еджапIэм биологиер щарегъэхьы. Сергей техническэ сэнэхьат зэриIэм емылъытыгъэу, ИТ программированием феджэжьыгъ. Мыекъопэ къэралыгъо технологическэ университетым илъэсыбэрэ кIэлэегъаджэу щылэжьагъ. Джы пэIудзыгъэ шIыкIэм тетэу Москва дэт пшъэрылъэу иIэмкIэ гъунэпкъэ гъэнэфагъэ зиIэ обществэу «Ярко» зыфиIорэм компьютернэ анимациемкIэ и Департамент иIофышI.
Унагъом къихъухьэгъэ кIалэхэм лъэныкъо зэфэшъхьафхэмкIэ сэнаущыгъэ ахэлъ.
Анахьыжъэу Иван илъэс 30 ыныбжь. Ар къалэу Краснодар пшъэрылъэу иIэмкIэ гъунэпкъэ гъэнэфагъэ зиIэ обществэу «Агродом» зыфиIорэм цIыф зэрымыс ошъогу къухьэр гъэIорышIэгъэнымкIэ иоператорэу мэлажьэ, унэгъо дахэ иI.
Назарий илъэс 27-рэ ыныбжь, врач- рентгенологэу Ханты-Мансийскэ сымэджэщым Iут, унагъо ышIагъ.
Ахэм къакIэлъыкIорэ Савелий илъэс 16 ыныбжь.
— Сянэ сыдэIэпыIэныр сикIас. Ар сэнэхьатэу зэрэлажьэрэм ыпкъ къикIкIэ биологиер дэгъоу сэшIэ, врач сыхъунэу зысэгъэхьазыры, — еIо Савелий.
Быным ипшъэшъэ закъоу Илария илъэси 10 ыныбжь, тфызакIэкIэ еджэ, урыс лъэпкъ къэшъокIо купым хэт, сурэтшIыныр ыгу рехьы.
Елисей илъэс 13 ыныбжь.
— Сэ сятэ иIэпэIэсагъэ сыдихьыхыгъ. Компьютерым сищыIэныгъэ еспхын гухэлъ сиI. Мы сэнэхьатымкIэ шIэныгъэ зэрэзэзгъэгъотырэм имызакъоу творчествэмкIэ, спортымкIэ ыкIи нэмыкI лъэныкъохэмкIэ Iофтхьабзэу еджапIэм щызэхащэхэрэм сигуапэу сахэлажьэ, — еIо Елисей.
— Сигупсэхэм, унэгъо кIоцIым исхэм фыщытыкIэу къысфыряIэм сыгу къеIэты, кIуачIэ къысхелъхьэ. Сшыхэм лъэшэу сагъашIо. Компьютернэ графикэмкIэ сурэтшIыныр сикIас, адыгэ къашъом и «Къафэ» сыгу рихьэу зэсэгъашIэ. Фортепианэм къезгъэIоным зыфэзгъэсэщт, — еIо Иларие.
АнахьыкIэу Фадей илъэси 7 ыныбжь. КIэлэцIыкIу IыгъыпIэм макIо, гурыт еджапIэм чIэхьанэу зегъэхьазыры.
Джэныкъо машIом имэхьан
Бысымгуащэм къызэриIуагъэмкIэ, унагъом шэн-хэбзэ гъэнэфагъэхэр зэрехьэх. ИлъэсыкIэм зэрэунагъоу зэрэугъои.
ТигущыIэгъу бысымгощэ хъупхъ, пщэрыхьаныр икIас. ХьакIэхэм щыгъу— пIастэр апегъохы. Зы мэфэкI бламыгъэкIэу унагъом исхэм зэдагъэмэфэкIы.
— «Уиджэныкъо машIо егъашIэм орэмыкIуас!» аIо тинахьыжъхэм. Сергейрэ сэррэ тилъфыгъэмэ ядгъэлъэгъугъэ гъогум рыкIонхэу тыщэгугъы, — хигъэунэфыкIыгъ Наталье.
Лъэпшъыкъо
Фатим.
Сурэтыр: Iэшъынэ Аслъан.